Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Xây dựng nông thôn mới không được chủ quan, thỏa mãn với kết quả ban đầu

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Khánh Linh.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh như vậy tại hội nghị tổng kết toàn quốc 10 năm Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020 do Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia phối hợp với UBND tỉnh Nam Định tổ chức ngày 19/10/2019 tại Nam Định.

Tạo thế và lực mới

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương các Chương trình mục tiêu quốc gia cho biết, Chương trìnhNTM bắt nguồn từ Nghị quyết số 26 của Hội nghị lần thứ bảy, Ban Chấp hành Trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đề ra mục tiêu "Xây dựngNTM có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Ðảng được tăng cường".Ban chỉ đạo đã từng bước hoàn thiện nhiều cơ chế, chính sách quan trọng tạo thuận lợi trong triển khai thực hiện chương trình.

Đếnnay, cả nước đã có 4.665 xã (52,4%) được công nhận đạt chuẩn NTM; 8 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã được công nhận đạt chuẩn NTM; 109 đơn vị cấp huyện của 41 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn NTM; chương trình hoàn thành trước gần 2 năm so với chỉ tiêu Đảng, Quốc hội giao.

Đánh giá một số kết quả nổi bật của chương trình, ông Nguyễn Xuân Cường - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựngNTM cho biết, trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn khó khăn nhưng vẫn ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện xây dựng NTM.

Tính chung trong 9 năm qua, cả nước đã huy động được 2,4 triệu tỷ đồng, trong đó, ngân sách nhà nước các cấp hỗ trợ trực tiếp cho chương trình là 319.289 tỷ đồng. So sánh 2 giai đoạn, tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình NTM giai đoạn 2016-2019 tăng 1,84 lần so với giai đoạn 2010-2015. Trong đó, nguồn vốn ngân sách trung ương mặc dù mới bố trí được khoảng 60% so với Nghị quyết của Quốc hội, nhưng đã cao gấp 2,3 lần so với giai đoạn 2010-2015. Đặc biệt, đối với kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ưu tiên cân đối, đảm bảo bố trí đủ vốn còn lại của kế hoạch vốn 5 năm (2016-2020) theo Nghị quyết Quốc hội...

Ngoài ra, kinh tế nông thôn liên tục tăng trưởng khá, chuyển mạnh theo hướng công nghiệp – dịch vụ, nâng cao giá trị gia tăng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. Đến năm 2019, thu nhập từ hoạt động nông lâm thủy sản chỉ còn chiếm 22% tổng thu nhập của hộ nông dân, thu nhập từ hoạt động phi nông nghiệp lên tới 80%... Thu nhập bình quân đầu người/năm ở nông thôn tăng nhanh hơn tốc độ tăng thu nhập của người dân đô thị, tăng 2,78 lần từ mức 12,8 triệu năm 2010 lên mức 35,88 triệu đồng/người năm 2018...

Đặc biệt, kết quả điều tra của một số cơ quan nghiên cứu cho thấy khoảng 84,78% số hộ nông thôn hài lòng về xây dựng NTM. Tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước giảm rõ rệt: số liệu điều tra cho thấy từ 80-90% số hộ dân nhận thức rõ về chủ trương, nguyên lý, cơ chế hỗ trợ và nội dung xây dựng NTM.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định, những kết quả này góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn và sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong quá trình triển khai có rất nhiều thành tựu to lớn, rất toàn diện, nền tảng, tạo sự thay đổi căn bản bộ mặt nông thôn, đưa nông nghiệp – nông thôn Việt Nam lên một thế và lực mới.

Người dân ở xã Hải Châu - huyện Hải Hậu (Nam Định) hài lòng về kết quả xây dựng NTM. Ảnh: Khánh Linh

Nông thôn mới có điểm bắt đầu nhưng không có điểm kết thúc

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận, đánh giá cao và biểu dương những kết quả xây dựng NTM trong 10 năm qua. “Chúng ta đã vượt kế hoạch đề ra và sớm hơn 1 năm rưỡi so với NQ 26” - Thủ tướng kết luận.

