"Đoàn xiếc" Chechnya ở Ukraine - Đòn giội ngược vào Kadyrov: Bong bóng danh tiếng vỡ vụn?

Lực lượng Chechnya ở Ukraine

Trong bài viết trên tờ Unherd (Anh), chuyên gia phân tích chính trị và an ninh Harold Chambers cho hay, tháng đầu tiên trong "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine đã không diễn ra theo đúng kế hoạch: dự tính với Kyiv đang đình trệ, lực lượng Nga tổn thất nặng nề, Tổng thống Putin đang thiếu hụt sự hỗ trợ từ "vòng trong".

Tuy nhiên, bất chấp bức tranh ảm đạm trên, có một người luôn giữ vững sự ủng hộ cho chiến dịch quân sự này của Nga, cả về tài chính và sức người, đó là lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov.

Ông Kadyrov đảm nhận vị trí người đứng đầu Chechnya vào năm 2007, nhận được sự ủng hộ hoàn toàn của Tổng thống Nga.

Bản chất chủ nghĩa cá nhân của mối quan hệ này rất quan trọng: Lòng trung thành của Kadyrov không mở rộng đến chính phủ hay nước Nga, mà chỉ với bản thân Tổng thống Putin. Điều này sẽ là cơ sở để đánh giá quy mô ‘ván cờ’ mà Kadyrov đang tham gia tại Ukraine và những gì ông ta đạt được.

Lực lượng Kadyrovites tại một cánh rừng ở Kyiv. Ảnh: Lực lượng phản gián SBU cung cấp cho Radio Svoboda

 

Ông Kadyrov đã điều động các chỉ huy cấp cao nhất và các đơn vị Chechnya vào đầu tháng 2, cử họ đến các khu vực gần biên giới Belarus-Ukraine. Các đơn vị này di chuyển thành một nhóm lớn và dường như đã tham gia vào chiến dịch quân sự Nga ở Ukraine, bao gồm Tiểu đoàn "Sever" và "Yug" (Tương ứng là "Bắc" và "Nam"), đơn vị cảnh sát chống bạo động "Akhmat-Grozny" (OMON), và đơn vị cảnh sát phản ứng nhanh (SOBR) "Akhmat".

Mới đây, Trung đoàn Cảnh sát Akhmat Kadyrov, được cho là nổi tiếng nhất ở Chechnya (và có thể cả ở Nga), đã được ông Kadyrov triển khai hôm 22/3. Mặc dù tuyên bố Trung đoàn này đang ở Ukraine nhưng ông Kadyrov dường như đã công bố thông tin giả về đợt triển khai trước đó của họ khi nói rằng Trung đoàn này vừa trở về sau một cuộc thi ở UAE.

Lãnh đạo quan trọng nhất trong các đơn vị này là Magomed Tushaev- chỉ huy Tiểu đoàn "Sever".

Trong khi người đồng cấp của anh ta ở Tiểu đoàn "Yug", Khusein Mezhidov, xuất hiện nổi bật hơn với các clip tuyên truyền, thì Tushaev đóng một vai trò quan trọng hơn trong chiến tranh tâm lý ở những ngày đầu của cuộc chiến, xuất phát từ sự khét tiếng được hình thành trong chiến dịch chống khủng bố ở Chechnya.

Có tin đồn Tushaev đã thiệt mạng vào ngày 26/2, ngày thương vong tồi tệ nhất của lực lượng Chechnya (còn được gọi là ‘kadyrovtsy’ hay ‘kadyrovites' theo tên nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov). Nhưng cũng có thông tin cho rằng Tushaev còn sống.

Ngoài thủ lĩnh của các đơn vị trên, ông Kadyrov còn cử những người anh em họ của mình, bao gồm Sharip Delimkhanov - chỉ huy của Rosgvardia ở Chechnya, và Alibek Delimkhanov - phó chỉ huy của lực lượng Rosgvardia ở Bắc Caucasus.

