Vụ bắt "sếp" Huawei: Dấu chấm hết cho hiệp định thương mại tự do Trung Quốc-Canada?

Theo SCMP, sau vụ Canada bắt bà Mạnh ngày 1/12 và Trung Quốc bắt 2 công dân Canada 10 ngày sau đó, các cuộc đàm phán giữa Bắc Kinh và Ottawa về hiệp định thương mại tự do hiện thời đã tạm ngừng lại.

Trong khi Mỹ đang chuẩn bị yêu cầu dẫn độ bà Mạnh trong vài tuần tới, Trung Quốc đã cam kết sẽ có biện pháp đáp trả cả Washington và Ottawa.

“Quá trình dẫn độ đã gây nên ảnh hưởng lớn trong mối quan hệ giữa Canada và Trung Quốc và nó nghiêm trọng hơn nhiều so với dự đoán trước đó”, ông Lawrence Herman, một luật sư về thương mại quốc tế ở Toronto nhận định.

Giới chuyên gia cho rằng việc bắt bà Mạnh đã khiến Canada vào thế khó. Quan hệ giữa họ và nền kinh tế lớn nhất thế giới đã trở nên xấu đi kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức. Vốn là đồng minh thân thiết cũng như là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong nhiều năm nhưng Washington bất ngờ đánh thuế lên nhôm và thép của Ottawa, chưa kể tới những cuộc đàm phán căng thẳng về hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ sửa đổi. Căng thẳng trên phần nào đã làm ảnh hưởng tới quan hệ Canada-Mỹ.

Hồi tháng 10, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã kêu gọi Ottawa hợp tác với Bắc Kinh nhằm đi tới thỏa thuận thương mại tự do Trung Quốc-Canada, động thái nhằm vào thỏa thuận thương mại Mỹ, Canada và Mexico đạt được (USMCA) với điều khoản có thể cô lập Trung Quốc trên trường quốc tế. Tuy nhiên, sau vụ bắt bà Meng, tương lai của hiệp định thương mại giữa Trung Quốc và Canada trở nên "mờ mịt" hơn.

Theo ông Herman, thế khó của Canada là nền kinh tế của họ rất khó để có thể tách rời một cách hoàn toàn khỏi người láng giềng Mỹ.

Một điểm sáng mà các chuyên gia chỉ ra đó chính là việc Canada đã hoàn tất thỏa thuận thương mại với EU trong thời gian gần đây, và họ đang hướng tới Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương CPTPP. Họ sẽ có thêm nhiều thị trường mới trong tương lai, bao gồm Nhật Bản.

Mặc dù vậy, Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, vẫn được Canada coi là một thị trường tiềm năng to lớn.

Hồi tháng 11, giới chức Canada và Trung Quốc vẫn tỏ ra rất lạc quan về viễn cảnh hiệp định thương mại tự do. Tuy nhiên, sự việc ngày 1/12 dường như đã khiến tương lai của hiệp định trở nên “u ám”.

“Để thiết lập hiệp định thương mại tự do với Trung Quốc, chúng ta cần thông qua chính phủ nước bạn. Vì vậy, khi xảy ra khủng hoảng trong quan hệ, Trung Quốc trở nên im lặng”, cựu Đại sứ Canada tại Trung Quốc David Mulroney, nhận định.