Lo ngại rác thải từ thương mại điện tử

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết, theo thống kê của các cơ quan chức năng, ở Hàn Quốc, rác thải do thương mại điện tử thải ra môi trường gấp 4,8 lần rác thải truyền thống. Còn tại Mỹ, mua sắm trực tuyến tốn lượng giấy carton nhiều gấp 7 lần so với mua sắm truyền thống.

Trong khi đó tại Trung Quốc, năm 2020 sử dụng trên 70 tỷ kiện hàng giao dịch thương mại điện tử, với 11 triệu tấn bao bì carton và nhựa dùng để đóng gói.

Còn tại Việt Nam, năm 2023 bán lẻ hàng hoá trực tuyến sử dụng 1,84 tỷ gói hàng hoá. Riêng khối lượng bao bì, vật liệu nhựa là 306.000 tấn. Trong đó, hộp carton và túi nylon là loại bao bì phổ biến được các thương nhân sử dụng đóng gói đơn hàng khi kinh doanh trên các nền tảng online.

Đặc biệt, ngành quần áo, thời trang, phụ kiện và đồ ăn nhanh có đến 90% thương nhân sử dụng túi nylon, hộp, cốc nhựa để đóng gói. Phần lớn các đơn hàng đều sử dụng vật liệu chèn là mút xốp và xốp nylon bong bóng khí với tỷ lệ tương ứng là 30% và 35%. Các đơn hàng đều sử dụng vật liệu phụ trợ là băng keo nhựa, các chất thải này sẽ tác động đáng kể đến môi trường.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), số lượng rác thải thải ra từ thương mại điện tử mua bán hàng online phải tăng ít nhất gấp 5 lần so với thương mại truyền thống.

Đa số nghĩ rằng thương mại điện tử là ngồi ở nhà gọi điện, truy cập mạng thì lượng rác thải ít hơn mua truyền thống. Tuy nhiên, chỉ một đơn hàng giá trị nhỏ nhất đã phải đóng gói và sử dụng các vật liệu từ carton, túi nylon, băng keo.

Việc đóng gói quá kỹ dẫn tới sử dụng bao bì nhiều hơn mức cần thiết. Người bán hàng thường muốn bảo đảm rằng hàng hoá đến tay khách hàng trong tình trạng hoàn hảo nhất. Hàng hoá thường được bọc bằng hai hoặc ba lớp giấy và bao nilon, thậm chí được chèn thêm màng xốp hơi trước khi đặt vào hộp.

Các chuyên gia kinh tế cánh báo, đã đến lúc cần phải có các chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế số và thương mại điện tử một cách bền vững, thân thiện môi trường. Trong đó, người tiêu dùng trực tuyến và các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng như logistics là những đối tượng nòng cốt thực thi các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững.

Cụ thể, cần ưu tiên và có chính sách hỗ trợ các giải pháp giảm thiểu rác thải và bảo vệ môi trường trong thương mại điện tử. Xây dựng bộ tiêu chí hướng dẫn đánh giá và nhận diện các doanh nghiệp thương mại điện tử xanh, bền vững.

Xây dựng và khuyến khích áp dụng bộ tiêu chuẩn đóng gói hàng hoá cho thương mại điện tử theo hướng ưu tiên sử dụng vật liệu có thể tái chế, giảm rác thải nhựa. Khuyến khích doanh nghiệp thương mại điện tử áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường. Ưu tiên sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc các sản phẩm đóng gói có thể phân huỷ sinh học, giảm thiểu lượng rác thải.

Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp vận chuyển sử dụng các phương tiện thân thiện môi trường. Khuyến khích các sáng kiến bảo vệ môi trường trong thương mại điện tử, xây dựng logistics thông minh, tối ưu hóa vận chuyển và giao hàng.