Đã chạm hạn chót 31/3 trả bằng rúp: Điều gì xảy ra nếu Nga khóa van khí đốt sang châu Âu?

Điều gì sẽ xảy ra sau ngày 31/3?

Nga cho biết châu Âu sẽ không nhận được khí đốt miễn phí nếu các nước từ chối thanh toán bằng đồng rúp.

“Chúng tôi sẽ không cung cấp khí đốt miễn phí, điều này đã rõ ràng”, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết hôm 29/3.

Khi được hỏi liệu Nga có khóa van khí đốt nếu đối tác không trả tiền hay không, ông Peskov trả lời: "Không thanh toán, không có khí đốt".

Nga tuyên bố "Không thanh toán, không có khí đốt". Ảnh minh họa: FT

Mới đây, trong cuộc điện đàm với Thủ tướng Đức Olaf Scholz, Tổng thống Nga Vladimir Putin chấp nhận cho các đối tác châu Âu thanh toán bằng đồng euro hoặc đô la và chuyển đến ngân hàng Gazprom, ngân hàng này sẽ chuyển số tiền đó thành đồng rúp. Tuy nhiên, Thủ tướng Scholz đã không đồng ý với quy trình này.

Châu Âu phụ thuộc bao nhiêu vào khí đốt của Nga?

Châu Âu phụ thuộc nhiều vào khí đốt của Nga để sưởi ấm và sản xuất điện. Khí đốt của Nga chiếm khoảng 40% tổng lượng tiêu thụ của châu Âu.

Nhập khẩu khí đốt của EU từ Nga trong năm nay là từ 200 triệu đến 800 triệu euro/ngày.

Điều gì xảy ra ở châu Âu mà không có khí đốt của Nga?

Ủy ban châu Âu cho biết họ có kế hoạch cắt giảm 2/3 sự phụ thuộc của EU vào khí đốt của Nga trong năm nay và chấm dứt sự phụ thuộc vào nguồn cung cấp của Nga trước năm 2030.

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng không dễ để thay thế 1.550 terawatt-giờ khí đốt của Nga cung cấp cho EU trong năm 2021. Do chưa thể tìm được nguồn cung thay thế có quy mô tương ứng nên EU chỉ có thể hạn chế nhu cầu.

Trong khi đó, nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) gia tăng trong một thị trường LNG toàn cầu vốn đã chật hẹp sẽ gây áp lực tăng giá rất lớn. Đây sẽ là một tác động lớn đối với nền kinh tế châu Âu, vốn đang phải chịu giá năng lượng rất cao.

Việc ngừng cung cấp khí đốt của Nga kéo dài sẽ khiến EU phải trả giá và thậm chí có thể khiến một số quốc gia chịu nhiều biến động về khí đốt của Nga, như Ý và Đức, phải thực hiện các biện pháp khẩn cấp. Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã cảnh báo rằng lệnh cấm nhập khẩu năng lượng của Nga sẽ gây ra suy thoái kinh tế trên toàn châu Âu.

Nguy cơ rộng hơn là gì?

Có nguy cơ xảy ra khủng hoảng năng lượng toàn cầu. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Nga là nước xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới và là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai sau Ả rập Saudi.

Việc thay thế khí đốt của Nga sẽ không dễ dàng. Châu Âu sẽ phải mua khí đốt trên thị trường mở, có nghĩa là nếu họ mua từ các nước như Qatar hay Mỹ, họ sẽ phải trả nhiều tiền hơn. Như vậy, giá khí đốt trên thế giới sẽ cao hơn khi các nước trả giá cao hơn cho nguồn cung hạn chế.

Giá dầu sẽ bị ảnh hưởng?

Nga cung cấp khoảng 4 triệu thùng dầu/ ngày cho EU. Không giống như khí đốt, nguồn cung ở mức độ lớn hơn vẫn được điều tiết bởi các hợp đồng dài hạn, giá dầu biến động và được xác định bởi cung và cầu.

Nếu châu Âu vẫn quyết định từ chối dầu của Nga, thì giá dầu thô có thể tăng lên 200 USD/thùng, hoặc thậm chí cao hơn, theo các nhà phân tích.

Nga sẽ bán các mặt hàng khác bằng đồng rúp?

Khi công bố kế hoạch thanh toán, Tổng thống Vladimir Putin đã ám chỉ rằng khí đốt tự nhiên có thể là mặt hàng đầu tiên của Nga được bán bằng đồng rúp.

Nếu phương Tây áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt, điều này làm tăng khả năng các mặt hàng xuất khẩu khác của Nga có thể được định giá bằng đồng rúp, như dầu thô, than đá, ngũ cốc....

Chạm thời hạn chót

Cho đến nay, các quốc gia EU và G7 đã từ chối yêu cầu của Nga về việc chuyển thanh toán khí đốt của họ sang đồng rúp.

Nga cho biết họ sẽ không cung cấp nguồn cung cấp khí đốt miễn phí, cho thấy rằng Moscow đã sẵn sàng khóa tất cả các van.

Nếu điều đó xảy ra, Moscow sẽ mất từ ​​200 triệu euro đến 800 triệu euro/ngày sau lệnh cấm vận. Tuy nhiên, Nga có thể chuyển một phần khí đốt sang châu Á.

Châu Âu có thể sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế chưa từng thấy kể từ Thế chiến II, vì giá năng lượng tăng cao sẽ khiến các nền kinh tế của khu vực rơi vào suy thoái.