Ukraine sẽ vận hành tiêm kích F-16 ra sao để đối phó Su-34 của Nga?

Những gì không quân Ukraine có thể làm với tiêm kích F-16 khi chúng được các nước phương Tây chuyển đến cho Kiev trong những tuần tới đã khá rõ ràng. Họ có thể cố gắng đánh chặn máy bay chiến đấu-ném bom Su-34 của không quân Nga đang phóng tới 3.000 quả bom lượn vào các mục tiêu Ukraine.

Ukraine Deep State từng nhận định bom thông minh dẫn đường thế hệ mới (KAB) là “vũ khí thần kỳ” của Nga và hiện tại, Ukraine “không có biện pháp nào đối phó với chúng”. Một chiếc Sukhoi Su-34 bay cao và nhanh có thể phóng một quả bom lượn từ khoảng cách 40km, thậm chí 70km đối với những quả KAB mới hơn và có tầm bắn xa hơn. Khoảng cách đó đủ xa để lực lượng phòng không hiện có của Ukraine, bao gồm cả máy bay chiến đấu và các khẩu đội tên lửa từ thời Liên Xô triển khai trên mặt đất, không phải lúc nào cũng có thể bắn trả.

Quân nhân Nga kiểm tra bom trước chuyến bay trên Su-34, ngày 8/3/2024. Ảnh: BQP Nga/Getty

Trong một nghiên cứu mới của Viện RUSI có trụ sở ở London (Anh), nhà phân tích Justin Bronk giải thích rằng, các phi công lái F-16 của Ukraine có thể thực hiện công việc đó.

Tuy nhiên, vấn đề chính là các hệ thống phòng không trên mặt đất của Nga sẽ khiến máy bay chiến đấu Ukraine gặp nguy hiểm khi bay ở độ cao lớn tại bất cứ nơi nào ở Ukraine, đặc biệt là trong phạm vi khoảng 160km tính từ tiền tuyến, phạm vi này hoàn toàn nằm trong tầm bắn của các khẩu đội phòng không S-400 của Nga.

Có khả năng Ukraine đang mua tên lửa không đối không AIM-120D tầm bắn 160km cho tiêm kích F-16, cho phép phi công Ukraine bắn vào máy bay ném bom lượn của Nga từ rìa ngoài phạm vi bao phủ của phòng không của Nga. Tuy nhiên trên thực tế, tên lửa AIM-120 sẽ không đạt được tầm bắn như vậy.

“Khi đến gần tiền tuyến, các phi công Ukraine sẽ phải bay ở độ cao rất thấp để tránh bị hệ thống phòng không nhiều lớp của Nga phát hiện và bắn hạ. Ở độ cao thấp như vậy, tên lửa phóng đi trong không khí dày đặc với nhiều lực cản khí động học và sau đó phải chống lại trọng lực để leo lên để đạt đến độ cao của mục tiêu. Kết quả là vào thời điểm động cơ tên lửa cháy hết sau vài giây đầu tiên của hành trình bay, chúng gần như không đạt được tốc độ hoặc độ cao tối đa như khi được phóng từ một máy bay chiến đấu bay bay ở độ cao lớn và ở tốc độ siêu thanh”, ông Bronk phân tích.

Khi được phóng từ độ cao thấp, tầm bắn của AIM-120 có thể bị giảm đi hàng chục km và như vậy máy bay ném bom lượn của Nga có thể nằm ngoài tầm bắn, trừ khi các phi công Ukraine bằng cách nào đó có thể bay sâu vào trong lãnh thổ do Nga kiểm soát và sống sót đủ lâu để phóng tên lửa của họ.

Theo nhà phân tích Bronk, một giải pháp khả thi cho vấn đề này là tên lửa không đối không tầm xa hơn như Meteor, có thể bay xa tới 360km trong điều kiện tối ưu. Nhưng Meteor không tương thích với tiêm kích F-16 và cũng không tương thích với máy bay chiến đấu Mirage 2000-5 mà Pháp đã cam kết cung cấp cho Ukraine.

Máy bay chiến đấu duy nhất mà Ukraine có thể nhận từ phương Tây có khả năng mang tên lửa Meteor là JAS-39 Gripen của Thụy Điển. Stockholm đã bày tỏ sẵn sàng chuyển Gripen dư thừa cho Ukraine nhưng đã tuyên bố tạm dừng việc xem xét việc chuyển giao để Ukraine tập trung vào việc tiếp nhận tiêm kích F-16 từ các đối tác phương Tây.

Một máy bay F-16. Ảnh: AFP

 

“Thụy Điển được các thành viên trong liên minh máy bay chiến đấu dành cho Ukraine yêu cầu tạm dừng xem xét chuyển giao máy bay Gripen. Hiện tại, Ukraine cần tập trung vào việc tiếp nhận máy bay chiến đấu F-16”, Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Pal Jonson cho biết hôi cuối tháng 5. Ông nhấn mạnh, việc chuyển giao hai loại máy bay chiến đấu cùng lúc, nếu diễn ra, sẽ rất phức tạp.

Rõ ràng là các đồng minh của Ukraine cũng đang lo ngại về việc lực lượng không quân nước này sẽ bị choáng ngợp khi nhận được quá nhiều thiết bị mới với tốc độ quá nhanh.

Nếu đánh giá của ông Bronk là chính xác, không quân Ukraine có thể phải mất một năm hoặc hơn mới có thể kết hợp máy bay chiến đấu và tên lửa để bắn hạ máy bay phóng bom lượn của Nga mà không khiến phi công Ukraine gặp rủi ro khi bay ở tầm thấp.

Giải pháp tình thế cho Ukraine là tấn công vào các máy bay của Nga khi chúng đang ở trên mặt đất và kho dự trữ KAB của Moscow.

Đầu tháng này, máy bay không người lái tấn công tầm xa của Ukraine đã tấn công căn cứ Sukhoi ở Morosovsk, Nga, cách tiền tuyến 400km. Đây chỉ là vụ mới nhất trong một loạt các cuộc tấn công bằng UAV và tên lửa nhằm vào các căn cứ không quân của Nga và các máy bay triển khai tại đó.

“Hiện tại, các cuộc tấn công vào các căn cứ không quân của Nga là cách tốt nhất của Ukraine để hạn chế thiệt hại mà không quân Nga có thể gây ra cho lực lượng của Kiev ở tiền tuyến”, ông Bronk nhận định.