Đâu có tấn công, đó có phòng thủ: Chống UAV sát thủ

UAV, hay còn gọi một cách phổ biến hơn là Drone, đang được nhiều quốc gia và cơ cấu vũ trang các nước sử dụng với số lượng ngày càng lớn và tần suất ngày càng cao.

Sự đa dạng của các mẫu UAV hiện có sẽ khiến bạn đọc phải kinh ngạc, từ những chiếc UAV bốn cánh quạt có trọng lượng dưới 2 kg cho đến những UAV có trần bay cao, thời gian bay dài và có kích thước lớn như kích thước của một chiếc máy bay chở khách, nhiều kiểu trong số UAV đó có thể mang vũ khí.

Sự đa dạng của các hệ thống (tổ hợp) chống máy bay không người lái cũng không kém phần ấn tượng: từ những thiết bị cầm tay đến các tổ hợp tên lửa phòng không, và căn cứ vào nguyên lý hoạt động, chúng được chia thành ba nhóm: (1) các tổ hợp laser, (2) các tổ hợp điện tử và (3) các tổ hợp động học. Trên thị trường thế giới hiện đã có ít nhất 250 kiểu tổ hợp phương tiện chống UAV, đang có 36 quốc gia gấp rút nghiên cứu thiết kế chế tạo mới những tổ hợp như vậy.

Nhà sản xuất hàng đầu thế giới ở phân khúc này là công ty Úc DroneShield Ltd. Thiết bị chống UAV nhỏ, gọn và nhẹ DroneGun MkIII của công ty này có chức năng chống lại nhiều kiểu UAV kích thước nhỏ. “Súng” DroneGun MkIII chỉ nặng 1,95 kg, nên có thể vận hành bằng một tay.

Kích thước của thiết bị dưới dạng súng ngắn/súng carbine là 63 x 40 x 20 cm, - DroneGun MkIII có thể chặn và ép hạ cánh UAV ở cự ly lên đến 500 mét mà không cần phá hủy UAV- một ưu thế rất quan trọng của DroneGun MkIII trong trường hợp UAV mang chất nổ hoặc muốn giữ UAV ở trạng thái nguyên vẹn để nghiên cứu thêm về chúng.

Súng ngắn chống UAV nói trên có thể buộc máy bay không người lái hạ cánh có kiểm soát ngay lập tức hoặc buộc nó bay trở về điểm xuất phát, - và như vậy,có thể phát hiện người điều khiển UAV. Ngoài ra, khi kích hoạt chế độ gây nhiễu, DroneGun MkIII sẽ làm gián đoạn tất cả công đoạn truyền hình ảnh video trực tiếp từ UAV đến màn hình thiết bị điều khiển từ xa, vì vậy người điều khiển UAV không thể thu thập được các số liệu trinh sát.

DroneGun có khả năng làm gián đoạn cùng lúc nhiều kênh vô tuyến điện tử ở các tần số khác nhau, kể cả các tần số 433 MHz, 915 MHz, 2,4 GHz và 5,8 GHz, đồng thời có thể tích hợp với hệ thống con gây nhiễu ở chế độ tùy chọn chế áp hoạt động của các hệ thống vệ tinh dẫn đường toàn cầu, kể cả GLONASS và GPS.

Thiết bị cầm tay kiểu súng trường nên rất dễ sử dụng, có thể vận hành bằng một tay và chỉ cần một thời gian ngắn để huấn luyện những kỹ thuật tối thiểu cho người sử dụng.

Một trong những khách đặt hàng hệ thống này là Pháp. Trong lễ kỷ niệm Ngày Bastille ở Paris ngày 14/7/2019, các binh sỹ Pháp được trang bị DroneGun tactical đã được biên chế vào các phân đội an ninh để bảo vệ những người tham gia Lễ diễu binh trên đại lộ Champs Elysees, cũng như cho những khán giả dự khán Lễ Duyệt binh.

Ý tưởng mới thiết kế trạm cơ động Skymaste để đối phó với UAV của Công ty Rheinmetall kết hợp trong một xe (ảnh) cả chức năng giám sát và trinh sát với hiệu quả chiến thuật, khả năng sống sót và khả năng cơ động cao.

Vào tháng 4 năm 2020, Công ty DroneShield lại đã cho “ra lò” một phiên bản mới của thiết bị xách tay phát hiện UAV có tên là RfPatrol nhỏ hơn, nhẹ hơn và tiên tiến hơn so với phiên bản trướcđó.

