Ngành công nghiệp vũ khí đang phát triển của Ukraine khiến Nga bối rối?

Đó là bằng chứng ấn tượng nhất về một khía cạnh mới của cuộc xung đột kéo dài 18 tháng: Ukraina ngày càng muốn đưa cuộc chiến vào lãnh thổ Nga.

Máy bay không người lái trên không và trên biển, tên lửa mới bí ẩn và các nhóm phá hoại đều là một phần của bộ công cụ; Các sân bay, hệ thống phòng không và vận chuyển của Nga nằm trong số các mục tiêu.

Ukraina có rất nhiều lý do để mở rộng xung đột

Chiến thắng là ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào nó xảy ra - dù là phá hủy máy bay tại một căn cứ không quân xa xôi của Nga, làm gián đoạn hoạt động hàng không và vận chuyển thương mại, khiến người dân ở khu vực biên giới Nga rơi vào tình thế nguy hiểm hay tấn công hệ thống phòng không của Nga ở Crimea.

Đối với những người Ukraina đã phải hứng chịu vô số cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa, bằng chứng về sự hoàn vốn (mặc dù ở quy mô nhỏ hơn nhiều) là một sự khích lệ tinh thần, đặc biệt là khi cuộc phản công ở miền Nam vẫn đang gặp khó khăn.

Tổng thống Volodymr Zelensky không hề hối hận khi đưa cuộc xung đột sang đất Nga, ông nói gần đây: "Chiến tranh đang quay trở lại lãnh thổ Nga - tới các trung tâm và căn cứ quân sự mang tính biểu tượng của nước này, và đây là một quá trình không thể tránh khỏi, tự nhiên và hoàn toàn công bằng".

Các cuộc tấn công ở xa chiến tuyến hiện tại cũng là bằng chứng cho thấy khả năng phát huy sức mạnh của Ukraina đang ngày càng phát triển.

Dự đoán đó một cách có chủ ý không dựa vào phần cứng của phương Tây mà dựa vào sự thích ứng của Ukraina, cả về công nghệ và chiến thuật. Tổng thống Zelensky và Bộ trưởng Quốc phòng Oleksiy Reznikov đã nhiều lần đảm bảo với các nhà tài trợ phương Tây rằng vũ khí của họ sẽ không được sử dụng để chống lại các mục tiêu bên trong Nga. Điều đó sẽ bị Moscow coi là một hành động xâm lược khiến họ trở thành một bên tham gia vào cuộc xung đột.

Điểm đó đã được nhắc lại bởi cố vấn tổng thống Ukraina, cố vấn cho người đứng đầu văn phòng tổng thống, Mykhailo Podolyak trong tuần này. Ông nói: "Ukraina tuân thủ nghiêm ngặt nghĩa vụ không sử dụng vũ khí của các đối tác để tấn công lãnh thổ Nga".

Thay vào đó, Ukraina đang thúc đẩy việc tạo ra một ngành công nghiệp vũ khí sẽ cung cấp mọi thứ từ đạn pháo 155 mm đến máy bay không người lái tầm xa và giờ đây - có vẻ như - một tên lửa tầm xa mới.

Một người đàn ông làm việc tại cơ sở sản xuất máy bay không người lái ở Kiev. Ảnh: Getty

Các quan chức cấp cao Ukraina đã đưa ra nhiều gợi ý về việc phát triển một loại tên lửa hành trình mới. Oleksii Danilov, thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraina, tuần trước đã đăng một đoạn video về tên lửa được cho là có mục đích với chú thích: "Chương trình tên lửa của Tổng thống Ukraina đang hoạt động. Thử nghiệm thành công, sử dụng có hiệu quả".

Sau đó, ông nói về chương trình phát triển kéo dài ba năm, "để cung cấp khoảng cách hàng nghìn km, đây là công việc của những đội ngũ lớn, công việc mạnh mẽ. Bây giờ chúng tôi đã có kết quả".

Chính Zelensky đã để lại một bức thư khó hiểu, chúc mừng Bộ Công nghiệp Chiến lược với thông điệp: "Sử dụng thành công vũ khí tầm xa của chúng ta: Mục tiêu đã bị bắn trúng ở cách xa 700 km!".

Và Trung tâm Truyền thông Chiến lược của Ukraina đã củng cố quan điểm hôm thứ Sáu, nói trên Telegram: "Sau khi phát động một cuộc tấn công toàn diện, người Nga tin rằng họ sẽ không bị trừng phạt: Rằng cuộc giao tranh sẽ được khoanh vùng ở Ukraina và họ sẽ cảm thấy an toàn ở phía sau của mình".

