Tính năng có thể giúp tàu ngầm lớp Yasen của Nga vượt đối thủ Mỹ

Trong cuộc họp báo cùng Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Anh Rishi Sunak hôm 13/3 tại quân cảng San Diego ở bang California, Mỹ, Thủ tướng Australia Anthony Albanese thông báo nước này sẽ mua tối đa 5 tàu ngầm chạy năng lượng hạt nhân lớp Virginia của Mỹ theo thỏa thuận an ninh AUKUS.

Theo điều khoản trong thương vụ quốc phòng lớn nhất lịch sử Australia, mỗi tàu ngầm Virginia sẽ có giá hơn 3 tỷ USD, sử dụng tên lửa thông thường, không được trang bị đầu đạn hạt nhân. Sau 5 chiếc đầu tiên mua của Mỹ, Australia sẽ chế tạo lớp tàu hoàn toàn mới dựa trên công nghệ của Mỹ và Anh.

AUKUS được thành lập vào năm 2021. Liên minh này chia sẻ năng lực quân sự, bao gồm mạng, trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử, cũng như vũ khí siêu thanh và tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân.

Ngoại trưởng Sergei Lavrov cho rằng thỏa thuận AUKUS chứng tỏ phương Tây sẵn sàng cho “nhiều năm đối đầu” ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Moscow có lý do chính đáng để lo ngại do vị trí địa lý của nước này: trải dài trên 11 múi giờ, Nga nằm ở cả châu Âu và châu Á, vùng Viễn Đông của Nga thường được coi là thuộc khu vực Châu Á-Thái Bình Dương rộng lớn hơn. Nga đã nhiều lần cảnh báo và phản đối việc quân sự hóa hơn nữa ở cả châu Âu và châu Á, đặc biệt là tại các khu vực gần biên giới nước này.

Tuy nhiên, theo chuyên gia quân sự Nga Vasily Dandykin, Nga có thể tự bảo vệ mình vì nước này tự hào có các thiết bị quân sự hiện đại ngang tầm hoặc thậm chí tiên tiến hơn so với các đối thủ NATO.

Khi nói đến khả năng hoạt động dưới nước, tàu ngầm lớp Virginia do Mỹ sản xuất thường được so sánh với tàu ngầm lớp Yasen của Nga. Cả Virginia và Yasen đều là tàu ngầm tấn công đa năng thế hệ thứ tư, nhưng chỉ có một trong hai loại có ưu thế vượt lên đối thủ.

Ưu thế của tàu ngầm lớp Yasen

Tàu ngầm lớp Yasen có chiều dài 119 mét, trong khi tàu lớp Virginia có chiều dài 115 mét. Cả 2 tàu hoạt động ở tốc độ gần như tương đương nhau. Về trọng lượng, tàu lớp Yasen có lượng giãn nước 13.800 tấn, tàu lớp Virginia có lượng giãn nước 8.000 tấn. Do vậy, các tàu lớp Yasen có thể lặn sâu hơn so với tàu ngầm Mỹ.

Các tàu ngầm lớp Virginia bắt đầu được đưa vào hoạt động từ giữa những năm 2000, trong khi các tàu lớp Yasen được đưa vào hoạt động từ năm 2014 đến năm 2021.

Tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa dẫn đường (SSGN) lớp Yasen Novosibirsk đã gia nhập Hạm đội Thái Bình Dương của Nga vào tháng 9/2022.

Theo ông Dandykin, điểm khác biệt của 2 tàu ngầm là vũ khí trang bị của chúng. Tàu ngầm lớp Yasen mang tên lửa hành trình chống hạm Oniks (tầm bắn từ 600-800km) hoặc tên lửa đa năng Kalibr. Trong khi đó, tàu lớp Virginia chỉ được trang bị ngư lôi Mk 48, tên lửa chống hạm Harpoon và tên lửa tấn công mặt đất Tomahawk.

“Quan trọng nhất, tàu lớp Yasen-M sẽ không chỉ được trang bị tên lửa Kalibr mà còn cả tên lửa siêu thanh Zircon – loại vũ khí hiện chưa có đối thủ trên thế giới và tôi nghĩ sẽ không có vũ khí nào tương tự trong nhiều năm tới. Đây là lợi thế quan trọng nhất”, chuyên gia quân sự Nga nhấn mạnh.