Thủ tướng nhấn mạnh, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM thực sự đã tạo ra một bước đột phá lịch sử, làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam, chứng tỏ đây là chương trình rất đúng, rất trúng, đi vào lòng người. Đời sống người dân ở nông thôn được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm…Người nông dân đóng vai trò rất lớn trong quá trình xây dựng NTM, vừa làm chủ vừa tự giám sát. Đồng thời, nhận thức của cán bộ, người dân vềNTM đã thay đổi... Những kết quả này cần được tiếp tục được phát huy và nhân rộng trên toàn quốc.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng cho rằng, bên cạnh những thành tựu to lớn đã đạt được về xây dựngNTM nhưng chương trình cũng vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, khó khăn, vướng mắc. Theo đó, vẫn còn có nơi, cấp ủy, chính quyền cơ sở lơ là, sao nhãng với xây dựng NTM, còn phó mặc cho đơn vị chuyên môn. Bên cạnh đó, khoảng cách chênh lệch về kết quả xây dựng NTM giữa miền núi, vùng sâu, vùng xa với khu vực đồng bằng còn khá lớn. Đồng thời, nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu, công tác điều hành sử dụng vốn của một số địa phương còn kém hiệu quả, còn trông chờ vào nguồn lực Trung ương… Hơn nữa, môi trường sống ở nông thôn vẫn còn bất cập như nhiều rác quá, nhất là rác thải nhựa và nguồn nước bị ô nhiễm...

Thủ tướng nêu rõ, dự kiến mục tiêuphấn đấu xây dựng NTM đến năm 2025 cả nước có ít nhất 9 tỉnh được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; có 40% huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ít nhất 2 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM; 80% số xã đạt chuẩn NTM… Chất lượng cuộc sống của cư dân nông thôn được nâng cao, thu nhập bình quân tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2020...

Thủ tướng nhấn mạnh, 4 vấn đề cốt lõi của NTM giai đoạn tới là: Không ngừng nâng cao cuộc sống người dân; xây dựng miền quê đáng sống xanh - sạch -đẹp; phát triển bảo tồn nét đẹp văn hóa của người dân; tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị không ngừng vững mạnh để phục vụ nhân dân. Do vậy, chương trình cần tiếp tục coi nông nghiệp, nông thôn là thế mạnh và còn nhiều dư địa trong quá trình hội nhập và phát triển. Đồng thời, dám mạnh dạn, quyết tâm đặt mục tiêu cao hơn cả về sản xuất, cả về đời sống, môi trường, đặc biệt là hoàn thiện hạ tang. Các địa phương phải đi tiên phong để phát triển một nền nông nghiệp hiện đại, đặc thù, trongđócoi trọng ứng dụng khoa học công nghệlĩnh vựcnông nghiệp.

Để đạt những mục tiêu trên, Thủ tưởnggơịýmột sốgiải pháp trọng tâm để chương trình thực hiện. Trước tiên, tiếp tục hoàn thiện, đảm bảo thống nhất các cấp để có được đội ngũ cán bộ chuyên tập trung cho sự tham mưu, chỉ đạo. Cùng với đó, hoàn thiện bộ tiêu chí theo hướng tạo khung khổ định hướng để các địa phương phát huy tính chủ động sáng tạo cao nhất, để đạt kết quả tốt nhất. “Các địa phương không được chủ quan, không được thỏa mãn với kết quả ban đầu này, phải luôn nhất quán quan điểm xây dựng NTM chỉ có điểm đầu, chưa và không có điểm kết thúc” - Thủ tướng nói.

Đối với nguồn lực, tổng huy động nguồn lực đầu tư bằng cơ chế bằng cơ chế, hình thức hợp tác công tư, xã hội hóa. Nguồn ngân sách tập trung cần được tăng cường bằng 2 nhóm nguồn chính là đầu tư trung hạn 2021-2025 và chương trình mục tiêu quốc gia 2021- 2025, đặc biệt đầu tư xã hội và vai trò hợp tác xã… trong nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp và nông thôn.... Cuối cùng, Thủ tướng yêu cầu các ngành, địa phương hưởng ứng mạnh mẽ chương trình hành động xây dựng NTM giai đoạn 2021 – 2025 vừa được phát động ngày 18/10/2019.

Ngay từ giữa năm 2019, Nam Định là một trong hai địa phương (cùng với Đồng Nai) dẫn đầu cả nước trong xây dựng NTM với 100% số xã và huyện đạt các tiêu chuẩn NTM. Trước đó, năm 2015, huyện Hải Hậu của địa phương này là huyện thứ 4 của cả nước đạt chuẩn huyện NTM. Theo Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hải Hậu luôn là ngọn cờ đầu trong xây dựng đời sống văn hóa cơ sở.

Theo Khánh Linh/Thời báo tài chính Việt Nam