"Việc tăng tầm bắn phá hủy ảo tưởng về an ninh của Nga và làm tăng cái giá phải trả cho hành động gây hấn của kẻ thù", Trung tâm Truyền thông Chiến lược của Ukraina nói thêm.

Đây rõ ràng là một phần đang phát triển trong chiến lược tác chiến của Ukraina. Podolyak cho biết: "Chiến tranh ngày càng lan sang lãnh thổ Nga và không thể ngăn chặn được. Đây là hậu quả của việc mất thành phần tiền tuyến (Nga từ lâu chỉ chiến đấu về số lượng và chỉ về phòng thủ, bất chấp mọi huyền thoại tuyên truyền) và thiếu… hệ thống thực tế trong các khu vực (bao gồm cả phòng không)".

Trọng tâm của hoạt động triển khai lực lượng này là một loạt máy bay không người lái của Ukraina - trên không và trên biển. Các phiên bản mới nhất có tầm bay xa hơn và tải trọng lớn hơn so với các mẫu trước đó, nhờ vào những gì người Ukraina mô tả là mạng lưới toàn cầu về công nghệ máy bay không người lái và hợp đồng với nhiều nhà sản xuất bản địa.

Cuộc tấn công vào căn cứ không quân Pskov là thành quả của nỗ lực này, mặc dù việc nó được thực hiện như thế nào vẫn là một điều bí ẩn. Người đứng đầu Cơ quan Tình báo Quốc phòng Ukraina, Kyrylo Budanov, nói rằng cuộc tấn công được phát động từ bên trong Nga, đồng thời từ chối cho biết loại máy bay không người lái nào được sử dụng hoặc số lượng bao nhiêu.

Đó có thể là sự tinh tế trong trò chơi của Budonov - nhằm mục đích gieo rắc sự nhầm lẫn và mất lòng tin ở Nga.

Có thể các máy bay không người lái đã được phóng từ lãnh thổ Ukraina, nhưng việc nhắm mục tiêu chính xác ở khoảng cách hơn 700 km sẽ đòi hỏi phải có sự thay đổi từng bước về khả năng dẫn đường.

Một blogger người Nga phàn nàn rằng cuộc tấn công Pskov cho thấy hệ thống phòng không của Nga đã không thích nghi để chống lại các cuộc tấn công liên tục của máy bay không người lái Ukraina.

Thiệt hại đang xảy ra sẽ không làm gãy hậu phương của lực lượng không quân Nga, nhưng nó đã trở thành một vấn đề khó chịu nghiêm trọng. Vào ngày 22/8, ít nhất một máy bay ném bom chiến lược Tu-22M đã bốc cháy tại căn cứ không quân Soltsy-2 ở miền Bắc nước Nga. Sau đó là cuộc tấn công vào Pskov.

Tất cả trên biển

Ukraina cũng đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển máy bay không người lái trên biển. Chiếc mới nhất được triển khai có trọng tải nổ lên tới 400 kg, có khả năng chứa một con tàu lớn và có thể di chuyển hàng trăm km.

Đầu tháng 8, một chiếc đã tấn công tàu chở khí đốt và hóa chất SIG của Nga gần eo biển Kerch, khiến nó bất động nhưng không đánh chìm. Một quả khác bắn trúng tàu hải quân Nga ở cảng Novosibirsk.

Các máy bay không người lái hàng hải được sử dụng để chống lại cả hải quân và tàu buôn của Nga ở Biển Đen vừa thúc đẩy tinh thần vừa làm phức tạp các tính toán của Nga. Một số tàu chiến của Nga ở Biển Đen đã lắp súng máy trên boong để đẩy lùi những loại vũ khí khó phòng thủ.

Những cuộc tấn công này buộc Nga phải dành thời gian để phát triển các biện pháp đối phó: Một ví dụ gần đây là vụ đánh chìm các sà lan gần cầu Kerch tới Crimea, trong nỗ lực ngăn chặn nó bị máy bay không người lái trên biển tấn công lần nữa sau các cuộc tấn công vào tháng 7 và tháng 8.

