"Đại án" Việt Á: Thanh tra chỉ ra hàng loạt sai phạm của CDC Cần Thơ

Hầu hết các gói thầu mua sắm, sử dụng vật tư chống dịch COVID – 19 đều có dấu hiệu sai phạm

Theo báo cáo, trong năm 2020 và năm 2021, các đơn vị y tế tại TP Cần Thơ đã thực hiện mua sắm 576 gói thầu, tổng giá trị hơn 276 tỉ đồng. Đoàn thanh tra đã thanh tra 413 gói thầu với tổng giá trị hơn 238 tỉ đồng. Cụ thể như sau :

Tại Sở Y tế, việc mua sắm do tình hình giá cả biến động nên việc lập các thủ tục mua sắm và thanh toán cho nhà cung cấp vật tư có vướng mắc, đơn vị phải liên kết với một số nhà cung ứng cho tạm ứng trước một số hóa chất, vật tư, trang thiết bị phương tiện phục vụ, trong khi chờ lập thủ tục mua sắm. Nhiều đơn vị đã mượn hàng và ký các hợp đồng nguyên tắc tạm ứng hàng hóa theo doanh số với nhà thầu. Sau đó chỉ định thầu là không phù hợp với các nguyên tắc về đấu thầu được quy định tại Khoản 12 Điều 4 Luật đấu thầu.

Một số nhà thầu không tổ chức thuê đơn vị thẩm định giá mà tự thành lập Tổ chức mua sắm là không đúng theo quy định. Ngoài ra một số gói thầu không thực hiện đủ các bước đối với gói thầu chỉ định theo quy trình rút gọn, nhưng không có 3 bảng báo giá để làm hợp đồng chỉ định và xác định giá gói thầu, không đăng ký công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, báo Đấu thầu...

Hồ sơ đấu thầu của một số gói thầu không thực hiện việc gửi dự thảo hợp đồng cho các nhà thầu thương mại, không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 38 Luật Đấu thầu…

Để xảy ra các thiếu sót trên, trách nhiệm thuộc về Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế, Phòng Kế hoạch - Tài chính thuộc Sở Y tế thành phố và Phó Giám đốc là Tổ trưởng Tổ mua sắm và các thành viên của tổ chức mua sắm thực hiện tham gia gói thầu.

Việc mua sắm của CDC Cần Thơ có nhiều sai phạm

CDC Cần Thơ đã thực hiện 7 gói thầu mua sắm sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao, trong đó 5 gói thầu đã làm thủ tục thanh toán, 2 gói tạm dừng thanh toán (đã thực hiện các bước theo quy trình chỉ định), đơn vị được chỉ định là Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất, kết quả thanh tra tại CDC Cần Thơ ghi nhận một số hạn chế như: Lựa chọn sản phẩm Lightpoweri SARS - CoV - 2 1stRT - PCR Plus Kit do Công ty Việt Á sản xuất để làm căn cứ xuất kinh phí, phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhưng không nêu căn cứ đề làm đề xuất về nhu cầu chủng loại, đặc tính kỹ thuật, công nghệ sản xuất, mức độ tương thích với thiết bị máy móc đang sử dụng và so sánh hiệu quả giữa các loại kit thử nghiệm đang có trên thị trường.

Trong khi cùng thời điểm, Bộ Y tế có nhiều văn bản công bố nhiều sản phẩm bộ công cụ kiểm tra PCR (trong nước và nhập khẩu) cho các cơ sở kinh doanh tham khảo căn cứ vào việc mua sắm.

Theo báo cáo, trong năm 2020 CDC Cần Thơ có thiết bị kiểm tra hiệu ứng Biorad CFX 96 tương thích với nhiều loại sinh phẩm thử nghiệm, nhưng không được Hội đồng khoa học đánh giá, xem xét, so sánh giữa các sản phẩm mà quyết định để xuất sản phẩm của Công ty Việt Á.

Ngoài ra một số gói thầu không có hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, áp dụng giá thiết bị theo thẩm định thư chứng nhận không phù hợp về thời gian. Chứng minh thư thẩm định giá không phản ánh chính xác định giá so với giá thị trường (Thẩm định viên chỉ sử dụng một phương pháp thẩm định giá khi không đủ điều kiện) dẫn đến việc xây dựng đơn giá dự án không bảo đảm chính xác, khách quan.

