K-324 - Tàu ngầm Liên Xô đã "xúc phạm" Hải quân Mỹ

Tàu ngầm hạt nhân "K-324". Ảnh: Public Domain

Chuyện này đã xảy ra cách đây 30 năm ở đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh. Vào mùa thu năm 1983, chiếc tàu ngầm hạt nhân "K-324" (NATO phân loại "Victor III", mà Liên Xô gọi là "Shuka") đã thực hiện nhiệm vụ trực chiến ở phía tây Đại Tây Dương.

Ngày 31/10, các thủy thủ Liên Xô đã phát hiện ở vùng biển Sargasso chiếc tàu khu trục hiện đại nhất của Hải quân Mỹ - USS "McCloy" đang thử nghiệm trên biển hệ thống sonar kiểu mảng kéo TASS. Và chiếc tàu ngầm hạt nhân của Mỹ "Philadelphia” là mục tiêu giả định. Thủy thủ đoàn trên các chiến hạm Mỹ không biết về sự hiện diện của một bên khác cũng tham gia thử nghiệm. Chiếc tàu ngầm K-324 của Liên Xô đã có thể lặng lẽ tiếp cận tàu khu trục Mỹ, đi ngầm dưới mặt nước, và sự di chuyển của nó không nghe được do tiếng ồn của các tuabin trên tàu Mỹ. Trong vòng 14 giờ, các thủy thủ Liên Xô đã thực hiện công việc tình báo, thu thập thông tin kỹ thuật về ăng ten bí mật dưới nước.

Cơn bão nhiệt đới buộc các tàu chiến Mỹ phải tạm ngừng cuộc thử nghiệm. Chiến hạm "McCloy" đột ngột đổi hướng và lên đường trở về căn cứ. Còn trên chiếc tàu ngầm của Liên Xô bất ngờ ghi nhận một sự rung động kỳ lạ, Thuyền trưởng Alexander Kuzmin đã kể lại với các nhà báo nhiều năm sau sự kiện đó.

"Tuabin chính bị trục trặc, hệ thống bảo vệ lò phản ứng và tuabin phát tín hiệu tình huống khẩn cấp. Chúng tôi buộc phải nổi lên mặt nước, không có cách nào khác. Hóa ra, chúng tôi đang tại tâm bão nhiệt đới". Sau khi nổi lên mặt nước, các thủy thủ Liên Xô hiểu rõ nguyên nhân của vụ tai nạn. Ăng ten siêu mật với các cảm biến đã bị cuộn vào thân tàu. Để cứu trợ chiếc tàu ngầm không di chuyển nổi, tàu biển "Aldan" của Liên Xô đã xuất phát từ La Havana. Tuy nhiên, hai tàu khu trục Mỹ - "Peterson" và "Nicholson" đang tìm kiếm thiết bị tuyệt mật bị mất, đã nhìn thấy chiếc tàu ngầm trên mặt nước. Để không cho chiếc tàu ngầm bị xâm chiếm, thuyền trưởng đã ra lệnh chuẩn bị cho nổ tung tàu K-324. Nhưng, vì các sự kiện diễn ra trong vùng biển quốc tế, các tàu chiến Mỹ chỉ đi quanh tàu ngầm, cố gắng lấy lại chiếc ăng ten xấu số của mình.

Sau đó, tàu ngầm hạt nhân của Mỹ "Philadelphia" cũng tham gia vào trò chơi nguy hiểm, nó đã đến sát gần tàu ngầm Liên Xô dưới mặt nước và móc vào ăng ten với sonar. Tình hình diễn ra thật bi hài kịch: hai tàu ngầm hạt nhân tham gia cuộc đọ sức. Cuối cùng sợi dây thép bị đứt và "Philadelphia" lấy được bộ phận sonar. Nhưng, trên các ốc của "K-324" vẫn còn lại hơn 400 mét ăng ten tần số thấp siêu mật.

Tàu "Aldan" của Liên Xô đã đến hiện trường và kéo K-324 đến Cuba. Chiếc ăng ten của Mỹ đã được gửi đến Moskva bằng một chuyến bay đặc biệt. Và K-324 tiếp tục tuần tra ở vùng Đại Tây Dương.

Sau đó đã có tin rằng, khi biết về vụ việc, Tổng thống Mỹ Ronald Reagan yêu cầu sa thải một số quan chức cấp cao của Hải quân Mỹ. Và Quốc hội Mỹ, khi xem xét ngân sách quân sự cho năm 1984, đã thông qua quyết định cắt giảm 25% chi phí cho nghiên cứu và phát triển Hải quân. Cấp tiền cho Hải quân để làm gì nếu họ chuyển giao những bí mật của Mỹ cho phía Nga?