Như Mick Ryan, tác giả blog Futura Doctrina và là cựu tướng trong lực lượng vũ trang Úc, viết: "Hầu như không có khả năng phát triển hạm đội hải quân thông thường của riêng mình để chống lại người Nga, người Ukraina đã phát triển các khả năng không có người lái. Mặc dù bề ngoài được thiết kế để đánh chìm hoặc làm hư hại các tàu chiến mặt nước của Nga, nhưng chúng cũng nhằm mục đích tạo ra tác động tâm lý trong việc ngăn cản các tàu Nga ra khơi".

Ukraina cũng đã đầu tư rất nhiều vào việc phát triển máy bay không người lái trên biển. Ảnh: Getty

Tương tự, chính quyền Nga phải dành lực lượng phòng không có thể được triển khai ở Ukraina cho khu vực Moscow và các cơ sở hạ tầng như căn cứ không quân, nơi đã trở thành mục tiêu thường xuyên của các cuộc tấn công của Ukraina. Báo cáo nguồn mở cho thấy có ít nhất một số tổ hợp phòng không Pantsir-2 xung quanh Moscow.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh lưu ý rằng: "Các lực lượng Nga có thể đã tập trung lực lượng phòng không của họ để bao vây Moscow và bằng cách nào đó đã bỏ sót số lượng máy bay không người lái lớn bất thường của Ukraina được cho là đã tấn công sân bay Pskov".

Ukraina cũng tập trung hơn vào việc làm suy giảm các tuyến giao thông, hệ thống phòng không và căn cứ của Nga ở Crimea bị sáp nhập. Tháng trước, họ đã thực hiện một cuộc tấn công tên lửa nhằm vào một trong những hệ thống phòng không S-400 hiện đại của Nga trên bờ biển Crimea, sau đó là một cuộc đột kích của biệt kích.

Budanov sau đó cho biết: "Tính đến thời điểm hiện tại, chúng tôi có khả năng tấn công bất kỳ khu vực nào của Crimea. Chúng ta hoàn toàn có thể tiếp cận kẻ thù ở bất cứ đâu".

Các cuộc tấn công ở phạm vi rộng hơn là sự mở rộng của chiến lược được sử dụng thành công kể từ năm ngoái nhằm nhắm vào các trung tâm hậu cần, trung tâm chỉ huy và kho đạn dược/hoặc nhiên liệu của Nga ở phía sau tiền tuyến.

Các hệ thống tầm xa hơn của phương Tây như HIMARS và gần đây hơn là Storm Shadows, với tầm bắn 250 km, đóng vai trò quan trọng đối với nỗ lực đó ở Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia.

Những loại vũ khí như vậy khiến lực lượng Nga nhận thấy rằng họ rất dễ bị tổn thương nếu ở xa tiền tuyến. Một cuộc tấn công vào trung tâm chỉ huy của Nga ở Berdiansk bị chiếm đóng vào tháng 7 đã giết chết một tướng cấp cao của Nga. Một trận khác vào tháng 1 đã phá hủy một doanh trại ở Donetsk, với thiệt hại đáng kể về nhân mạng.

Các hoạt động của máy bay không người lái và thậm chí cả việc phát triển tên lửa mới sẽ không quyết định diễn biến của cuộc chiến. Thành công hay thất bại đối với người Ukraina sẽ được quyết định bởi số lượng lãnh thổ được chiếm lại từ sự chiếm đóng của Nga và khả năng ngăn chặn các hành động tấn công tiếp theo. Cuộc phản công đó đang đạt được tiến bộ cận biên tốt nhất.

Nhưng các hoạt động tấn công tầm xa đều có giá trị của chúng. Mick Ryan nói rằng, những hoạt động như vậy "sẽ ngày càng có tầm quan trọng và tầm nhìn cao hơn. Đó là một cách để tiếp tục chiến đấu khi việc cơ động trên mặt đất trở nên khó khăn trong mùa ẩm ướt và lạnh giá. Và đó là một cách để thể hiện sự tiến bộ trong cuộc chiến với những người ủng hộ Ukraina trong thời kỳ các hoạt động khác có nhịp độ thấp".

Người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraina Yury Inhat nói rằng, Nga nên mong đợi nhiều hơn thế.

"Bạn có thể thấy sự cuồng loạn trong công chúng Nga, các kênh tuyên truyền của Nga. Họ thực sự không thích những gì đang xảy ra. Nhưng họ muốn gì?", ông ấy nói vào thứ sáu.

Mykhailo Podolyak nói rằng mục tiêu lâu dài là gây ra một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn với Nga. "Chừng nào Putin còn là tổng thống thì chiến tranh sẽ tiếp tục. Càng ngày càng kéo nước Nga vào vực thẳm hỗn loạn".