Bộ thu thụ động của thiết bị nàyphát hiện các kênh liên lạc giữa UAV và người điều khiển, kể cả các tín hiệu lệnh, các phép đo xa, cácdữ liệu vềvị trí và hình ảnh video. Trong hệ thống RfPatrol MkII có tích hợp hai chế độ "có thể bị nhìn thấy" và chế độ "tàng hình", - chế độ “tàng hình có thể trở nên đặc biệt hữu dụng cho các lực lượng đặc nhiệm khi họ không muốn làm lộ vị trí của mình.

Ngành công nghiệp quốc phòng Nga cũng đang ráo riết triển khai thiết kế các hệ thống chống UAV cơ động hiện đại dựa trên những kinh nghiệm tích lũy được qua các chiến dịch quân sự tại Syria. Trong cuộc tập trận quy mô lớn “Vostok- 2018” vừa qua, binh sỹ các đơn vị lính dù của Nga đã sử dụng một thiết bị xách tay có hình dạng như một khẩu súng trường để chống lại các UAV.

Đó là thiết bị gây nhiễu di động REX-1 do xí nghiệp ZALA Aero Group của Tập đoàn “Kalashnikov” thiết kế với chức năng chế áp kênh điều khiển giữa máy bay không người lái và người điều khiển, cũng như chế áp tín hiệu vệ tinh (GPS / GLONASS) và do đó vô hiệu hóa các mối đe dọa từ UAV.

Một binh sỹ Nga sử dụng hệ thống chống máy bay không người lái REX-1 do ZALA Aero Group sản xuất trong cuộc tập trận “Vostok 2018”

Các thông số kỹ thuật cho thấy rằng REX-1 làm việc trên các tần số 2,4 GHz và 5,8 GHz, tức những tần số thường được sừ dụng cho các thiết bị không dây và điện thoại di động, cũng như cho các hệ thống vệ tinh như “BeiDou”, “Galileo”, GLONASS và GPS.

Việc triệt tiêu tín hiệu từ những hệ thống như vậy có thể được thực hiện trong bán kính cách REX-1khoảng 2 km, còn các tuyến liên lạc khác bị chặn trong khu vực phía trước REX-1 ở góc hơn 30 độ và ở cự ly đến 500 mét.

Các số liệu về mức tiêu thụ pin và điện năng cho thấy nó có thể hoạt động liên tục trong 3 giờ liền và nếu để ở chế độ chờ - tới 36 tháng, sau đó pin cần phải được sạc lại. Với trọng lượng được công bố là 4,5 kg và kích thước như của một khẩu súng trường thông thường. Kiểu thiết bị dễ sử dụng này được trang bị cho các lực lượng cơ động hạng nhẹ và giúp đối phó (vô hiệu hóa) các UAV hiệu quả hơn so với các loại vũ khí truyền thống.

Một số công ty công nghiệp quốc phòng Châu Âu đang giới thiệu một sốgiải pháp chống UAV. Ví dụ, Hãng Indra đã thiết kế một hệ thống ARMS tích hợp trong nó các công nghệ hiện đại thực hiện chức năng vô hiệu hóa các UAV.

Cụ thể, hệ thống này có thể thực hiện cả chức năng phát hiện radar, phân tích tần số vô tuyến, định hướng vô tuyến, phát hiện mục tiêu bằng thiết bị quang- điện tử, phân tích và phân loại, chế áp kênh tần số vô tuyến, gây nhiễu hoặc mô phỏng hệ thống vệ tinh dẫn đường; tất cả những thiết bị thực hiện các chức năng trên được lắp trong khối kiểm soát và điều khiển C4ARMS. Hệ thống sơ cấp thực hiện nhiệm vụ phát hiện đầu tiên và cảnh báo bằng radar độ phân giải cao có khả năng phát hiện các UAV nhỏ ở cự ly lớn.

Trong thành phần của ARMScòn có một hệ thống optocoupler giúp nó hiểu được liệu mối đe dọa đó có thực hay không và xác định vị trí chính xác của mối đe dọa trong không gian.

Ngay sau khi mối đe dọa được xác nhận và vị trí của nó được xác định, thiết bị sẽ kích hoạt hệ thống con gây nhiễu để làm gián đoạn kênh điều khiển máy bay không người lái. Để bảo vệ các khu vực rộng lớn, một số ARMS có thể được lập trình để kết nối với nhau khi làm việc.ARMS cũng có thể được tích hợp vào hệ thống phòng không chung.

