Quảng Nam: Thủy điện thừa nước nhưng đồng ruộng khô hạn

Ngày 10/8, Sở NN&PTNT Quảng Nam có báo cáo số 244 về tình hình hạn hán do thiếu nước và xâm nhập mặn vùng hạ du sông Vu Gia.

Theo đó, theo dõi từ ngày 5 – 10/8, Sở này nhận thấy mực nước lúc 7h ngày 10/8 tại hồ thủy điện A Vương (+355.23m); ĐakMi 4 (+248.5m); Sông Bung 4 (+213.96m) và Sông Tranh 2 (+152.02m), đều cao hơn quy định tại Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn ban hành theo Quyết định 1865/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Quy trình 1865).

Trong khi đó, theo dõi diễn biến nguồn nước về hạ du sông Vu Gia – Thu Bồn lại cho thấy mực nước trên các sông hạ thấp dài ngày, mặn xâm nhập sâu vào hạ lưu sông Thu Bồn (ngày 6/8: 1,60/00; ngày 7/8: 5,40/00; ngày 8/8: 6,50/00; ngày 9/8: 6,30/00). Nồng độ mặn tại cầu Câu Lâu cũ và trạm bơm 19/5 dao động lớn trong ngày và hạ thấp rất nhanh, do đó phải dừng vận hành hoặc bơm lách triều vài giờ trong ngày để cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ Hè Thu 2023.

Nguyên do của tình hình này là các hồ thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn đều vận hành với lưu lượng thấp, thời gian không liên tục, không đảm bảo theo quy định của Quy trình 1865 nên gây thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp tại khu vực hạ du. Nhiều trạm bơm như Ái Nghĩa (Đại Lộc), Thái Sơn, Cẩm Văn, La Thọ, Đông Hồ (Điện Bàn), 19/5 (Duy Xuyên)… phải dừng vận hành vì mực nước hạ thấp, không đủ nước để bơm phục vụ tưới tiêu.

Trong khi đó, theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn Quảng Nam về tình hình hạn hán trên địa bàn thì nắng nóng còn tiếp tục kéo dài, dòng chảy trên các sông biến đổi chậm. Tổng lượng dòng chảy mặt trên sông Vu Gia từ ngày 1 – 10/8 thiếu hụt 50 – 70%. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai về thiếu hụt nguồn nước tại trạm thủy văn Thành Mỹ trên lưu vực sông Vu Gia: cấp 2.

“Hiện nay, cây lúa đang trong giai đoạn trổ bông, chắc hạt nhưng với tình hình thời tiết được dự báo như nêu trên, nếu các hồ chứa thủy điện tiếp tục vận hành không đúng theo quy định thì sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho gần 25.000ha đất sản xuất nông nghiệp khu vực hạ du sông Vu Gia – Thu Bồn và cấp nước sinh hoạt”, báo cáo số 244 của Sở NNPTNT Quảng Nam nhấn mạnh.

Sau khi nhận được báo cáo của Sở NN&PTNT, căn cứ khoản 2 Điều 1 và khoản 4 Điều 18 Quy trình 1865, ngay trong ngày 10/8 UBND tỉnh Quảng Nam đã có Công văn 5321/UBND-KTN yêu cầu các thủy điện trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn tăng cường vận hành xả nước qua phát điện nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nước còn lại tại các hồ chứa thủy điện và tăng cường nguồn nước cấp phục vụ chống hạn, xâm nhập mặn vùng hạ du.

Theo đó, trên sông Vu Gia, thủy điện A Vương từ ngày 10 – 25/8 phải vận hành liên tục không ít hơn 12 giờ/ngày với lưu lượng trung bình ngày không nhỏ hơn 35 m3/s; sau ngày 25/8 thực hiện bảo dưỡng thiết bị.

Thủy điện Sông Bung 4 từ ngày 10 – 31/8 phải vận hành liên tục không ít hơn 12 giờ/ngày với lưu lượng trung bình ngày không nhỏ hơn 60 m3/s. Các thủy điện Sông Bung 4A, Sông Bung 5, Sông Bung 6 từ ngày 10 – 31/8 phải tổ chức vận hành theo quy định tại Điều 24 Quy trình 1865.

Trên sông Thu Bồn, thủy điện Sông Tranh 2 từ ngày 10 - 19/8 phải vận hành liên tục không ít hơn 12 giờ/ngày với lưu lượng trung bình ngày không nhỏ hơn 100 m3/s; từ ngày 20 - 23/8 thực hiện bảo dưỡng thiết bị; từ ngày 24 - 31/8 phải vận hành liên tục không ít hơn 12 giờ/ngày với lưu lượng trung bình ngày không nhỏ hơn 85 m3/s.

Công ty CP thủy điện ĐakMi phải vận hành xả nước qua phát điện với lưu lượng lớn nhất có thể để bảo đảm nhu cầu dùng nước ở hạ du sông Thu Bồn sau khi bảo đảm cấp nước cho hạ du sông Vu Gia theo quy định, đặc biệt là thời gian thủy điện Sông Tranh 2 dừng vận hành để bảo dưỡng thiết bị từ ngày 20 - 23/8.

UBND tỉnh Quảng Nam yêu cầu các Sở NNPTNT, TNMT, Công Thương phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan theo dõi, giám sát việc thực hiện của các thủy điện nêu trên; kịp thời báo cáo, tham mưu UBND tỉnh xem xét, chỉ đạo các vấn đề phát sinh (nếu có) thuộc thẩm quyền.