Bão RAI cường độ rất mạnh, diễn biến hết sức bất thường, hiếm gặp

Hơn nữa bão còn chịu tương tác của khối không khí lạnh từ phía Bắc nên diễn biến lại càng phức tạp, khó lường.

Chủ động ứng phó bão RAI, hạn chế thiệt hại về người, tài sản của nhân dân

Phó Trưởng Ban Thường trực, Ban Chỉ đạo quốc gia về Phòng chống thiên tai Lê Minh Hoan vừa ký ban hànhCông điện số 26/CĐ-QG, hồi 12.00, ngày 16/12/2021 gửi Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) các tỉnh, thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến Kiên Giang; Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các Bộ ngành và các cơ quan thông tấn, báo chí về chủ động ứng phó với bão RAI, hạn chế thiệt hại về người và tài sản của nhân dân.

Công điện nêu rõ, bão RAI duy trì cường độ rất mạnh, di chuyển nhanh; đêm 17/12/2021 sẽ đi vào biển Đông, khi vào sát bờ có thể đổi hướng. Khu vực đất liền ven biển và các đảo sẽ có gió mạnh cấp 9 đến cấp 11.

Để chủ động ứng phó với bão, hạn chế thiệt hại về người và tài sản của nhân dân, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai - Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn đề nghị Ban Chỉ huy PCTT&TKCN các Bộ, ngành và các tỉnh, thành phố triển khai một số nhiệm vụ cụ thể như sau:

Thứ nhất, Ban chỉ huy PCTT&TKCN các tỉnh, thành phố:

 

Đối với tuyến biển: Theo dõi chặt chẽ bản tin cảnh báo, dự báo và diễn biến của bão; thông báo, kiểm đếm, hướng dẫn phương tiện, tàu thuyền (bao gồm tàu cá, tàu vận tải, tàu công trình) để di chuyển phòng tránh hoặc về nơi tránh trú an toàn; tạo điều kiện cho tàu cá và ngư dân các địa phương khác vào tránh trú;

Kiểm tra, hướng dẫn việc neo đậu tàu thuyền tại khu neo đậu; sẵn sàng triển khai công tác đảm bảo an toàn về người và tài sản trên các đảo và lồng bè nuôi trồng thủy hải sản trên biển và ven biển.

Đối với đất liền, hải đảo: Rà soát, sẵn sàng triển khai phương án ứng phó với bão, mưa lũ, sạt lở phù hợp với điều kiện cụ thể tại địa phương, nhất là phương án di dời, sơ tán dân để đảm bảo an toàn, đồng thời phòng chống dịch COVID-19; chuẩn bị lực lượng, phương tiện, trang thiết bị, nhu yếu phẩm theo phương châm “bốn tại chỗ” để ứng phó với bão mạnh, ngập lụt khu vực thấp trũng, lũ quét, sạt lở đất khu vực miền núi, nhất là tại các khu vực đã từng xảy ra ngập lụt; giao thông từ đất liền ra các đảo và phương án cung cấp nhu yếu phẩm cho các đảo.

Sẵn sàng triển khai các biện pháp bảo vệ sản xuất, phương án hộ đê, bảo vệ trọng điểm xung yếu; tổ chức vận hành phù hợp, bảo đảm an toàn hồ đập, nhất là các hồ đập xung yếu, hồ thủy điện nhỏ, công trình đang thi công, sửa chữa; bố trí lực lượng, vật tư, máy móc, thiết bị sẵn sàng ứng phó, xử lý khi có tình huống.

Sẵn sàng triển khai các hoạt động của lực lượng xung kích tại cơ sở; rà soát nhà ở không an toàn; phương án kiểm soát, hướng dẫn phân luồng giao thông, nhất là qua các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết, bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính.

 

Chỉ đạo đài phát thanh, truyền hình và truyền thông cơ sở tăng cường thông tin về thiên tai, hướng dẫn kỹ năng ứng phó cho người dân, nhất là tại các thôn, bản.

Siêu bão RAI. Ảnh Hải quân Mỹ

Các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long: Nắm bắt và có kế hoạch, phương án đảm bảo an toàn cho người dân tại khu vực nhà yếu; phương án quản lý, số liệu tàu thuyền neo đậu tránh bão tại các khu vực cửa sông, lạch; phương án đảm bảo an toàn cho những tuyến đê biển xung yếu để sẵn sàng ứng phó trong tình huống bão đổi hướng.