Hơn nữa, đơn vị thuê tư vấn thẩm định giá do CDC Cần Thơ tự thực hiện, không có quyết định chỉ định và không đưa vào kế hoạch để trình UBND thành phố phê duyệt. Đáng nói hơn là việc tổ chức thẩm định đề xuất trúng thầu được giám đốc CDC Cần Thơ phê duyệt cho Công ty TNHH Khoa học Hợp nhất Đấu thầu là sai quy định của Luật Đấu thầu năm 2013, có dấu hiệu cố ý chỉ định sản phẩm của Công ty Việt Á và chỉ định Công ty Hợp nhất thực hiện gói thầu để hợp thức hóa hồ sơ mua sắm, xây dựng giá không tham khảo thị trưởng dẫn đến chênh lệch giá gây thiệt hại ngân sách Nhà nước…

Đến thời điểm thanh tra CDC Cần Thơ còn mượn hàng không làm thủ tục thanh toán và thủ tục đấu thầu tổng giá trị thực hiện hơn 7 tỉ đồng (gói số 1) và gói thầu Mua bộ trang thiết bị chẩn đoán/Sinh phẩm in vitro phát hiện RNA của vi rút Corona (SARS - CoV - 2) và hóa chất chiết DNA / RNA từ vi rút, có giá đề nghị phê duyệt hơn 10 tỉ đồng (gói số 2).

Để xảy ra các sai phạm trên, trách nhiệm thuộc về Giám đốc CDC Cần Thơ, Hội đồng Khoa học công nghệ, Tổ chức thẩm định, Tổ chuyên gia giám sát và cá nhân tham gia thực hiện gói thầu. Ngoài ra, có trách nhiệm của đơn vị thẩm định giá được CDC Cần Thơ chỉ định thầu thực hiện thẩm định giá các gói thầu mua sắm tại CDC Cần Thơ và trách nhiệm có liên quan của lãnh đạo Sở Tài chính, Phòng thẩm định và cá nhân trực tiếp thẩm định hồ sơ dự toán và kế hoạch nhà thầu lựa chọn.

Hầu hết các gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế phòng chống dịch COVID-19 trên địa bàn TP Cần Thơ đều có dấu hiệu sai phạm.

Qua thanh tra cho thấy, việc thực hiện các gói thầu mua sắm vật tư y tế, phương tiện phòng chống dịch và kiểm tra kit tại Bệnh viện trên địa bàn thành phố còn nhiều hạn chế như:

Hồ sơ duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không có biên bản họp của Hội đồng khoa học là không đúng theo Điều 9 Thông tư số 14/2020 / TT – BYT. Trong đó hàng hóa vật tư y tế được chỉ định để mua sắm chủ yếu là sản phẩm của công ty Công ty Việt Á, không so sánh đối chiếu với giá của các sản phẩm cùng tính năng, tiêu chuẩn kỹ thuật của các công ty sản xuất khác, hướng dẫn việc thẩm định giá (cơ sở quan trọng để phê duyệt kế hoạch) không phản ảnh chính xác gía thị trường sản phẩm, xây dựng, đề xuất nhu cầu về số lượng, chủng loại hàng hóa của hầu hết các bệnh viện đều không có căn cứ chứng minh, một số bệnh viện không thực hiện phê duyệt dự án là không đúng và không thực hiện phê duyệt kế hoạch quản lý nhà nước là sai theo Thông tư số 58/2016 / TT - BTC.

Qua thanh tra còn phát hiện có dấu hiệu chia nhỏ thành các gói thầu dưới 100 triệu để Sở Tài chính không thẩm định giá và UBND thành phố không phê duyệt dự án. Từ đó kế hoạch lựa chọn nhà thầu do Bệnh viện chỉ định, giá thầu (thông qua báo bảng) có thể không bảo đảm đúng giá thị trường của sản phẩm, thậm chí là giá của sản phẩm do Bệnh viện mua có giá cao hơn sản phẩm có cùng tính năng.

