Vi khuẩn phế cầu: 'Sát thủ giấu mặt'

Vừa qua, chuỗi hội thảo khoa học chuyên sâu “Những hiểu biết mới về chủng lưu hành tại Việt Nam – Cơ sở khoa học trong lựa chọn vắc-xin phế cầu tối ưu hóa cho trẻ” đã diễn ra tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, do Pfizer Việt Nam đồng hành cùng Tổng hội Y học Việt Nam, Hội Nhi khoa Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương tổ chức.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các bệnh do vi khuẩn phế cầu (Streptococcus pneumoniae) gây ra đã và đang là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới. Ước tính mỗi năm có khoảng 1 triệu trẻ em trên toàn cầu chết vì các bệnh liên quan đến phế cầu khuẩn, chiếm khoảng 11% trong tổng số trẻ nhỏ dưới 5 tuổi tử vong.

Cứ mỗi 43 giây có 1 trẻ tử vong do viêm phổi trên thế giới. Và tại Việt Nam, hàng năm viêm phổi cướp đi mạng sống của 4.000 trẻ em trong tổng số 2,9 triệu ca mắc, đây cũng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi.

PGS.TS.BS Trần Minh Điển, Chủ tịch Hội Nhi khoa Việt Nam, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết thêm: “Phế cầu khuẩn gây ra các loại bệnh nguy hiểm như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa… Trong đó, biến chứng nguy hiểm nhất là tử vong. May mắn là hiện nay đã có biện pháp phòng bệnh hiệu quả và việc chủng ngừa sớm cho trẻ sẽ giúp giảm thiểu tác hại và di chứng nghiêm trọng”.

Tiến sĩ hóa sinh Mark Peter Gerard van der Linden khẳng định: “Với nhiều năm nghiên cứu về các bệnh lý truyền nhiễm và liên cầu khuẩn, tôi có thể nói rằng phế cầu khuẩn gây ra mối nguy hiểm sức khỏe đáng kể đối với trẻ nhũ nhi và trẻ em dưới 5 tuổi và người lớn tuổi. Ở trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ, vi khuẩn phế cầu là nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi, viêm tai giữa mà còn dẫn đến các bệnh xâm lấn nghiêm trọng như viêm màng não và nhiễm trùng huyết, viêm phổi kèm nhiễm trùng huyết, có thể đe dọa đến tính mạng. Hệ thống miễn dịch của trẻ nhỏ vẫn đang phát triển, nên chúng rất dễ bị tổn thương trước các bệnh nhiễm trùng. Điều quan trọng là chúng ta cần tiếp tục nâng cao hiểu biết và chủ động phòng ngừa phế cầu khuẩn để bảo vệ nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất”.

Bác sĩ Bulent Nuri Taysi, Giám đốc Cấp cao Lĩnh vực Vắc-xin và thuốc kháng Vi-rút khu vực Thị trường mới nổi khu vực Châu Á – Bộ phận Y Khoa, Công ty Pfizer chia sẻ: “Phế cầu là một loại vi khuẩn có tính linh động cao, với sự thay đổi đa dạng về phân bố chủng phế cầu đã và đang diễn ra trên thế giới và Việt Nam. Các vắc-xin phế cầu cộng hợp được thiết kế hướng tới mục tiêu bao phủ các serotype gây bệnh nghiêm trọng. Các vắc-xin phế cầu cộng hợp hiện thời đang bảo vệ rất tốt trước các chủng phế cầu được bao phủ trong vắc xin nhưng dường như không cung cấp sự bảo vệ chéo đối với các chủng không có trong vắc - xin.

BS.CKI. Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, bổ sung rằng thời tiết thay đổi là một trong những nguyên nhân làm hệ miễn dịch trẻ suy yếu, dễ dàng tạo điều kiện cho phế cầu khuẩn thường cư trú ở đường mũi họng tấn công gây bệnh.

“Việt Nam là một trong 15 quốc gia trên toàn thế giới chịu gánh nặng lớn về viêm phổi do phế cầu. Đáng nói, trẻ nhỏ và người lớn tuổi bị viêm phổi do phế cầu có tỷ lệ tử vong lên tới 50%. Hiện Việt Nam đã có các loại vắc-xin phế cầu cộng hợp. Đây được xem là biện pháp phòng ngừa chủ động đơn giản, tiết kiệm và hiệu quả nhất hiện nay để ngăn ngừa rủi ro mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm do phế cầu khuẩn gây ra”, bác sĩ Chính nhấn mạnh.

PGS.TS.BS Nguyễn Thanh Hùng PGS.TS. Nguyễn Thanh Hùng – Phó chủ tịch Hội Nhi khoa Việt Nam, Chủ tịch Liên Chi Hội Nhi khoa TP Hồ Chí Minh, Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1 chia sẻ, hiện có hơn 100 chủng vi khuẩn phế cầu nhưng vai trò của các chủng đối với gánh nặng bệnh là không giống nhau. Ở trẻ, một số chủng có khả năng gây bệnh xâm lấn (viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm phổi kèm nhiễm trùng huyết…) cao như 19A, 1, 12F, … Các chủng 1, 5, 7F, 9V, 14, 19A, … có khả năng gây viêm phổi cao hơn các chủng khác. Chủng 3, 5, 7F, 19A có liên quan tới viêm phổi hoại tử.

Ông Darrell Oh, Tổng Giám đốc Pfizer Việt Nam nhấn mạnh: “Sức khỏe của con người là vô giá, vì thế trong suốt 175 năm qua, Pfizer luôn đặt bệnh nhân là trọng tâm hàng đầu trong mọi nỗ lực của mình. Hơn 24 năm Pfizer đã nghiên cứu, phát triển và cải tiến vắc-xin ngừa phế cầu đầu tiên trên thế giới cũng như theo đuổi những đột phá nhằm thay đổi cuộc sống của người bệnh dựa trên cơ sở khoa học. Hơn thế nữa, chúng tôi còn ứng dụng các công nghệ khoa học kĩ thuật tiên tiến trong việc sản xuất nhiều loại vắc-xin cho cả trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn để bảo vệ họ khỏi các bệnh liên quan phế cầu, não mô cầu, cúm, bệnh Lyme, bệnh nhiễm vi-rút hợp bào hô hấp RSV… Với những minh chứng trên, Pfizer cam kết sẽ luôn chung tay cùng ngành y tế Việt Nam hỗ trợ giải quyết các thách thức trong lĩnh vực dự phòng và điều trị bệnh, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng và hướng đến mục tiêu vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn”.