Mỹ buộc phải nối lại dùng linh kiện Thổ Nhĩ Kỳ cho F-35

Thông tin về quyết định mới được Thượng nghị sĩ Cộng hòa James Lankford và Thom Tillis, cùng với các đồng nghiệp của đảng Dân chủ Jeanne Shaheen và Chris Van Hollen nói đến trong một lá thư gửi cho Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Mark Esper.

Tiêm kích F-35.

Thổ Nhĩ Kỳ sẽtiếp tục tham gia chương trình máy bay chiến đấu thế hệ 5 F-35 của Mỹ, bất chấp quyết định của Mỹ loại trừ Ankara ra khỏi chuỗi cung ứng do mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga.

"Việc loại Thổ khỏi chuỗi cungứngđượcQuốc hội thông qua, được Tổng thống Trump ký kết đã gửi một tín hiệu rõ ràng tới Thổ Nhĩ Kỳ về hậu quả của việc mua hệ thống S-400 và công nghệ quốc phòng của Nga.

Nhưng thật không may, tín hiệu mạnh mẽ này đã bị hủy bỏ bởi sự chậm trễ vàkhông dứt khoáttrong việc loại bỏ Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chuỗi cung ứng của phía Mỹ", nội dung bức thư gửi Bộ trưởng Mark Esper có đoạn viết.

Tuy nhiên nguồn tin này không tiết lộ có nối lại thương vụ F-35 với Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Việc đồng ý để Thổ tiếp tục tham gia chương trình sản xuất F-35 được Mỹ đưa ra khá đường đột nhưng theo giới chuyên gia, thông tin này không quá bất ngờ.

Bởi nó được đưa ra gần như cùng thời điểm Văn phòng Trách nhiệm giải trình chính phủ Mỹ (GAO) thừa nhận, thiếu linh kiện Thổ Nhĩ Kỳ là vấn đề nghiêm trọng với cả chương trình F-35 hiện nay.

Việc loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về chuỗi cung ứng vốn đề không thực sự tốt của cả chương trình máy bay F-35.

"Số lượng linh kiện giao muộn tăng lên đến 60% so với trước đây. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ hoàn thành và chuyển giao máy bay. Cùng với đó, nó cũng tác động không nhỏ đến quá trình bảo dưỡng và thay thế linh kiện với những chiếc F-35 đang vận hành", GAO tuyên bố.

Cơ quan này thừa nhận thêm rằng, dù các nhà thầu khác được lựa chọn để thay thế Thổ Nhĩ Kỳ đã rất nỗ lực nhưng sẽ còn lâu mới đạt được khả năng giao hàng ổn định như nguồn cung từ Thổ như trước đây.

Hồi đầu năm 2020, Bộ Quốc phòng Mỹ tuyên bố trước tháng 3/2020, Washington sẽ loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất ra khỏi máy bay F-35, nhà thầu Lockheed Martin và tập đoàn Hewlett-Packard sẽ phụ trách việc loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất.

Điều này có nghĩa là thời điểm cuối cùng những linh kiện và bộ phận của F-35 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất chỉ được sử dụng đến hết tháng 3/2020. Sau đó, những linh kiện này sẽ được thay thế bằng nguồn cung cấp khác.

Để hất cẳng Thổ Nhĩ Kỳ, Lockheed Martin và Bộ Quốc phòng Mỹ ký vào bản hợp đồng trị giá hơn 2,4 tỷ USD mua loạt linh kiện thay thế phục vụ việc phát triển tiêm kích tàng hình F-35.

Sở dĩ dẫn đến tình trạng trên là do Washington loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình máy bay thế hệ 5 nhằm đáp trả việc Ankara mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga.

Nhưng khi đòn trả đũa này chưa làm tổn hại nhiều tới Ankara thì Lầu Năm góc đã gặp rắc rối khi các phi đội máy bay F-35 không bảo đảm khả năng sẵn sàng chiến đấu vì thiếu các linh kiện và phụ tùng quan trọng của các nhà thầu Thổ. Ankara là một trong nhóm 9 quốc gia tham gia vào chương trình phát triển máy bay F-35.

Theo đó, 10 nhà thầu Thổ Nhĩ Kỳ chịu trách nhiệm cung cấp hơn 900 bộ phận của máy bay F-35, trong đó có 400 bộ phận đặc biệt rất khó tìm nhà thầu thay thế.

Đặc biệt nghiêm trọng hơn đó là, việc hất cẳng Thổ Nhĩ Kỳ cũng đồng nghĩa với việc F-35 không thể phát huy hết khả năng tấn công mạnh nhất của mình khi thiếu tên lửa tàng hình SOM-J do Tập đoàn Công nghiệp Vũ khí-Tên lửa Roketsan của Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất.

Tên lửa SOM-J có khả năng tàng hình, được trang bị đầu đạn nổ mảnh bán xuyên giáp nặng 140kg, tầm bắn hơn 240km, tốc độ cận âm khoảng 1.100km/h, có thể tấn công mục tiêu trên bộ lẫn trên biển.

Khối lượng khoảng 455kg cho phép SOM-J gắn được vào giá treo trong khoang vũ khí nhỏ hẹp của F-35. Vũ khí này được coi là niềm tự hào của Thổ Nhĩ Kỳ và có vai trò không thể thiếu đối với toàn bộ chương trình F-35.

Với vai trò đặc biệt quan trọng của SOM-J, giới chuyên gia cho rằng, một khi việc cung cấp linh kiện của Thổ cho chương trình F-35 được nối lại, nhiều khả năng SOM-J tiếp tục trở thành vũ khí tiêu chuẩn cho dòng máy bay thế hệ 5 này.