Mariupol quan trọng như thế nào mà Nga quyết kiểm soát còn Ukraine không muốn thất thủ?

Thành phố cảng Mariupol ở đông nam Ukraine là một trong những thành phố bị đánh bom và được đánh giá là thiệt hại nặng nề nhất kể từ khi nổ ra xung đột Nga-Ukraine.

The Guardian dẫn nguồn tin từ chính quyền địa phương cho biết, 80% cơ sở hạ tầng của thành phố đã bị phá hủy và hiện không có điện nước. Mới đây, Ukraine cũng đã bác bỏ tối hậu thư, yêu cầu đầu hàng ở Mariupol, của Nga.

Tại sao Mariupol lại trở thành điểm nóng trong cuộc xung đột ở Ukraine như vậy? Một số phương tiện truyền thông phương Tây đã tổng hợp những lý do cho thấy, Mariupol đóng vai trò then chốt trong các hoạt động quân sự đặc biệt của Nga cũng như là tường thành phòng thủ chiến lược của Ukraine.

Vị trí địa lý quan trọng - Kết nối Crimea với Donbass

Theo BBC (Anh), kể từ khi Crimea sáp nhập Nga vào năm 2014, thành phố Mariupol đã bị kẹp giữa quân đội Nga đóng tại bán đảo Crimea và các lực lượng vũ trang dân sự vùng Donbass. "Quân đội Nga đang tiến quân từ phía đông bắc Crimea, cố gắng thiết lập liên lạc với lực lượng quân đội Nga và các lực lượng vũ trang dân sự Ukraine ở khu vực Donbass", BBC cho biết.

Ảnh minh họa vị trí chiến lược của Mariupol. Nguồn Guardian

Richard Barrons, cựu chỉ huy của Lực lượng viễn chinh Anh, nhận định nếu quân đội Nga thành công trong việc kiểm soát Mariupol, điều đó đồng nghĩa với việc hành lang đất liền từ Nga đến Crimea sẽ thông suốt. Do đó, Nga cũng sẽ kiểm soát hoàn toàn hơn 80% bờ Biển Đen của Ukraine và tiếp tục cắt đứt thương mại hàng hải của Ukraine và kết nối của nước này với thế giới bên ngoài.

Mặt khác, nếu Nga nắm toàn quyền kiểm soát Mariupol, gần 6.000 binh sĩ hiện có trong thành phố có thể thành lập các nhóm tác chiến cấp tiểu đoàn và tái triển khai tới các mặt trận khác ở Ukraine.

Giáo sư Alex Bellamy thuộc Viện Nghiên cứu Xung đột và Hòa bình (Australia) cũng đồng quan điểm cho rằng, Mariupol rất có vị trí chiến lược. “Mục tiêu chiến lược của Nga dường như là kết nối lực lượng từ Crimea với lực lượng ở Donbas và tạo ra một vùng do Nga kiểm soát dọc theo bờ biển phía đông nam của Ukraine”, ông nói với ABC News. "Mariupol rõ ràng là cản trở mục tiêu đó".

BBC phân tích ba khả năng tái triển khai quân đội Nga sau khi kiểm soát Mariupol: Thứ nhất, tiến về phía đông bắc để hỗ trợ quân đội Nga và các lực lượng vũ trang dân sự Ukraine ở khu vực Donbass; thứ hai, tiến về phía tây đến Odessa - cảng xa nhất bên bờ Biển Đen của Ukraine; thứ ba, tiến quân theo hướng thành phố Dnipro vào khu vực Tây Bắc của Ukraine.

Kiềm chế kinh tế Ukraine

Từ lâu, Mariupol đã là cảng biển quan trọng chiến lược trong khu vực Biển Đen-Biển Azov. Với lợi thế về các bến nước sâu, cảng Mariupol là cảng lớn nhất ở Biển Azov, rất thuận lợi cho giao thương xuất khẩu của Ukraine.

Ngoài ra, Mariupol là một trung tâm luyện kim, sản xuất máy móc hạng nặng và sửa chữa tàu biển. Azovstal, một trong những nhà máy lớn nhất châu Âu, đã bị hư hại nặng do trận pháo kích mới đây của Nga.

Trong những trường hợp bình thường, Mariupol là một cảng trung tâm quan trọng cho xuất khẩu thép, than và ngô của Ukraine ra nước ngoài như Trung Đông và các nước châu Âu. BBC cho rằng việc mất Mariupol sẽ giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Ukraine.

Sức mạnh tinh thần

Mariupol cũng là nơi đóng quân của nhóm bán quân sự cực hữu Tiểu đoàn Azov. Nhóm này đã gây tranh cãi, bị chỉ trích vì mang tư tưởng tân phát xít và chủ nghĩa da trắng thượng đẳng.

Mặc dù họ là một phần nhỏ trong lực lượng vệ binh quốc gia của Ukraine nhưng phía Nga đã tuyên bố các chiến binh Azov phải chịu trách nhiệm cho các vụ giết hại dân thường ở Mariupol.

Theo BBC, việc kiểm soát Mariupol có tác động tâm lý lớn hơn đối với cả Nga và Ukraine. Đối với Nga, thắng lợi ở Mariupol sẽ chứng minh quân đội Nga đang đạt được mục tiêu và tiến triển trong chiến dịch quân sự này.

Đối với Ukraine, Mariupol thất thủ sẽ là một đòn giáng mạnh vào tinh thần. Điều này có nghĩa, Mariupol sẽ là thành phố thứ hai do Nga kiểm soát, sau Kherson. Tuy nhiên, sự khác biệt là Kherson "gần như không có khả năng phòng thủ", trong khi Mariupol là một thành phố có tầm quan trọng chiến lược.