Thế giới "đặt cược" vào kháng thể chống COVID-19

Trong bối cảnh Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa cảnh báo vaccine không phải là "viên đạn bạc" tiêu diệt bệnh COVID-19, nhiều công ty dược phẩm hàng đầu thế giới đang đặt cược vào các loại kháng thể được điều chế nhằm tấn công virus SARS-CoV-2.

Giải thích đơn giản về mặt y học, khi virus lọt qua hàng rào phòng vệ bước đầu, cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch, sản sinh ra các tế bào tấn công kẻ xâm nhập. Trong số tế bào này có các kháng thể có chức năng nhận dạng và "khóa" virus không cho chúng tiếp tục lây lan trong cơ thể.

"Bản sao" của các loại protein được sản sinh tự nhiên đó chính là kháng thể đơn dòng và việc phát triển các loại kháng thể đơn dòng chống COVID-19 đang nhận được sự ủng hộ của nhiều nhà khoa học nổi tiếng - theo hãng tin Reuters. Chuyên gia dịch tễ học hàng đầu của Mỹ Anthony Fauci thậm chí còn cho rằng: Chúng "gần như đem lại phần thắng" trong cuộc chiến với đại dịch hiện làm lây nhiễm hơn 18,5 triệu người và khiến gần 700.000 người tử vong trên toàn thế giới.

Giới khoa học vẫn đang nghiên cứu vai trò chính xác của các kháng thể trung hòa trong quá trình hồi phục của bệnh nhân, song các công ty dược phẩm tin rằng tìm đúng loại kháng thể có thể xoay đổi cục diện dịch bệnh. "Chính xác là kháng thể có thể ngăn chặn sự lây nhiễm" - ông Christos Kyratsous, Giám đốc điều hành của Hãng Regeneron Pharmaceuticals (Mỹ), nhận xét với Reuters. Regeneron đang thử nghiệm một hỗn hợp gồm 2 kháng thể, với niềm tin rằng 1-2 loại kháng thể sẽ "khóa" virus chặt hơn là 1 loại.

Ngoài Regeneron, Mỹ còn cho phép Eli Lilly (Mỹ), AstraZeneca (Anh - Thụy Điển), Amgen (Mỹ) và GlaxoSmithKline (GSK, Anh) dùng chung nguyên liệu sản xuất để mở rộng nguồn cung ứng trong trường hợp bất kỳ loại thuốc nào của các công ty nói trên thành công. AstraZeneca cho biết họ có kế hoạch thử nghiệm trên người loại hỗn hợp 2 kháng thể trong vài tuần tới, còn Lilly đã bắt đầu thử nghiệm riêng biệt các loại kháng thể trên người từ tháng 6.

Không giống như vaccine (kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể con người), tác dụng của kháng thể sẽ tan dần. Dù vậy, các hãng dược nhấn mạnh kháng thể đơn dòng có khả năng ngăn chặn lây nhiễm tạm thời đối với những người có nguy cơ cao như nhân viên y tế, người cao tuổi…, đồng thời đóng vai trò là phương pháp điều trị bắc cầu trong lúc chờ vaccine

"Trên khía cạnh y học dự phòng, chúng tôi nghĩ sản phẩm của mình có thể công hiệu tối đa 6 tháng" - ông Phil Pang, Giám đốc y khoa của Vir Biotechnology (Mỹ, đối tác của GSK), cho biết. Ông Mark Brunswick, Phó Chủ tịch của Sorrento Therapeutics (Mỹ), cũng chia sẻ: "Lợi thế của kháng thể là tạo miễn dịch gần như tức thời".

Một ưu thế khác của kháng thể đơn dòng là ít nguy hiểm nhưng bù lại chi phí khá cao. Theo Reuters, các loại kháng thể dùng trong điều trị ung thư có giá vượt quá 100.000 USD/năm. Thêm một mối lo là SARS-CoV-2 có thể kháng các loại kháng thể cụ thể. Bên cạnh đó, chuyên gia vi sinh Florian Krammer của Trường Y khoa Icahn (Mỹ) lưu ý: Kháng thể cần được sử dụng sớm, trước khi cơ thể nhiễm virus, mới phát huy hiệu quả.