Khám phá sức mạnh tuần dương hạm hạt nhân đầu tiên trên thế giới của Hải quân Mỹ

USS Long Beach (CGN-9) là tuần dương hạm hạt nhân đầu tiên của Mỹ và thế giới. Nó cũng là chiếc duy nhất thuộc lớp được đóng.

Long Beach đồng thời là chiến hạm cuối cùng của Hải quân Mỹ được thiết kế như một tuần dương hạm đúng nghĩa. Về sau, các tàu tuần dương khác về sau đều được thiết kế lại dựa trên khung thân của tàu khu trục.

Tuần dương hạm hạt nhân USS Long Beach được khởi đóng ngày 2/12/1957; hạ thủy ngày 14/7/1959; chính thức vào biên chế ngày 9/9/1961 và bị loại biên ngày 1/5/1995.

Thông số cơ bản của tuần dương hạm hạt nhân USS Long Beach bao gồm: Chiều dài 219,84 m; chiều rộng 22,33 m; mớn nước 9,4 m; lượng giãn nước đầy tải 15.025 tấn.

Hệ thống động lực của tàu gồm 2 lò phản ứng hạt nhân C1W Westinghouse cung cấp lực đẩy cho động cơ có công suất 80.000 SHP, cho tốc độ tối đa 32,5 hải lý/h, tầm hoạt động không giới hạn và chỉ phụ thuộc vào lượng lương thực thực phẩm mang theo tàu.

Biên chế của USS Long Beach khá lớn và cồng kềnh, gồm tới 1.100 sỹ quan và thủy thủ. Điều này là do thời điểm đó các thiết bị điện tử và vũ khí chưa được tự động hóa cao.

Tuần dương hạm hạt nhân USS Long Beach (CGN-9) của Hải quân Mỹ

Điểm dễ nhận thấy nhất ở tuần dương hạm Long Beach chính là phần thượng tầng có thiết kế hình khối vuông đặc sắc, không "đụng hàng" với bất cứ lớp chiến hạm nào khác.

Vũ khí trang bị của tàu gồm 1 ray phóng đôi để phóng tên lửa hạm đối không Talos; 2 ray phóng đôi của tên lửa RIM-2 Terrier; 2 hải pháo 127mm và 6 bệ phóng rocket chống ngầm RUR-5 ASROC. Về sau, dàn vũ khí của chiếc USS Long Beach còn được bổ sung thêm 8 tên lửa đối hạm RGM-84 Harpoon.

So sánh với các tuần dương hạm khác của Nga như Kirov thì rõ ràng là Long Beach không mạnh bằng. Tuy nhiên, nó vẫn được ghi nhận là người đi tiên phong trong cuộc cách mạng chế tạo tàu mặt nước chạy bằng động cơ hạt nhân.

Sau chiếc Long Beach thì Hải quân Mỹ còn đóng thêm 3 lớp tuần dương hạm hạt nhân khác bao gồm Truxtun, California và Virginia. Thế nhưng, khác với chiếc CGN-9 phục vụ tại ngũ một khoảng thời gian dài, các tàu sau này đều bị loại biên rất sớm.

Tuần dương hạm hạt nhân Long Beach phóng tên lửa trong một cuộc diễn tập

Những lớp tàu trên có thời hạn phục vụ chỉ từ 15,3 đến 19 năm. Đây là một khoảng thời gian ngắn kỷ lục của những chiến hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Lý do chính là chi phí hoạt động của chúng quá cao.

Theo thời giá năm 1996, tuần dương hạm hạt nhân lớp Virginia mất 40 triệu USD chi phí hoạt động 1 năm trong khi đó tuần dương hạm thông thường Ticonderoga là 28 triệu còn khu trục hạm Arleigh Burke chỉ là 20 triệu USD.

Thêm vào đó việc dùng ray phóng đơn Mk 13 làm tàu không có tính đa năng như các chiến hạm thế hệ sau sử dụng bệ phóng thẳng đứng Mk 41 có thể tích hợp nhiều loại tên lửa và khai hỏa cực nhanh.

Khi đã tỏ ra lạc hậu so với các chiến hạm được trang bị hệ thống tác chiến Aegis tối tân sau này thì việc những tuần dương hạm nguyên tử bị loại biên sớm khi còn "khá trẻ" cũng không phải là điều bất ngờ.