VCCI kiến nghị bỏ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu

Hiện Bộ Công Thương đang chủ trì soạn thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 95/2021/NĐ-CP và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Dự thảo sửa đổi, bổ sung quy định về: công thức giá, phương thức điều hành giá xăng dầu, thời gian điều hành/công bố giá, mức chiết khấu tối thiểu trong kinh doanh xăng dầu, quyền và nghĩa vụ của thương nhân kinh doanh xăng dầu…

Tại dự thảo, liên quan đến Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG), Bộ Công Thương phân tích, do BOG là công cụ linh hoạt duy nhất để Nhà nước có thể điều hành mức tăng giảm giá xăng dầu trong từng kỳ điều hành giá. Nếu bỏ BOG sẽ đồng nghĩa với việc bỏ điều hành giá xăng dầu.

Theo đó, nếu không có BOG thì khi giá xăng tăng sẽ khiến giá cả hàng hoá khác tăng theo, nhưng khi giá xăng giảm thì giá cả hàng hoá khác không giảm theo. Cơ quan Nhà nước kỳ vọng rằng, quỹ bình ổn này sẽ giúp làm giảm biên độ biến động giá xăng dầu trong nước. Đây là mong muốn hợp lý.

Tuy nhiên, dẫn nghiên cứu của TS Phạm Thế Anh, VCCI cho rằng, việc điều hành BOG thời gian qua đã không đạt được mục tiêu này. Sự biến động giá của xăng dầu sau khi sử dụng quỹ không có sự khác biệt lớn khi so sánh với trường hợp không sử dụng quỹ.

Cụ thể, kết quả tính toán hệ số biến thiên, thước đo mức độ biến động giá của các loại xăng dầu cũng cho thấy: Sau khi sử dụng quỹ, hệ số biến thiên của xăng E5RON92 là 0,2296; xăng RON95 là 0,2310. Trong khi đó, hệ số biến thiên của dầu diesel, dầu hỏa và dầu mazut lần lượt là 0,2494, 0,2840 và 0,2204. Nếu không sử dụng quỹ, hệ số biến thiên tương ứng của các loại xăng dầu kể trên lần lượt là: 0,2230; 0,2379; 0,2735; 0,3017; 0,2200.

"Như vậy, việc điều hành quỹ làm giảm biến động giá RON95, dầu diesel, và dầu hỏa, nhưng lại làm tăng biến động giá E5RON92 và dầu mazut. Tuy nhiên, chênh lệch giữa biến động giá nếu sử dụng quỹ và không sử dụng quỹ là khá nhỏ", VCCI đánh giá.

Lý giải cho sự khác biệt giữa kỳ vọng của nhà làm chính sách và thực tiễn này, TS Phạm Thế Anh cho rằng nguyên nhân là do nhà điều hành không thể tiên đoán được giá xăng dầu trong tương lai. Nếu muốn giảm được biên độ biến động giá, nhà điều hành cần dự đoán được giá xăng dầu thế giới. Ví dụ, nếu tại kỳ điều hành thứ nhất, giá thế giới tăng so với trước đó, nhà điều hành xả BOG để giá trong nước không tăng mạnh so với trước đó. Nếu tại kỳ điều hành thứ hai, giá thế giới giảm so với kỳ trước đó, thì quyết định xả quỹ này có tác dụng giảm biến động giá.

Tuy nhiên, nếu tại kỳ điều hành thứ hai, giá thế giới lại tiếp tục tăng thì quyết định xả BOG tại kỳ điều hành thứ nhất lại khiến giá biến động mạnh hơn tại kỳ thứ hai. Nhà điều hành luôn rơi vào tình trạng không thể dự đoán được giá thế giới sẽ diễn biến thế nào vào kỳ sau để có quyết định trích hay xả quỹ cho đúng.

"Như vậy, cả lý thuyết và thực tiễn đều cho thấy BOG không đạt được mục tiêu giúp bình ổn giá như mong muốn của Nhà nước. Do đó, đề nghị bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu", VCCI kiến nghị.