Derivasia-PVO - Hướng phát triển vũ khí phòng không mới đối phó với UAV hiện đại

Tốc độ bắn cao, tầm bắn xa và chính xác – chính là những lời nhận xét của giới chuyên gia quân sự về Derivasia-PVO. Derivasia-PVO là điểm nối giúp tăng cường khả năng phòng không-phòng thủ điểm của Nga trước các loại vũ khí tấn công đường không chính xác cao dựa trên những kinh nghiệm tác chiến thu được từ cuộc chiến gần đây của Quân đội Nga.

Sự kết hợp của những loại vũ khí cũ với hệ thống điều khiển mới

Những thông tin đầu tiên về tổ hợp vũ khí phòng không tầm ngắn Derivasia-PVO được giới thiệu tại Triển lãm quân sự Army-2017 và mô hình chính thức của dòng vũ khí này được trưng bày tại Army-2018. Theo đó, Derivasia-PVO là sự kết hợp giữa module chiến đấu tự động hóa được lắp đặt trên khung thân xe chiến đấu BMP-3.

Tổ hợp Derivasia-PVO là sự kết hợp giữa vũ khí truyền thống và công nghệ hiện đại để tạo ra vũ khí chống lại chiến tranh bất đối xứng mới.

Điểm đặc biệt của Derivasia-PVO chính là việc sử dụng pháo phòng không bắn nhanh cỡ 57mm, đây vốn là phiên bản nâng cấp của pháo phòng không AZP-57 được sử dụng rộng rãi từ Thế chiến thứ 2 với khả năng sử dụng các loại đạn thông minh có ngòi nổ điện tử mới. Derivasia-PVO tạo là mạng lưới mảng văng phòng không dày đặc với tốc độ bắn 120 viên/phút, tầm bắn 10km của pháo 57mm để tiêu diệt các mục tiêu bay. Hiệu quả của pháo 57mm rất cao, ở cự ly 4,5km giúp nó phá hủy các mục tiêu bay ở phạm vi tiếp cận mục tiêu. Kết hợp với pháo 57mm là súng máy đồng trục 7,62mm giúp tăng cường khả năng phòng thủ tầm ngắn.

Sử dụng module chiến đấu tự động hóa hoàn toàn giúp kíp lái 3 người của Derivasia-PVO ngồi thấp dưới thân xe, hạn chế nguy hiểm từ mảnh văng và đạn bắn thẳng. Quá trình trinh sát, phát hiện và bám bắt mục tiêu trên Derivasia-PVO sử dụng thiết bị quang-điện tử của Peleng OJSC chế tạo. Từ các thông tin được công bố, kíp điều khiển của Derivasia-PVO có thể nhận diện ra các mục tiêu có tiết diện phản xạ 2m ở khoảng cách 10km.

Khả năng cơ động của Derivasia-PVO được đảm bảo nhờ khung gầm xe chiến đấu BMP-3. Dòng xe chiến đấu này cung cấp khả năng cơ động với vận tốc 70km/giờ trên địa hình dã chiến, dự trữ hành trình khoảng 600km. Giáp bảo vệ của xe chống được mảnh văng và các loại đạn bắn thẳng cơ bản tới 12,7mm (riêng mặt trước là đạn cỡ 20mm).

Vũ khí phòng không đa dụng

Trong biên chế Quân đội Nga, Derivasia-PVO sẽ thay thế vai trò của tổ hợp pháo phòng không tự hành Shilka và bổ sung vai trò phòng thủ cho ô phòng không tầm thấp với các tổ hợp pháo-tên lửa Tunguska, Pantsir-S1.

