Các doanh nghiệp Việt Nam có được hưởng lợi từ nhu cầu thép trên thế giới tiếp tục phục hồi?

Trong báo cáo triển vọng ngắn hạn Short Range Outlook 2021 về thị trường thép của Hiệp hội Thép thế giới World dự báo nhu cầu thép toàn cầu sẽ tăng 5,8% trong năm 2021, đạt 1.874,0 triệu tấn, sau khi giảm 0,2% trong năm 2020; sau đó tăng tiếp 2,7% lên 1.924,6 triệu tấn trong năm 2022.

Dự báo này được dựa trên dự báo về những đợt bùng dịch sẽ được kiểm soát và việc tiêm chủng vaccine đang được tiến hành ở nhiều quốc gia, khiến cho nhu cầu ở các nước lớn sẽ dần trở lại ổn định.

Nhận xét về triển vọng thị trường, ông Al Remeithi, Chủ tịch Ủy ban Kinh tế Thế giới của Worldsteel, cho biết, "Bất chấp những tác động thảm khốc của đại dịch đối với cuộc sống và sinh kế, ngành thép toàn cầu đã may mắn kết thúc năm 2020 với nhu cầu thép chỉ giảm nhẹ. Đó là nhờ sự hồi phục mạnh mẽ đáng ngạc nhiên ở Trung Quốc, với mức tăng trưởng 9,1%. Ở phần còn lại của thế giới, nhu cầu thép giảm 10,0%. Trong những năm tới, nhu cầu thép dự báo sẽ phục hồi vững chắc, cả ở các nền kinh tế phát triển và đang phát triển, được hỗ trợ bởi nhu cầu bị dồn nén đến lúc bung ra và các chương trình của các chính phủ nhằm kích thích kinh tế hồi phục trở lại. Tuy nhiên, đối với hầu hết các nền kinh tế phát triển, cần phải mất vài năm để nhu cầu thép trở lại mức trước đại dịch.

Những dự báo này được dựa trên những yếu tố cơ bản như tình hình tại Trung Quốc, các nền kinh tế phát triển và các nước đang phát triển khác.

Nền kinh tế Trung Quốc nhanh chóng phục hồi sau đợt đóng cửa vào cuối tháng 2, và hầu như tất cả các hoạt động kinh tế ngoại trừ bán lẻ đã trở lại đầy đủ năng suất vào tháng Năm năm 2020. Kể từ đó, bất chấp những đợt COVID-19 nhỏ lẻ tẻ cục bộ, hoạt động kinh tế không bị ảnh hưởng bởi đại dịch, không giống như phần còn lại của thế giới. Nền kinh tế Trung Quốc được hưởng lợi từ việc chính phủ thực hiện các biện pháp khác nhau để kích thích nền kinh tế. Từ một số dự án cơ sở hạ tầng mới và đẩy nhanh các dự án hiện có, đến nới lỏng kiểm soát đối với lĩnh vực bất động sản và giảm thuế để thúc đẩy tiêu dùng của các hộ gia đình. Kết quả là, sau khi giảm 6,8% trong quý đầu tiên của năm 2020, nền kinh tế Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng hàng năm là 2,3% vào năm 2020. Tăng trưởng GDP của Trung Quốc dự kiến ​​sẽ tăng tốc lên 7,5% hoặc cao hơn vào năm 2021, tiếp theo là mức tăng trưởng vừa phải là 5,5% trong Năm 2022. Lĩnh vực xây dựng có sự phục hồi nhanh chóng từ tháng 4 năm 2020 nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng. Từ năm 2021 trở đi, tăng trưởng đầu tư bất động sản có thể giảm do chính phủ chỉ đạo giảm tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực này. Đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng trong năm 2020 báo cáo mức tăng trưởng nhẹ 0,9%. Tuy nhiên, do Chính phủ Trung Quốc đã khởi động một số dự án mới nhằm hỗ trợ nền kinh tế, nên tăng trưởng đầu tư vào cơ sở hạ tầng dự kiến ​​sẽ tăng vào năm 2021 và tiếp tục ảnh hưởng đến nhu cầu thép vào năm 2022.

Trong lĩnh vực sản xuất, sản xuất ô tô giảm lớn nhất tới 45% trong thời kỳ đóng cửa, nhưng đã phục hồi mạnh mẽ kể từ tháng 05/2020. Trong cả năm 2020, sản lượng ô tô chỉ giảm 1,4%. Các lĩnh vực sản xuất khác tăng trưởng khả quan do nhu cầu xuất khẩu tăng mạnh. Do hoạt động mạnh mẽ trong lĩnh vực xây dựng và máy móc, cùng với một số tồn kho tích tụ, lượng thép sử dụng rõ ràng đã tăng 9,1% vào năm 2020. Năm 2021, dự kiến ​​các biện pháp kích thích được đưa ra vào năm 2020 phần lớn sẽ được duy trì để đảm bảo tiếp tục hợp lý. tăng trưởng trong nền kinh tế. Do đó, hầu hết các lĩnh vực sử dụng thép sẽ tăng trưởng vừa phải và nhu cầu thép của Trung Quốc dự kiến ​​sẽ tăng 3,0% vào năm 2021. Vào năm 2022, tăng trưởng nhu cầu thép sẽ giảm tốc xuống 1,0% khi tác động của chính sách kích thích năm 2020 giảm xuống và chính phủ tập trung vào tăng trưởng bền vững hơn.