Thứ 2, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức theo dõi chặt chẽ, dự báo, cảnh báo, thông tin kịp thời về diễn biến bão, dự báo mưa và nguy cơ mưa lũ, lũ quét, sạt lở đất để các cơ quan có liên quan và người dân biết chủ động triển khai các biện pháp ứng phó.

Thứ ba, Bộ Công Thương chỉ đạo công tác bảo đảm an toàn dàn khoan trên biển; chỉ đạo công tác đảm bảo an toàn hồ đập thuỷ điện, đặc biệt là các thủy điện nhỏ; hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản, hệ thống lưới điện.

Thứ tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo công tác bảo đảm an toàn đê điều, hồ đập thủy lợi, nhất là công trình xung yếu, đang thi công sửa chữa; bảo vệ sản xuất nông nghiệp, nhất là đối với vụ lúa Đông Xuân vừa xuống giống.

 

Thứ năm, Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo thông tin tới tàu vận tải trong và ngoài nước, kể cả tàu đang neo đậu tại các cảng; các chủ kho bãi biết diễn biến của bão để chủ động ứng phó.

Thứ sáu, Bộ Y tế chỉ đạo công tác đảm bảo an toàn phòng, chống dịch COVID-19, đặc biệt là các khu vực dự kiến sơ tán tập trung, khu cách ly; chỉ đạo đảm bảo an toàn và tạo điều kiện cho lực lượng phòng, chống thiên tai thực hiện nhiệm vụ; sẵn sàng cơ số thuốc, hóa chất lọc nước để hỗ trợ các địa phương khi có yêu cầu.

Thứ bẩy, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an chỉ đạo rà soát phương án ứng phó, sẵn sàng triển khai lực lượng, phương tiện hỗ trợ công tác sơ tán, di dời dân, tìm kiếm cứu nạn khi có yêu cầu. Bộ Quốc phòng chỉ đạo bộ đội biên phòng kiểm đếm, kêu gọi, hướng dẫn đảm bảo an toàn tàu thuyền.

Thứ tám, Bộ Ngoại giao chủ động công hàm gửi các quốc gia, vùng lãnh thổ tạo điều kiện cho tàu Việt Nam vào trú tránh và hỗ trợ khi có yêu cầu.

Thứ chín, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam và các cơ quan thông tấn, báo chí tăng cường thời lượng, đưa tin kịp thời diễn biến của bão và nguy cơ mưa lũ, công tác chỉ đạo ứng phó để người dân biết, chủ động phòng, tránh.

 

Thứ mười, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống thiên tai, tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến của bão và nguy cơ mưa lũ, sạt lở đất, lũ quét; xác định các nguy cơ rủi ro thiên tai, xây dựng kịch bản điều hành ứng phó để chỉ đạo các biện pháp cụ thể, ứng phó kịp thời, hiệu quả, hạn chế thiệt hại, trước hết tập trung bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân; chuẩn bị sẵn sàng công tác chỉ đạo tại hiện trường.

Dự báo vị trí và đường đi của siêu bão RAI. Ảnh NCHMF

Siêu bão RAI vào Biển Đông giật cấp 17, sóng biển cao 8-10m, biển động dữ dội

Hồi 07 giờ ngày 17/12, vị trí tâm bão ở khoảng 10,2 độ Vĩ Bắc; 121,2 độ Kinh Đông, trên vùng biển phía Tây miền Trung Philippines. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 14-15 (150-185km/giờ), giật trên cấp 17.

Dự báo trong 24 giờ tới, bão di chuyển nhanh theo hướng Tây Tây Bắc, mỗi giờ đi được 20-25km, cường độ suy yếu dần, như vậy khoảng chiều tối nay bão sẽ đi vào Biển Đông.

 

Đến 07 giờ ngày 18/12, vị trí tâm bão ở khoảng 11,1 độ Vĩ Bắc; 116,2 độ Kinh Đông, cách đảo Song Tử Tây khoảng 200km về phía Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 13-14 (135-165km/giờ), giật cấp 17.

Vùng nguy hiểm do bão trên Biển Đông trong 24 giờ tới (gió mạnh từ cấp 6 trở lên, giật từ cấp 8 trở lên): từ vĩ tuyến 8,5 đến 14,0 độ Vĩ Bắc; phía Đông kinh tuyến 113,5 độ Kinh Đông. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong vùng nguy hiểm đều có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn và lốc xoáy.

