Cao tốc Nội Bài – Lào Cai: Hàng trăm ngàn xe vào nhưng “không thấy ra”?

Mất tiền nhưng không thu hồi

Ngày 15/10/2018, ông Lê Thanh Hà -Chánh Thanh tra Bộ GTVT cho biết, liên quan đơn thư tố cáo ông Mai Tuấn Anh - Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Thanh tra Bộ đang tiến hành thanh tra và trưng cầu giám định từ các Bộ, ngành liên quan. Trước đó, năm 2017, Bộ GTVT cũng đã có Kết luận nội dung tố cáo đối với ông Mai Tuấn Anh về một số sai phạm xảy ra tại VEC.

Theo hồ sơ, ngày 28/9/2017, Bộ GTVT ban hành Quyết định 2777 thành lập Đoàn xác minh đơn tố cáo ông Mai Tuấn Anh với 27 nội dung. Đến ngày 24/11/2017, Thứ trưởng Lê Đình Thọ ký bản Kết luận số 13363 đề cập xung quanh các sai phạm. Chưa đầy một năm sau, ngày 6/8/2018, Chánh Thanh tra Lê Thanh Hà ký tiếp Thông báo số 837 thụ lý giải quyết tố cáo ông Mai Tuấn Anh về những nội dung sai phạm khác. Các nội dung tố cáo cả cũ và mới đều tập trung vào các sai phạm về tài chính, đấu thầu….Trong đó, việc để thất thoát tiền phí giao thông là một trong những nội dung quan trọng, số thất thoát khoảng 60 tỷ đồng.

Theo Kết luận 13363, trong quá trình tổ chức quản lý thu phí, VEC O&M (Công ty Vận hành và Bảo trì đường cao tốc – trực thuộc VEC) có báo cáo về tình trạng trốn phí, thất thu phí trên tuyến NBLC. Tuy nhiên, báo cáo của VEC chậm so với thời hạn của Kiểm soát viên đưa ra tại văn bản số 4084/VEC-KSV với lý do phải tổ chức rà soát đánh giá nguyên nhân và làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan với khối lượng lớn và nhiều tổ chức, cá nhân tham gia.

Theo các nội dung báo cáo, giải trình của VEC và của VEC O&M (tại văn bản số 1203/BC-VEC O&M), công tác tổ chức thu phí Dự án đường cao tốc NBLC bắt đầu từ ngày 1/1/2014, nhưng chỉ tính riêng từ tháng 1/2015 đến 31/8/2015 đã thất thoát 137.221 thẻ. Do việc phát các loại thẻ đầu vào nhưng không kiểm soát đượcởđầu ra, và còn nhiều nguyên nhân khác dẫn đến việc mất thẻ nên không thể tính toán được con số thất thu cụ thể. VEC khôngcung cấp số liệu thẻ bị mất trong năm 2014.

Trên cơ sở báo cáo của VEC, ngày 11/12/2015, HĐTV đã họp và ban hành Nghị quyết đánh giá: “Nguyên nhân mất thẻ đầu vào trên các tuyến cao tốc, đặc biệt tại dự án NBLC, trách nhiệm trước tiên thuộc về VEC O&M và các đơn vị liên quan là phát hiện, báo cáo chưa kịp thời, đưa ra biện pháp khắc phục xử lý chưa hiệu quả, chưa kịp thời”.

Tại phần biện pháp xử lý, Kết luận 13363 chỉ yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan, không nêu biện pháp thu hồi tiền thất thoát.

Dấu hiệu tội phạm công nghệ cao

Trong khi đó, một báo cáo nội bộ (sau kết luận thanh tra của Bộ) lại thể hiện con số thất thoát không có biểu hiện dừng lại,và cao hơn rất nhiều so với con số trongKết luận 13363.

Cụ thể, ngày 4/4/2018, Tổng Giám đốc VEC Trần Văn Tám đã ký một văn bản gửi HĐTV, thể hiện nội dung văn bản số 882 ngày 11/9/2015cho thấy tổng cộng số lượng vé-thẻ bị mất là 146.148. Tổng giám đốc báo cáo HĐTV: Trước đây, Phòng Quản lý kiểm tra đã có báo cáo kiến nghị VEC tại văn bản số số 80 ngày 17/9/2015, qua kiểm tra phân tích số liệu chênh lệch vé-thẻ tính từ ngày 2 đến 4/10/2015 (2 ngày) thì trung bình số bị mất là 65 vé-thẻ/ngày. Nhưng tại Báo cáo số 882, bình quân từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015 là 548 vé-thẻ/ngày. Như vậy, đã có sự chênh lệch rất lớn giữa số liệu của VEC và Đoàn kiểm tra.

Sau đó, thực hiện Quyết định số 564/QĐ-VEC ngày 24/8/2017 về việc kiểm tra rà soát các thủ tục trong công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng và khai thác vận hành bảo trì, thu phí các tuyến đường cao tốc của VEC, tổ công tác (Nhóm 2) thuộc VEC đã kiểm tra thu thập, thực hiện sao chép cơ sở dữ liệu thu phí năm 2015. Nhóm đã phối hợp cùng cán bộ chuyên môn của nhà thầu Tầm Nhìn và nhà thầu CadPro tiến hành sao lưu trích xuất phân tích thông tin cơ sở dữ liệu thu phí năm 2015 tại 10 trạm thu phí cao tốc NBLC.

Kết quả về số liệu chênh lệch vé-thẻ đầu vào/ ra giữa VEC và Nhóm 2 đã có sự chênh lệch rất lớn. Số liệu thu phí bị thất thoát chỉ tính riêng tháng 6/2015, chênh lệch số liệu vé-thẻ vào/rado Tổ công tác (Nhóm 2) phân tích từ CSDL thu được là 58.139. Trong khi đó tại báo cáo số 88 của VEC chỉ mất có 18.293 vé-thẻ. Theo báo cáo của các cán bộ Nhóm 2 (chi tiết tại Báo cáo số 03/VEC-TCT ngày 15/01/2017): Thực hiện các biện pháp chuyên môn nghiêp vụ và phân tích đánh giá, đã xác định số liệu chênh lệch vé-thẻ có dấu hiệu của tội phạm công nghệ cao và tình trạngvẫn còntiếp diễn trong thời gian gần đây (đầu năm 2018).

Việc VEC O&M để xảy ra thất thoát trong suốt thời gian dài, mặc dù trước đó các đơn vị tham mưu VEC đã có các báo cáo đề xuất Tổng giám đốc Mai Tuấn Anh xem xét giải quyết,tuy nhiên đến nay vẫn chưa làm rõ trách nhiệm cá nhân-tập thể liên quan để xử lý theo pháp luật.

Cần nói thêm, VEC là đơn vị làm đường cao tốc Quảng Ngãi – Đà Nẵng đầy tai tiếng khi vốn đầu tư lên đến 34.500 tỷ đồng nhưng vừa đưa vào sử dụng đã phải ngừng thu phí vì hư hỏng.