Đối với các nền kinh tế phát triển, sau khi hoạt động kinh tế rơi tự do vào quý 2 năm 2020, ngành công nghiệp nhìn chung đã phục hồi nhanh chóng trong quý 3, do các biện pháp kích thích tài khóa đáng kể và giải phóng nhu cầu bị dồn nén. Tuy nhiên, mức độ hoạt động vẫn ở dưới mức trước đại dịch vào cuối năm 2020, nhu cầu thép của các nước phát triển đã ghi nhận mức giảm 12,7% vào năm 2020. Mức phục hồi được dự báo sẽ rơi vào 8,2% và 4,2% cho năm 2021 và 2022, tuy nhiên, nhu cầu thép trong năm 2022 vẫn sẽ giảm so với năm 2019.

Dù mức độ nền kinh tế Mỹ đã có thể phục hồi mạnh mẽ ngay từ làn sóng đầu tiên do kích thích tài chính đáng kể hỗ trợ tiêu dùng. Điều này giúp sản xuất hàng hóa lâu bền, nhưng nhu cầu thép tổng thể của Hoa Kỳ đã giảm 18% vào năm 2020. Chính quyền Biden gần đây đã công bố một đề xuất tài khóa lớn bao gồm các điều khoản cho đầu tư cơ sở hạ tầng đáng kể trong thời gian nhiều năm.

Tương tự, các ngành sử dụng thép của EU chịu ảnh hưởng nặng nề từ các biện pháp đóng cửa vào năm 2020, nhưng đã trải qua sự phục hồi sau khóa cứng mạnh hơn dự kiến ​​trong các hoạt động sản xuất do các biện pháp hỗ trợ của chính phủ và nhu cầu bị kìm hãm. Theo đó, nhu cầu thép vào năm 2020 tại EU27 và Anh có mức giảm tốt hơn dự kiến ​​11,4%. Sự phục hồi vào năm 2021 và 2022 dự kiến ​​sẽ tốt, được thúc đẩy bởi tất cả các lĩnh vực sử dụng thép, đặc biệt là lĩnh vực ô tô và các sáng kiến ​​xây dựng công cộng.

Nhu cầu thép của Nhật Bản và Hàn Quốc phục hồi sẽ ở mức vừa phải, được thúc đẩy bởi sự phục hồi trong lĩnh vực ô tô với sự phục hồi của xuất khẩu và máy móc công nghiệp do chi tiêu vốn trên toàn thế giới phục hồi .

Nói chung, các nền kinh tế đang phát triển ngoại trừ Trung Quốc chịu nhiều thiệt hại hơn từ đại dịch so với các nền kinh tế phát triển, với năng lực y tế không đầy đủ, giá du lịch và hàng hóa giảm, và không đủ hỗ trợ tài chính. Nhu cầu thép ở các nền kinh tế đang phát triển ngoại trừ Trung Quốc giảm 7,8% trong năm 2020. Tuy nhiên, bức tránh ở các nền kinh tế mới nổi rất khác nhau. Ấn Độ, MENA và hầu hết các nước Mỹ Latinh bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

"Chúng tôi đang chứng kiến ​​sự phục hồi khá mạnh mẽ ở hầu hết các quốc gia còn lại trên thế giới ngoài Trung Quốc", Tổng giám đốc của Worldsteel, Edwin Basson cho biết trong một bài thuyết trình trực tuyến. Theo ông Basson, lĩnh vực ô tô đang phục hồi trong khi lĩnh vực xây dựng gặp nhiều khó khăn trong suốt thời gian đại dịch xảy ra, nhưng hoạt động xây dựng tại gia đã và đang phát triển nhanh. Về lĩnh vực ô tô, Worldsteel dự báo ngành này sẽ hồi phục mạnh mẽ trong năm 2021 nhờ việc gia tăng mạnh sử dụng các phương tiện giao thông cá nhân để tránh lây nhiễm Covid-19 và tiết kiệm ngân sách cho các gia đình. Sự hồi phục sẽ đặc biệt mạnh ở Mỹ, với sản lượng ô tô năm 2021 sẽ vượt năm 2020. Ngành ô tô toàn cầu đến năm 2022 dự báo sẽ hồi phục trở lại như mức của năm 2019.

Có hai thách thức lớn đối với ngành thép toàn cầu trong tương lai, đó là sự hạn chế khí thải carbon và các rào cản về thương mại. Mặt khác, sự hồi phục của lĩnh vực ô tô đang gặp khó khăn do cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng, nhất là thiếu hụt chip bán dẫn và các bộ phận khác.

Trong tương lai, những thay đổi về cấu trúc trong một thế giới hậu đại dịch sẽ dẫn đến sự thay đổi trong bức tranh nhu cầu thép. Ngành thép sẽ thấy những cơ hội lớn từ sự phát triển nhanh chóng thông qua số hóa và tự động hóa, các sáng kiến ​​cơ sở hạ tầng, tái thiết ở các trung tâm đô thị và chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh. Tất cả những điều đó dẫn tới nhu cầu ngày càng cao đối với các loại thép sử dụng nguyên liệu chất lượng cao, có mức độ phát thải khí thấp.