Để xảy ra các sai phạm, thiếu sót trên, trách nhiệm Giám đốc Bệnh viện, Khoa Dược, bộ phận kế toán và các cá nhân có liên quan trực tiếp thực hiện các gói thầu như: Bệnh viện Đa khoa thành phố, Bệnh viện bệnh viện Tim mạch, Bệnh viện Da liễu, Bệnh viện Nhi đồng, Bệnh viện Ung bướu, Bệnh viện Dân quân y, Bệnh viện Tâm thần, Bệnh viện Y học cổ truyền, Bệnh viện Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Lão và bệnh Phổi, Bệnh viện Tai Mũi Họng, Bệnh viện Phụ sản, Mắt Hàm mặt và một số bệnh viện tuyến quận, huyện trên địa bàn TP Cần Thơ.

Trước hết trách nhiệm là của Hội đồng khoa học cơ sở, Hội đồng thuốc và điều trị, Tổ mua sắm, Tổ giám sát được thành lập ở một số bệnh viện. Ngoài ra, còn có trách nhiệm của các công ty Thẩm định gía,Thẩm định viên (liên quan thẩm định hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, công tác thẩm định giá tại các Bệnh viện, Đa khoa thành phố, Bệnh viện Lao và Bệnh viện điều phối...).

Việc mua sắm của UBND các quận, huyện và Trung tâm Y tế

Thực hiện công việc chống dịch trên địa bàn, UBND quận và các Trung tâm Y tế quận, huyện cũng thực hiện việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế và phương tiện chống dịch, chủ yếu là chống khuẩn, trang phục y tế, khẩu trang y tế, không mua kit thử nghiệm sản phẩm. Việc mua sắm của UBND các quận, huyện và Trung tâm Y tế cũng có những hạn chế nhất định như: Một số đơn vị chưa lập, trình duyệt dự án và kế hoạch quản lý nhà thầu đối với gói thầu dưới 100 triệu, hầu hết UBND các quận, huyện chưa đăng tải công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định, có đơn vị thực hiện mua sắm chỉ định thầu khi chưa được bố trí nguồn vốn để thực hiện, hoặc thanh toán tiền mua sản phẩm khi chưa được UBND thành phố phê duyệt.

Ngoài ra, có dấu hiệu chia nhỏ gói thầu để chọn các đơn vị phân phối sản phẩm test nhanh khác nhau, với giá chênh lệch khá lớn.

Tuy nhiên, các gói thầu qua kiểm tra cho thấy giá sản phẩm có cao hơn thị trường do không thực hiện đúng các quy đinh, nhưng không gây thiệt hại hay lãng phí về tài chính cho ngân sách.

Kiến nghị xử lý và chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Chánh Thanh tra thành phố đề nghị Chủ tịch UBND TP Cần Thơ chỉ đạo Giám đốc Sở Y tế, Chủ tịch UBND quận, huyện, các cơ quan, đơn vị có liên quan tiến hành kiểm tra điểm rút kinh nghiệm, kiểm điểm xử lý tập thể, cá nhân có liên quan có những hạn chế, thiếu sót được nêu ra tại Kết luận thanh tra và khắc phục những hạn chế, thiếu sót qua thanh tra.

Về xử lý tài chính, yêu cầu các đơn vị, cá nhân có liên quan thu hồi, nộp vào tài khoản tạm giữ các nội dung sai phạm về mua sắm với số tiền hơn 61 triệu đồng, nộp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra thành phố số 39490.1041808.00000 tại Kho bạc nhà nước Cần Thơ.

Kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật đối với 5 gói thầu mua sắm Kit thử nghiệm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á sản xuất do CDC Cần Thơ chỉ định thầu, có dấu hiệu cố ý chọn lực sản phẩm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và chỉ định Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất là đơn vị cung cấp hàng hóa, đồng thời hợp thức hóa hồ sơ mua sắm để thực hiện thanh toán cho nhà thầu sai quy định pháp luật; vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng đến thiệt hại ngân sách Nhà nước, 1 gói thầu mua sắm Kit thử nghiệm của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á sản xuất của Bệnh viện Đa khoa thành phố do chỉ định thầu, có dấu hiệu của hành vi thiếu trách nhiệm cho hậu quả quan trọng trong việc mua sắm; 1 gói thầu mua sắm máy X - quang di động kỹ thuật số dể phòng, chống bdịch COVID - 19 tại Bệnh viện Y học cổ truyền do vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.