Ngoài ra còn có Adam Delimkhanov - một nghị sĩ Duma từ Chechnya và là người hiện đang giám sát các hoạt động của kadyrovtsy ở Mariupol.

Theo nhà phân tích Chambers, các đơn vị này đã tham chiến gần Kyiv nhưng không chiếm được đủ địa bàn để thực hiện mục tiêu của mình là "ám sát Tổng thống Zelensky". Do đó, ông Kadyrov đã kéo họ về Chechnya, triển khai các đơn vị mới [chưa xác định được] gần Mariupol dưới sự lãnh đạo của Adam Delimkhanov.

Tuy nhiên, những lực lượng tiếp viện này cũng đã thất bại trong nhiệm vụ quan trọng là chiếm giữ nhà máy luyện kim Azovstal. Thay vào đó, nhà máy này đã bị ném bom.

'Ván cờ' phản tác dụng?

Theo chuyên gia Chambers, ở thời điểm hiện tại, vẫn phải thừa nhận rằng ông Kadyrov đang có sự thể hiện tốt, dù không tốt như bản thân nhà lãnh đạo này mong đợi nhưng không quá kém, và nhìn chung chúng sẽ giúp Kadyrov chứng tỏ được giá trị của mình với Putin.

Tuy nhiên, chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine mới chỉ bước qua giai đoạn 1 và đã có thể thấy rõ một số hệ lụy từ ‘ván cờ’ của Kadyrov.

'Ván cờ' ở Ukarine đang phản tác dụng với Kadyrov?

Đối với tất cả các chiến thắng trên mặt trận tuyên truyền, mất mát lớn nhất của Kadyrov là bong bóng danh tiếng của kadyrovtsy đã vỡ.

Hầu như tất cả các bên, ngoại trừ ‘đoàn xiếc tuyên truyền của Chechnya’ đều nhận thấy rằng quân đội của Kadyrov không tham gia giao tranh, nhưng vẫn chịu thương vong đáng kể.

"Chúng tôi thấy rằng họ đã có mặt trên lãnh thổ Ukraine kể từ khi bắt đầu xung đột, nhưng kết quả là chúng tôi chưa bao giờ thấy họ tham gia vào cuộc giao tranh. Như chúng tôi gọi, đây là những 'đội quân PR'.

Họ tạo nhiều video, chụp nhiều ảnh đẹp khi đi xung quanh với những khẩu súng máy, như thể họ đang phân phát viện trợ nhân đạo và chăm sóc dân thường. Tuy nhiên, hoạt động của họ chỉ có vậy, đó là tất cả những gì chúng tôi thấy" - Ruslan Leviev, người sáng lập Đội Tình báo Xung đột nói với Đài Radio Svoboda.

Theo Lực lượng phản gián của Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), lực lượng Chechnya đã thiệt hại hàng trăm binh sĩ, họ buộc phải rút một phần lực lượng về Grozny (thủ phủ của Chechnya) hôm 13/3.

Chuyên gia Chambers nhận định, những điều trên có khả năng tạo động lực cho các đối thủ của Kadyrov trong giới tinh hoa chính trị Nga, họ sẽ bớt ‘sợ hãi’ nhà lãnh đạo Chechnya và nguy cơ đối đầu sẽ gia tăng. Ở Chechnya cũng vậy, vị thế của Kadyrov sẽ bị suy yếu.

Ngoài ra, không có gì để nói rằng sự an toàn của Kadyrov được đảm bảo. Trong những tuần tới, vẫn cần phải chờ xem vận may của Kadyrov như thế nào trong bối cảnh cuộc chiến ở Ukraine đang tiếp tục.

Chiến tranh tiếp diễn đồng nghĩa với việc tiếp tục có cơ hội tuyên truyền. Song, mặc dù Tushaev có thể chưa thiệt mạng, nhưng nguy cơ vẫn có thể xảy ra với các cố vấn/đồng minh khác của ông Kadyrov trên chiến trường. Nếu nhiều người trong số họ tử trận ở Ukraine, ông Kadyrov có thể sẽ nhanh chóng thấy mình bị cô lập.