Trong 24 đến 48 giờ tiếp theo, bão di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 20km. Đến 07 giờ ngày 19/12, vị trí tâm bão ở khoảng 12,6 độ Vĩ Bắc; 111,9 độ Kinh Đông, cách bờ biển Bình Định-Khánh Hòa khoảng 280km về phía Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 13 (135-150km/giờ), giật cấp 16.

Vùng nguy hiểm do bão trên Biển Đông trong 24 đến 48 giờ tiếp theo (gió mạnh từ cấp 6 trở lên, giật từ cấp 8 trở lên): từ vĩ tuyến 9,0 đến 15,0 độ Vĩ Bắc; phía Tây kinh tuyến 118,0 độ Kinh Đông. Toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong vùng nguy hiểm đều có nguy cơ cao chịu tác động của gió mạnh, sóng lớn và lốc xoáy.

Do ảnh hưởng của bão kết hợp với không khí lạnh, ở khu vực phía Bắc của Biển Đông (bao gồm vùng biển quần đảo Hoàng Sa) có gió mạnh dần lên cấp 7-8, giật cấp 10; ở vùng biển phía Đông khu vực Giữa Biển Đông (bao gồm cả vùng biển phía Bắc quần đảo Trường Sa) có gió mạnh dần lên cấp 8-10, sau tăng lên cấp 11-12, vùng gần tâm bão mạnh cấp 13-14, giật cấp 17; sóng biển cao nhất từ 8,0-10,0m; biển động dữ dội.

 

Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai trên vùng biển phía Đông khu vực Giữa Biển Đông (bao gồm vùng biển phía Bắc quần đảo Trường Sa): cấp 4.

Trong 48 đến 72 giờ tiếp theo, bão đổi hướng di chuyển theo hướng Bắc Tây Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 15km. Đến 07 giờ ngày 20/12, vị trí tâm bão ở khoảng 15,6 độ Vĩ Bắc; 110,2 độ Kinh Đông, cách bờ biển Đà Nẵng-Bình Định khoảng 150km về phía Đông. Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 12 (120-135km/giờ), giật cấp 15.

Trong 72 đến 96 giờ tiếp theo, bão đổi hướng di chuyển theo hướng Bắc Đông Bắc, mỗi giờ đi được khoảng 15km, cường độ có xu hướng giảm dần; trong 96 đến 120 giờ tiếp theo, bão đổi hướng di chuyển theo hướng Đông Bắc, mỗi giờ đi được 10-15km, cường độ bão tiếp tục có xu hướng giảm dần.

Rất mạnh và hiếm gặp

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định, khoảng chiều cho đến tối 17/12, cơn siêu bão này sẽ suy yếu và đi vào Biển Đông. Khi đi vào Biển Đông cường độ của cơn bão này sẽ giảm 2 cấp so với hiện tại, tức là khoảng cấp 14.

 

Mặc dù bão có giảm cấp khi đi qua miền Trung Philippines do ma sát với địa hình, tuy nhiên khi vào Biển Đông thì đây vẫn là cơn bão rất mạnh và cũng hiếm gặp trong một vài năm trở lại đây.

Vùng biển chịu ảnh hưởng trực tiếp là vùng biển phía Đông, giữa và Nam Biển Đông trong đó có cả vùng biển phía Bắc của quần đảo Trường Sa. Như vậy, toàn bộ tàu thuyền hoạt động trong khu vực này trong khoảng thời gian từ 24-48 giờ tới tới sẽ rất nguy hiểm.

Phân tích về tính bất thường so với quy luật của cơn bão RAI, ông Trần Quang Năng, Trưởng phòng Phòng Dự báo thời tiết (Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho rằng trongkhoảng 50 năm gần đây, theo thống kê có 8 siêu bão (đạt từ cấp 16 trở lên) xuất hiện trên vùng biển Tây Bắc Thái Bình Dương. Trong đó, năm 2016 có một siêu bão.

Mặc dù khi vào Biển Đông, siêu bão Rai suy yếu, song trước đó trên vùng biển Philipines thì cơn bão này cũng đạt cấp 16.Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu thì những vấn đề thiên tai dị thường hoặc thiên tai lớn có thể xuất hiện với tần suất nhiều hơn và chúng ta cần phải tập trung ứng phó.

