Vì sao tên lửa Oniks hoàn toàn vắng bóng trên tàu chiến mặt nước của Hải quân Nga?

Ngoài lý do dòng tên lửa Kalibr (bao gồm các biến thể đối hạm 3M-54, đối đất 3M-14 và chống ngầm 91RT) có tính đa năng cao hơn dòng Oniks chỉ có duy nhất phiên bản chống tàu, thì Kalibr được tin cậy hơn còn nằm ở những nguyên nhân chủ yếu sau.

3M-55 Oniks chính là bước chuyển tiếp giữa những tên lửa hành trình đối hạm siêu âm thế hệ cũ có kích thước đồ sộ, diện tích phản xạ radar và mức độ bộc lộ hồng ngoại lớn cũng như khả năng thao diễn kém (kiểu 3M-80 Moskit) sang thiết kế mới ưu việt hơn.

Tên lửa Oniks đã hy sinh một chút tốc độ (giảm xuống còn Mach 2,6) để đổi lấy khả năng bay thấp (giai đoạn công kích chỉ cách mặt biển 10 m so với 20 - 30 m của Moskit bay ở tốc độ Mach 3), khả năng thao diễn linh hoạt và mức độ tàng hình đều tốt hơn.

Tên lửa hành trình đối hạm Yakhont (bản xuất khẩu của Oniks). Ảnh: TASS.

Nhưng loại tên lửa này vẫn tồn tại nhược điểm như sử dụng động cơ phản lực dòng thẳng, buộc phải bay siêu âm toàn hành trình. Do vậy, để đạt tầm bắn tối đa tên lửa sẽ phải lên tới độ cao 14.000 m rồi mới hạ thấp xuống khi bước vào giai đoạn công kích.

Nguyên nhân chính là do sức cản của không khí: Ở độ cao thấp, do mật độ không khí dày đặc gây sức cản lớn sẽ làm cho tên lửa tiêu hao nhiên liệu rất nhanh.Đây có thể coi là nhược điểm là chí tử của Oniks vì các chiến hạm hiện đại trang bị hệ thống phòng không tầm xa sẽ dễ dàng phát hiện và bắn hạ trước khi nó kịp bước vào hành trình bay thấp.

Còn nếu không muốn lâm vào tình cảnh trên và sử dụng quỹ đạo bay thấp - thấp ngay từ đầu, tầm bắn của Oniks trong chế độ này chưa được công bố nhưng Yakhont sẽ chỉ còn 120 km (so với con số 300 km khi bay cao - thấp), thậm chí trong điều kiện tác chiến thực tế cự ly trên sẽ còn ngắn hơn rất nhiều.

Gia đình tên lửa Kalibr đã được xác định là tương lai của Hải quân Nga. Ảnh: TASS.

 

Tuy nhiên điểm yếu trên của Oniks đã được dòng tên lửa Kalibr khắc phục hoàn toàn.Nhờ động cơ phản lực mới với hai chế độ hoạt động mà tên lửa 3M-54 có thể bay bám biển ở tốc độ cận âm ngay từ giai đoạn đầu, khiến việc tàu chiến đối phương phát hiện từ xa để đánh chặn là không thể.

Đến giai đoạn tiếp cận mục tiêu, động cơ tên lửa sẽ chuyển sang chế độ bật tăng lực, đẩy vận tốc lên tới Mach 2,9. Sự thay đổi đột ngột này sẽ khiến hệ thống phòng không hạm tàu không kịp phản ứng.

Bên cạnh đó, do phần lớn thời gian bay cận âm dẫn đến tiết kiệm được lượng nhiên liệu mang theo cho nên tên lửa Kalibr có kích thước nhỏ gọn, diện tích phản xạ radar và mức độ bộc lộ hồng ngoại cũng ít hơn Oniks vì hạn chế được ma sát với không khí.

Do vậy, dòng tên lửa Kalibr đã được lựa chọn làm vũ khí chống hạm chủ lực của hầu hết các chiến hạm cũng như hệ thống phòng thủ bờ biển của Hải quân Nga ở tương lai, trong khi Oniks lại hoàn toàn vắng bóng.