Mỹ rút quân, Trung Quốc có thể “chen chân” vào Syria

Theo CNBC, Bắc Kinh dường như coi tình hình ở Syria là cơ hội mang lại lợi ích cho nền kinh tế, mở rộng tầm ảnh hưởng ở Trung Đông và thậm chí thúc đẩy dự án toàn cầu “Vành đai, con đường” của nước này tại đây.

“Khi Mỹ rút quân khỏi Syria, EU và Washington không mặn mà với việc ủng hộ chính quyền Tổng thống Bashar Assad trong việc tái thiết quốc gia Trung Đông. Trung Quốc phải đối mặt với rất ít cạnh tranh ở Syria để thực hiện kế hoạch của họ”, chuyên gia Mollie Saltskog từ công ty tình báo an ninh The Soufan Group (Mỹ), nhận định.

Tháng 12 năm ngoái, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ rút 2.000 quân nhân Mỹ khỏi Syria, cho biết nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng IS đã bị tiêu diệt.

Trong khi nhiều chuyên gia nhận định việc Mỹ rút quân có thể khiến vai trò của Iran và Nga mạnh hơn tại Syria, một số đánh giá rằng vai trò tiềm năng của Trung Quốc sẽ gia tăng trong những năm sắp tới.

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, chi phí tái thiết Syria sau nhiều năm nội chiến có thể lên tới 250 tỷ USD. Nền kinh tế nước này đã bị tàn phá nặng nề bởi các lệnh trừng phạt và cuộc nội chiến kéo dài liên miên. Trung Quốc có thể sẽ cung cấp một phần của nguồn tiền này.

Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đã bắt đầu để mắt tới tiềm năng ở Syria từ năm 2017. Khi đó tại một hội chợ thương mại về các dự án tái thiết Syria, Trung Quốc cam kết sẽ đổ 2 tỷ USD vào dự án xây dựng khu công nghiệp tại quốc gia Trung Đông.

Công ty xe hơi Trung Quốc Geely và Changan được cho là đã hợp tác với nhà sản xuất xe Mallouk & Co ở Syria và nhà máy ở tỉnh Homs sẽ sản xuất xe của cả 2 hãng.

Bonnie Glaser, chuyên gia tại trung tâm chiến lược và quan hệ quốc tế (Mỹ) cho rằng bước đầu tiên là Trung Quốc sẽ “xâm nhập” Syria dưới danh nghĩa hỗ trợ nước bạn tái thiết kinh tế và tạo ra bầu không khí thân thiện. Sau đó, Trung Quốc có thể tận dụng cơ hội này để gia tăng ảnh hưởng ở Syria nói riêng và Trung Đông nói chung.

Chuyên gia Saltskog cho rằng Trung Quốc dường như có mục tiêu xa hơn là đưa Syria vào sáng kiến “Vành đai, con đường”. Damascus có thể trở thành “người chơi” quan trọng trong sáng kiến này.

Ví dụ, cảng Tartus của Syria có vị thế địa chiến lược khá quan trọng trong khu vực. Trên thực tế, trong tuyên bố năm 2018 của Đại sứ quán Trung Quốc ở Syria, phía Bắc Kinh đã công nhận sự quan trọng của công trình này trong mục tiêu phát triển kinh tế của Damascus.

Các chuyên gia cũng cảnh báo chính quyền ông Assad trước nguy cơ mắc phải “bẫy nợ” của Trung Quốc. Tuy nhiên, theo chuyên gia Saltskog, trong bối cảnh hiện tại Syria không có quá nhiều lựa chọn.

Nga và Iran vẫn giúp đỡ Syria trong nhiều năm qua, nhưng họ đang đối mặt với áp lực quốc tế, lệnh trừng phạt từ Phương Tây. Vì vậy, 2 quốc gia này có thể sẽ không đổ thêm những khoản tiền quá lớn vào Syria.

Trong giai đoạn Syria cần nguồn vốn để tái thiết lại đất nước bị tàn phá, chuyên gia Saltskog nhận định Trung Quốc có thể sẽ tận dụng cơ hội để nâng tầm ảnh hưởng. Tuy nhiên, giới quan sát cũng khuyến cáo Damascus phải cân nhắc cẩn thận với các khoản đầu tư, tránh rủi ro “bẫy nợ”, theo CNBC.