Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị loại khỏi dự án F-35 vì mua S-400 của Nga

Reuters ngày 28/3 dẫn nguồn thạo tin từ Mỹ cho biết dù việc loại bỏ thành viên NATO Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi dự án máy bay chiến đấu F-35 là khá khó vì vai trò của Ankara trong quá trình sản xuất “chim sắt” này. Tuy nhiên, điều này vẫn có thể xảy ra.

Tuần trước, Reuters dẫn nguồn tin cho biết Mỹ có thể sẽ sớm đóng băng quá trình chuẩn bị giao các máy bay F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, động thái có thể khiến mâu thuẫn giữa Ankara và Washington trở nên căng thẳng hơn sau một số bất đồng quan điểm, bao gồm việc Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống phòng không S-400 của Nga.

Mỹ quan ngại rằng S-400 của Nga khi gia nhập quân đội Thổ Nhĩ Kỳ có thể thu thập được những thông tin quan trọng của F-35 như cách tìm kiếm và dò máy bay, sau đó tìm cách khắc chế uy lực của “chim sắt” này.

Trong thời gian qua, Mỹ đã từng nhiều lần thuyết phục cũng như cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ vụ mua sắm với Nga. Washington thậm chí chào hàng Ankara hệ thống phòng không Patriot với điều kiện Thổ Nhĩ Kỳ phải hủy hợp đồng mua sắm S-400.

Cho tới lúc này, Ankara vẫn rất kiên quyết với kế hoạch mua S-400, động thái dường như buộc Mỹ phải nghiên cứu tới tương lai của chương trình F-35 mà không có sự tham gia của Thổ Nhĩ Kỳ, trong bối cảnh Ankara chịu trách nhiệm sản xuất một số linh kiện và bộ phận của máy bay này.

Hai nguồn thạo tin gần gũi với chương trình F-35 cho biết Mỹ có thể đang cân nhắc việc tìm một nhà cung cấp khác cho các thiết bị nói trên.

Các quan chức Lầu Năm Góc và Đại sứ quán Thổ Nhĩ Kỳ tại Mỹ từ chối đưa ra bình luận về thông tin nói trên.

“Thổ Nhĩ Kỳ chịu trách nhiệm sản xuất 800 bộ phận cho F-35 và có rất ít bộ phận mà Ankara độc quyền cung cấp”, một nguồn tin cho biết. Việc tìm nhà thầu thay thế cho các công ty Thổ Nhĩ Kỳ có thể làm quá trình sản xuất chậm thêm khoảng 3 tháng, theo Reuters.

Thổ Nhĩ Kỳ tham gia dự án phát triển máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5 F-35 cùng 8 quốc gia khác từ năm 2002, với khoản đóng góp hàng tỷ USD. Đổi lại, Mỹ sẽ cung cấp 100 chiếc F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ. Cho tới năm ngoái, Ankara được cho là đã đóng góp khoảng 1,25 tỷ USD.

Ngoài ra, 10 công ty của Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch sản xuất các bộ phận chủ chốt như thân máy bay, thiết bị hạ cánh. Ankara cũng là nhà cung cấp duy nhất màn hình hiển thị trong buồng lái trong số các nước tham gia chương trình, theo Bloomberg.

Hồi cuối năm ngoái, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu nói rằng Ankara có vai trò quan trọng trong chương trình F-35 và không dễ để loại bỏ họ khỏi dự án. Tuy nhiên, các nguồn tin cho rằng Mỹ có thể dễ dàng đổi nhà cung cấp với một số linh kiện mà Ankara đang sản xuất.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan ngày 26/3 cho biết ông muốn Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục tham gia chương trình F-35, nhưng nhấn mạnh Ankara phải mua hệ thống Patriot.