Thực tế chiến trường tại Syria đã chứng minh, trong môi trường tác chiến hiện đại, các tổ hợp Tunguska và Pantsir-S1 vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc đối phó với mục tiêu trên không, đặc biệt là các mục tiêu bay thấp và cực thấp như UAV. Dù được trang bị cả tên lửa và pháo phòng, nhưng pháo cỡ nòng 30mm của Tunguska và Pantsir-S1 tỏ ra không đủ uy lực và tầm bắn để ngăn chặn các loại UAV trước khi chúng bay tới tầm khai hỏa. Đối phó với các loại UAV hiện đại, tầm phát hiện và tầm bắn tiêu diệt được coi là yếu tố rất quan trọng.

Nhìn bề ngoài, Derivasia-PVO có nhiều nét giống với xe chiến đấu bộ binh hiện đại của Nga.

Đánh giá về khả năng đối phó với UAV, chuyên gia quân sự Viktor Murakhovsky, Tổng biên tập Tạp chí Sức mạnh Tổ quốc của Nga, cho biết, hầu hết các loại UAV chiến đấu hiện đại đều có khả năng bắn tên lửa vào mục tiêu ở khoảng cách vài km. Điều này đã được minh chứng qua vụ tấn công của Mỹ sử dụng UACV MQ-9 Reaper nhằm vào lãnh đạo Lực lượng Vệ binh Hồi giáo Iran, tướng Qasem Soleimani tại Iraq. Điều này cũng tương tự tại vùng chiến sự Idlib, Syria. Các loại pháo phòng không 23mm và 30mm đã không có khả năng đối phó hiệu quả với các dòng UAV quân sự.

Theo lời ông Viktor Murakhovsky, pháo 57mm khắc phục được các điểm yếu của pháo phòng không cỡ nhỏ. Với tầm bắn tới 10km, Derivasia-PVO có khả năng tiêu diệt của loại UAV trước khi chúng tiến vào phạm vi tấn công hiệu quả. Ngoài ra, thế hệ đạn pháo 57mm được trang bị nhiều loại công nghệ hiện đại để tấn công định tầm hiệu quả hơn so với đạn pháo truyền thống. Việc căn thời điểm nổ chính xác giúp tạo ra cơn mưa mảnh đạn đủ khả năng tiêu diệt các loại UAV, thậm chí là tên lửa hành trình trong tầm bắn. Nói cách khác, quá trình phát triển và cho ra mắt tổ hợp Derivasia-PVO là để đối phó với UAV trong tác chiến hiện đại.

Trong thực tế chiến đấu, các tổ hợp phóng-tên lửa phòng không tầm ngắn của Nga tại Syria đã gặp không ít khó khăn khi đối phó với các loại UAV bay thấp và cực thấp.

Ngoài chức năng chính là phòng không, Derivasia-PVO còn đạt hiệu quả cao trong việc tiêu diệt các mục tiêu trên bộ và sinh lực đối phương. Với các loại đạn xuyên cỡ 57mm, Derivasia-PVO đủ khả năng tiêu diệt các dòng phương tiện chiến đấu của đối phương, kể cả những loại tiên tiến nhất hiện nay. Cùng với đó, đạo pháo 57mm với ngòi nổ định tầm tạo ra cơn mưa mảnh văng cũng rất hiệu quả để áp chế bộ binh đối phương trên chiến trường. Tại Afghanistan, Quân đội Liên Xô từng sử dụng pháo tự hành Shilka để đối phó với lực lượng Hồi giáo vũ trang hoặc gần đây, tại chiến trường Syria, các phe phái cũng rất tích cực sử dụng các loại pháo phòng không từ 14,5mm tới 57mm đặt trên các loại phương tiện hoán cải để tấn công đối phương.

Tập đoàn Uralvagonzavod, nơi phát triển Derivasia-PVO, cho biết, module chiến đấu của tổ hợp này trong tương lai có thể được tích hợp lên tàu chiến. Về chức năng phòng không, pháo 57mm tỏ ra rất hiệu quả với nhiệm vụ phòng thủ tầm cực ngắn, cũng như tấn công các mục tiêu nhỏ trên biển.