Tăng cường áp dụng các hàng rào kỹ thuật trong xuất nhập khẩu

Nhằm áp dụng các hàng rào kỹ thuật vào hoạt động xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương đã tập trung xây dựng, ban hành được 21 QCVN để quản lý chất lượng đối với sản phẩm, hàng hóa nhóm 2, dệt may, khăn giấy và giấy vệ sinh. Bộ Công Thương cũng đã xây dựng Lộ trình hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương đến năm 2025 (Quyết định số 3263/QĐ-BCT ngày 7/9/2018) với mục tiêu hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương theo hướng đồng bộ, đầy đủ, đáp ứng yêu cầu công tác kiểm tra chuyên ngành, quản lý nhà nước về an toàn và chất lượng sản phẩm hàng hóa của ngành Công Thương; khuyến khích áp dụng các công nghệ tiên tiến, nâng cao năng suất lao động, khả năng cạnh tranh; hạn chế các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ kém chất lượng, ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe con người.

Áp dụng hàng rào kỹ thuật giúp kiểm soát chất lượng hàng hóa

Việc xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã góp phần kiểm soát tốt được chất lượng các sản phẩm hàng hóa ngành Công Thương, là những công cụ và phương tiện quan trọng để duy trì các chuẩn mực trong các quan hệ kinh tế, hỗ trợ quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, vệ sinh, sức khoẻ cho con người; bảo vệ động vật, thực vật và môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và xã hội. Các doanh nghiệp bước đầu đã tuân thủ tốt các quy định về quản lý chất lượng sản phẩm thông qua việc chấp hành các quy định trong các quy chuẩn kỹ thuật. Thông qua các quy chuẩn kỹ thuật, các cơ quan nhà nhà nước có công cụ để quản lý tốt các sản phẩm hàng hóa, ngăn chặn các hàng hóa kém chất lượng ra thị trường, ổn định xã hội.

Đơn cử, đối với lĩnh vực nông sản, theo cam kết với WTO và trong các Hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, Việt Nam phải xóa bỏ các hàng rào phi thuế quan như giấy phép nhập khẩu, hạn chế định lượng và giảm thuế nhập khẩu các mặt hàng, trong đó có các mặt hàng nông sản theo lộ trình. Khung khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu nông sản là Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ, theo đó các mặt hàng nông sản không thuộc quản lý chuyên ngành của Bộ Công Thương (trừ mặt hàng gạo), không cần giấy phép nhập khẩu của Bộ Công Thương; chỉ phải làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu tại cơ quan hải quan, tuy nhiên phải tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định hiện hành về quản lý chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật.

Ở chiều ngược lại, trước xu hướng các nước nhập khẩu ngày càng tăng cường các rào cản thương mại và kỹ thuật, Bộ Công Thương đã và đang phối hợp tích cực với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ động nắm bắt tình hình áp dụng các biện pháp bảo hộ mậu dịch của các nước nhập khẩu kịp thời thông tin cho các đơn vị liên quan và các doanh nghiệp, đồng thời đấu tranh có hiệu quả đối với các rào cản kỹ thuật, thương mại bất hợp lý trong các cuộc họp song phương, phiên họp của các Ủy ban liên Chính phủ, Diễn đàn khu vực (ASEAN, APEC) và đa phương (WTO).

Mặc dù quá trình đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật, thương mại đối với từng mặt hàng gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian, tuy nhiên tính đến nay, ta đã đạt được nhiều kết quả đáng kể trong việc mở cửa thị trường (đã kiện và đã thắng kiện Hoa Kỳ tại WTO trong vụ áp thuế chống bán phá giá bất hợp lý đối với tôm xuất khẩu của Việt Nam; đã hoàn tất việc thâm nhập thị trường mới cho một số trái cây của Việt Nam như thanh long, chôm chôm, nhãn, vải, vú sữa vào Hoa Kỳ; vải, xoài, thanh long vào Úc; xoài, thanh long vào Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand...).

Hiện nay, hai Bộ vẫn đang tích cực tiếp tục đàm phán hỗ trợ mở cửa thị trường cho tôm tươi nguyên con vào Úc; thịt lợn vào Trung Quốc, Philippines, Singapore; thịt gà chế biến vào Nhật Bản; trứng gia cầm muối vào Hồng Kông, Singapore; măng cụt, bưởi, na vào Trung Quốc; nhãn, vải, chôm chôm vào Hàn Quốc, Nhật Bản,…, đồng thời triển khai các giải pháp quyết liệt để ứng phó, tháo gỡ vướng mắc về thị trường như Chương trình thanh tra cá da trơn theo đạo Luật Farm Bill, lệnh cảnh báo “thẻ vàng” của EU...

Đối với xuất khẩu sang các nước có chung biên giới, Bộ Công Thương đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tăng cường quản lý và giải quyết kịp thời những vướng mắc phát sinh trong hoạt động xuất khẩu, đặc biệt là khi một số nông sản xuất khẩu vào chính vụ, đồng thời phối hợp với các tỉnh giáp biên tạo điều kiện thuận lợi, mở thêm cửa khẩu cho xuất khẩu một số mặt hàng quan trọng như trái cây, gạo, đường.

Để thực hiện tốt việc này trong thời gian tới, Bộ Công Thương xác định tập trung vào một số nhóm giải pháp trọng tâm như sau: Tập trung triển khai Lộ trình hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật ngành Công Thương đến năm 2025; Theo dõi sát, phát hiện kịp thời hiện tượng gia tăng nhập khẩu đột biến nông sản, thực phẩm để nghiên cứu áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại (thuế chống bán phá giá, hàng rào kỹ thuật) có tính đối đẳng như các nước hiện đang áp dụng (về kiểm dịch, chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm) với hàng nông sản xuất khẩu của Việt Nam, góp phần bảo vệ chính đáng sản xuất trong nước, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; Chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường quản lý chặt chẽ hoạt động nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, vận chuyển qua biên giới, tránh buôn lậu, gian lận thương mại; Tăng cường các biện pháp kiểm tra xuất xứ hàng hóa, kiểm tra chất lượng, kiểm dịch... đối với sản phẩm nông sản, thực phẩm xuất nhập khẩu...