Tổ hợp ARMS của Hãng Indra được thiết kế để vô hiệu hóa mối đe dọa từ UAV bằng cách sử dụng kết hợp các công nghệ hiện đại

Tổ hợp ARMS của HãngIndra được thiết kế để vô hiệu hóa mối đe dọa từ UAV bằng cách sử dụng kết hợp các công nghệ hiện đại

Côngty Rheinmetall từ cách đây khá lâu đã tập trung sự quan tâm vào nhữn gmối đe dọa do máy bay cỡn hỏ gây ra. Theo ý tưởng thiết kế hệ thống chống máy bay không người lái mới Skymaster Mobile của công ty này, thì trên một phương tiện cơ động cần sử dụng kết hợp cả các phương tiện trinh sát và giám sát hiện đại có hiệu quả chiến thuật, khả năng sống sót và khả năng cơ động cao

Skymaster Mobile được sử dụng trong khoảng không gian bị kiểm soát chặt. Hệ thống này có thể phát hiện, phân loại và nếu cần thiết, đánh chặn và bắt hạ cánh các máy bay cỡ rất nhỏ.

Mô-đun trên nóc xe có gắn radar phát hiện ba tọa độ tiên tiến với ăng-ten mảng pha chủ động góc quan sát 360 ° và thiết bị giám sát quang điện tử. Nhờ vậy mà người điều khiển ngồi dưới lớp vỏ thép bảo vệ vẫn có thể nhận dạng được những vật thể bị radar phát hiện.

Nếu cần thiết, có thể bổ sung thêm các cảm biến phát hiện, ví dụ, một thiết bị định hướng thụ động các nguồn bức xạ và một hệ thống để phát hiện và đo cự ly lidar (bộ định vị lazer), cũng như một số cảm biến và kênh dữ liệu khác. Trong trường hợp một vật thể được xác định là mối đe dọa, sỹ quan điều khiển có các phương tiện trong tay để xử lý nó.

Đó là một số UAV đánh chặn khác nhau và các thiết bị phát nhiễu định hướng. Người vận hành hệ thống Skymaster tích hợp có thể tận dụng khả năng tổng hợp dữ liệu và tự động tạo ra các tình huống trên không trong một khoảng không gian hạn chế của nó.

Hệ thống cũng trao đổi dữ liệu với các mạng kiểm soát không lưu của các cơ quan địa phương. Ngoài ra, nó có thể được tích hợp vào hệ thống điều khiển bay của các máy bay không người lái cỡ lớn hơn.

Mô-đun có thể được lắp đặt trên các phương tiện vận tải khác nhau, và nhờ vậy có thể đảm bảo cho kíp điều khiển làm việc trong một không gian được bảo vệ. Trong trường hợp cần thiết, các thiết bị của hệ thống có thể được tháo ra khỏi phương tiện vận chuyển và lắp đặt trên mặt đất. Ngoài ra, Hãng này cũng đã có các kế hoạch bố trí hệ thống trên một phương tiện trên mặt đất nhưng được điều khiển từ xa.

Còn Công ty Thales- công ty này đã đề xuất một giải pháp chống UAV của đối phương hoặc những phương tiện bay xâm phạm trái phép không phận dọc theo đường biên giới, các sân bay và cơ sở hạ tầng quan trọng.

Điểm cốt lõi trong ý tưởng này là giải pháp đối phó với mối đe dọa từ các UAV Hạng 1 có trọng lượng dưới 25 kg, trong đó có cả các UAV siêu nhỏ và nhỏ có thể nặng dưới 2 kg và có diện tích phản xạ radar hiệu dụng dưới 0,01 m2.

Những UAV này thường bay ở độ cao thấp, bay chậm và lẫn vào các phản xạ nhiễu loạn từ bề mặt trái đất. Tổ hợp chống UAV do công ty này chế tạo có thể tích hợp vào một hệ thống phòng không mặt đất.

Ngoài ra, còn có tiềm năng tích hợp tốt với các thiết bị động học khác nhau ngay trong tổ hợp để vô hiệu hóa UAV, kể cả sử dụng tên lửa LMM (Lightweight Multirole Missile- Tên lửa đa năng hạng nhẹ) và một pháo phòng không Rapid Fire 40 ly bắn đạn nổ mảnh.

Công ty này cũng đang nghiên cứu một giải pháp sử dụng năng lượng định hướng để vô hiệu hóa các UAV. Ngoài ra, Thales còn tham gia một dự án quốc gia chống UAV mang tên Angelas của Pháp.

Hiện Trung tâm Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Quốc gia Pháp cũng đã triển khai mộtchương trình nghiên cứu với sự tham gia của một số công ty và tổ chức Pháp.