Lý giải về hướng đi và phạm vi ảnh hưởng của bão, ông Năng cho rằng theodự báo và tính toán mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, với sự đồng thuận giữa các trung tâm dự báo thời tiết trên thế giới, bão sẽ di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc trong 24-48 giờ đầu và khi vào đến kinh tuyến 110 độ - 111 độ thì sẽ có xu hướng dịch chuyển lên phía Bắc, hướng về quần đảo Hoàng Sa và sau đó hướng về phía Trung Quốc.

 

Như vậy có thể thấy, nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực vùng biển phía Nam từ Bình Thuận trở vào là chưa cao. Tuy nhiên trong bối cảnh biến đổi khí hậu thì cũng có rất nhiều kịch bản có khả năng xảy ra.

Theo nhận định của Trung tâm, kịch bản có thể xảy ra nhất đó là bão sẽ di chuyển về phía Bắc và các cơ quan chức năng sẽ tập trung ứng phó với tình huống này. Nếu có những diễn biến đặc biệt có thể xảy ra trong thời gian tới thì Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia sẽ cập nhật kịp thời.

Khẩn trương kêu gọi tàu, thuyền di chuyển khỏi nơi nguy hiểm, tránh trú an toàn.

Khẩn trương kêu gọi tàu thuyền di chuyển khỏi vùng nguy hiểm, tránh trú an toàn

Ông Năng lưu ý, đâylà cơn bão rất mạnh, có di chuyển nhanhđặc biệt ảnh hưởng tới khu vực vùng biển phía Đông, giữa và Nam Biển Đông nên các cơ quan chức năng cần phải thông báo, kêu gọi tàu, thuyền đang hoạt động tại khu vực này di chuyển khỏi nơi nguy hiểm, tránh trú an toàn.

Bên cạnh đó, theo dự báo, bão di chuyển về phía Bắc, tại đây đang có không khí lạnh. Do vậy, cần căn cứ vào tình hình của cơn bão cũng như không khí lạnh để yêu cầu tàu thuyền trú tránh khẩn trương, kịp thời.

 

Các chuyên gia khuyến cáo ngư dân và các thuyền viên: Cần thường xuyên theo dõi tin dự báo thời tiết trên các phương tiện thông tin, hệ thống tín hiệu báo bão, đồng thời chú ý quan sát bầu trời và mặt biển để nhận biết thời tiết.

Khi nhận được tin bão, áp thấp nhiệt đới thì tùy thuộc vào vị trí của tàu, thuyền đang hoạt động, vị trí cường độ hướng di chuyển của bão, áp thấp nhiệt đới mà kịp thời cho tàu, thuyền vào bờ hoặc tránh xa vùng ảnh hưởng của bão, áp thấp nhiệt đới.

Cần điều khiển tàu, thuyền tránh xa vùng bão, áp thấp nhiệt đới có khả năng đi tới. Nếu tàu, thuyền đang nằm ở phía bên phải hướng di chuyển của bão, áp thấp nhiệt đới thì phải cho tàu thuyền chạy ngược gió, gió thổi lệch mũi trước mạn phải, góc lệch lớn hay nhỏ tùy thộc vào sức đẩy của tàu thuyền, tức là chạy về hướng Bắc - Đông Bắc.

Nếu tàu, thuyền đang nằm ở phía bên trái hoặc ở ngay trên đường bão, áp thấp nhiệt đới đang di chuyển tới thì cho tàu, thuyền chạy xuôi gió, gió thổi vào đuôi tàu thuyền từ mạn phải, tức là chạy về hướng Nam - Tây Nam.

Cần chú ý rằng khi điều khiển tàu, thuyền tránh bão, áp thấp nhiệt đới trên biển phải luôn luôn giữ cho tàu, thuyền cách tâm bão, áp thấp nhiệt đới một khoảng tối thiểu từ 350 đến 400 km - khoảng 200 hải lý.

 

Khi không thể tránh xa vùng ảnh hưởng trực tiếp của bão, áp thấp nhiệt đới mà lọt vào vùng gió bão, áp thấp nhiệt đới thì người điều khiển phương tiện phải bình tĩnh, tập trung mọi khả năng đưa tàu, thuyền nhanh chóng thoát ra khỏi vùng bão, áp thấp nhiệt đới./.