Quy trình bãi nhiệm Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố

Một trong những nội dung được người dân quan tâm là quy trình bãi nhiệm Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố. Việc miễn nhiệm, bãi nhiệm hay thay thế các chức danh này phải tuân thủ đúng trình tự pháp luật nhằm đảm bảo tính dân chủ, minh bạch và phù hợp với nguyện vọng cộng đồng cư dân.

Theo Thông tư 04/2012/TT-BNV được sửa đổi tại Thông tư 14/2018/TT-BNV, nhiệm kỳ của Trưởng thôn và Tổ trưởng Tổ dân phố là 2,5 năm hoặc 5 năm, tùy theo quy định của UBND cấp tỉnh dựa trên điều kiện thực tế từng địa phương.

Ảnh minh hoạ.

Trong trường hợp thành lập thôn, tổ dân phố mới hoặc chức danh bị khuyết, Chủ tịch UBND cấp xã được quyền cử Trưởng thôn, Tổ trưởng tạm thời để duy trì hoạt động, thời gian tối đa không quá 6 tháng trước khi tổ chức bầu chọn chính thức.

Về các trường hợp được miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm, theo Nghị quyết liên tịch 09/2008/NQLT-CP-UBTWMTTQVN và Thông tư 14/2018/TT-BNV, Trưởng thôn và Tổ trưởng Tổ dân phố có thể bị miễn nhiệm do sức khỏe, hoàn cảnh gia đình, lý do cá nhân, hoặc bị bãi nhiệm nếu không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm, thiếu sót, không được dân tín nhiệm hoặc có sai phạm đến mức phải xem xét trách nhiệm theo quy định pháp luật. Đây là cơ chế nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, đồng thời bảo đảm quyền giám sát của nhân dân đối với người được bầu ra.

Thủ tục miễn nhiệm, bãi nhiệm được thực hiện theo trình tự cụ thể tại Điều 10 Nghị quyết liên tịch 09/2008. Người xin miễn nhiệm phải có đơn nêu rõ lý do gửi UBND cấp xã, trừ trường hợp được điều động sang nhiệm vụ khác. Việc miễn nhiệm được tổ chức tại hội nghị cử tri hoặc hội nghị đại diện hộ gia đình trong thôn, tổ dân phố. Hội nghị chỉ hợp lệ khi có trên 50% số cử tri tham dự.

Trưởng ban Công tác Mặt trận chủ trì hội nghị, trình bày lý do, tổ chức thảo luận và lấy ý kiến biểu quyết. Hội nghị có thể biểu quyết bằng giơ tay hoặc bỏ phiếu kín và phải thành lập tổ kiểm phiếu từ 3-5 người.

Nếu có trên 50% tổng số cử tri hoặc đại diện hộ gia đình đồng ý miễn nhiệm, Trưởng ban Công tác Mặt trận sẽ báo cáo UBND cấp xã. Trong vòng 5 ngày làm việc, UBND phải ra quyết định công nhận kết quả miễn nhiệm hoặc trả lời bằng văn bản nêu rõ lý do nếu không chấp thuận. Sau khi miễn nhiệm, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ quyết định cử Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng lâm thời để đảm bảo hoạt động của địa bàn dân cư.

Việc bầu Trưởng thôn, Tổ trưởng mới phải được tổ chức trong 20 ngày kể từ thời điểm quyết định miễn nhiệm được ban hành. Quy trình bầu mới thực hiện theo các quy định nêu tại Điều 6, 7 và 8 của Nghị quyết liên tịch 09/2008, bảo đảm nguyên tắc công khai, dân chủ, minh bạch.

Với những thay đổi trong tổ chức chính quyền cơ sở từ năm 2025, việc nắm rõ quy trình miễn nhiệm, bãi nhiệm Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố là cần thiết để người dân và cán bộ địa phương thực hiện đúng quy định, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý tại cộng đồng dân cư.