“Rõ ràng, tàu lớp Yasen có thể nhắm mục tiêu vào các tàu ngầm chiến lược, các mục tiêu ven biển và các tàu mặt nước, bao gồm cả nhóm tác chiến tàu sân bay”, ông Dandykin cho biết thêm.

3M22 Zircon, tên lửa hành trình siêu thanh chống hạm cơ động, có thể tiêu diệt cả mục tiêu trên biển và trên đất liền. Trong một tuyên bố hồi tháng 2/2019, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết, tên lửa siêu thanh này có khả năng tăng tốc lên Mach 9 (gấp 9 lần vận tốc âm thanh, tương đương 10.734 km/h)

Tầm bắn tối đa của Zircon có thể vượt 1.000km. Ngày 6/10/2020, Nga đã phóng thành công tên lửa Zircon từ khinh hạm Đô đốc Gorshkov ở Bạch Hải. Đầu tháng 10/2021, tàu ngầm lớp Yasen Severodvinsk cũng lần đầu tiên phóng thử thành công tên lửa Zircon từ độ sâu 40 mét đánh trúng mục tiêu giả định ở Biển Barents.

Nga thu hẹp khoảng cách về tàu ngầm đa năng

Theo ông Dandykin, Nga thu hẹp khoảng cách về tàu ngầm hạt nhân đa năng. Điều đó có nghĩa là, Mỹ vượt xa Nga về số lượng loại tàu ngầm này.

Nhìn chung, Hải quân Nga sở hữu một trong những hạm đội tàu ngầm lớn nhất thế giới với ước tính khoảng 58 tàu. Tuy nhiên, khi nói đến tàu ngầm hạt nhân đa năng, Nga chỉ có 3 chiếc lớp Yasen đang hoạt động và 1 chiếc khác đang được thử nghiệm trên biển, trong khi nhiều tàu khác vẫn chưa được chế tạo.

Trong khi đó, Mỹ đã có 22 tàu ngầm lớp Virginia, bắt đầu được đưa vào biên chế từ giữa những năm 2000 cùng 3 tàu ngầm lớp Seawolf.

“Nga đứng ở vị trí thứ hai về số lượng tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân. Trên thực tế, chúng tôi hiện đang thu hẹp khoảng cách về tàu ngầm đa năng”, chuyên gia quân sự Nga cho biết.

Theo ông Dandykin, khi nói đến một cuộc đọ sức tiềm tàng giữa một tàu lớp Yasen và đối thủ Mỹ, kết quả chủ yếu phụ thuộc vào kỹ năng của thủy thủ đoàn và chỉ huy tàu.

“Tàu của chúng tôi được tự động hóa nhiều hơn, thủy thủ đoàn ít hơn. Họ có thủy thủ đoàn lớn hơn, không phụ thuộc vào thiết bị... Tôi cho rằng, về nguyên tắc, họ là những đối thủ ngang sức ở nhiều khía cạnh. Nhưng nếu xét đến tất cả các yếu tố, tàu lớp Yasen của Nga mạnh mẽ hơn”, ông Dandykin nói.

Khu vực Bắc Cực và châu Á-Thái Bình Dương

Cuộc cạnh tranh địa chính trị giữa Nga và Mỹ - hai cường quốc hạt nhân, dường như gia tăng trong bối cảnh NATO can dự vào cuộc xung đột Nga-Ukraine và việc Washington đe dọa gây ra một thất bại chiến lược đối với Nga.

Về mặt địa lý, khu vực Bắc Cực và châu Á-Thái Bình Dương sẽ có tầm quan trọng hàng đầu trong những năm tới, theo ông Dandykin.

“Nhiệm vụ chính hiện nay chủ yếu là ở Bắc Cực, nơi Mỹ muốn có lợi thế của họ, hoạt động dưới lớp băng… và không chỉ ở đó mà còn ở Thái Bình Dương và gần Kamchatka. Đương nhiên, đây [tàu ngầm lớp Yasen] là những tàu ngầm có khả năng đi biển vô hạn và chúng có thể thực hiện nhiệm vụ ở bất kỳ đâu trên các đại dương của thế giới”, ông Dandykin nhấn mạnh.