Trung Quốc phá giá RMB: Áp lực lên tỷ giá USD/VND sẽ gia tăng trong thời gian tới

Theo BSC, trong vẻn vẹn 3 ngày, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PboC) đã làm rúng động thị trường tài chính toàn cầu bằng việc phá giá 4,7% đồng Nhân dân tệ (RMB), thông qua 3 lần điều chỉnh liên tiếp vào ngày 11, 12 và 13/8/2015.

Thị trường chứng khoán, tiền tệ, hàng hóa giảm mạnh trước lo ngại về sự trì trệ của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và đặc biệt là một cuộc chiến tranh tiền tệ có thể khơi mào từ chính sách tiền tệ của Bắc Kinh.

Đánh giá về tác động của việc này đến Việt Nam, BSC cho biết, trong ngắn hạn áp lực lên tỷ giá USDVND trong thời gian tới sẽ gia tăng. Ngày 12/08/2015, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) đã điều chỉnh nâng biên độ tỷ giá từ mức +/-1% lên +/-2%. 

Tỷ giá bình quân liên ngân hàng vẫn duy trì ở mức 21.673 VND/USD, trong khi tỷ giá trần là 22.106 VND/USD, và tỷ giá sàn là 21.240 VND/USD. Lần gần nhất Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh biên độ tỷ giá là vào ngày 11/2/2011, khi đó biên độ giao dịch được giảm từ +/-3% xuống +/-1%. Cùng với đó, cơ quan quản lý đã nâng tỷ giá liên ngân hàng 9,3%, từ 18.932 đồng lên 20.693 đồng. Biên độ hẹp +/-1% này đã được duy trì gần 5 năm qua. 

Sự điều chỉnh VND là cần thiết nhằm bảo vệ sức cạnh tranh của hàng hóa xuất khẩu Việt Nam. Bên cạnh đó, động thái này của SBV có vai trò như một bước đệm nhằm đảm bảo tâm lý thị trường trước diễn biến tỷ giá phức tạp của thị trường tiền tệ thé giới gần đây. 

Sự tăng giá của USD trong nửa đầu năm 2015, nỗ lực hạ lãi suất tiền VND đã khiến SBV sử dụng hết 2% dư địa cam kết từ đầu năm. Do đó, việc SBV điều chỉnh tỷ giá bằng biện pháp nâng biên độ kỹ thuật có thể chấp nhận được, giúp thị trường ngoại hối Việt Nam tự điều chỉnh dần trong ngắn hạn. 

Trung và dài hạn không nên quá bi quan với tỷ giá

 Theo BSC, đa số các quốc gia trên thế giới đều duy trì chính sách đồng tiền biến động theo thị trường, thay vì coi việc neo tỷ giá là thước đo cho sự ổn định của nền kinh tế. Trong bối cảnh hiện nay, ngay cả các quốc gia phát triển cũng theo đuổi chính sách đồng nội tệ yếu để thúc đẩy tăng trưởng và xuất khẩu, khiến áp lực cạnh tranh lên các doanh nghiệp Việt tăng lên. Cùng với sự lên giá của USD, việc VND giảm giá để tăng sức cạnh tranh là xu thế trong tương lai. 

Do vậy cần tránh đánh đồng một cách tâm lý giữa việc tỷ giá giảm/biên dộ giao động tăng và sự ổn định và phát triển của nền kinh tế. Điều quan trọng nhất là Việt Nam vẫn đang trong một xu hướng tốt phục hồi Kinh tế Vĩ mô, khi các chỉ tiêu quan trọng như GDP, CPI, PMI, dự trữ ngoại hối, tín dụng, lãi suất vẫn đang diễn biến tốt. Nếu các chính sách tiền tệ, tài khóa được điều hành linh hoạt và thị trường thì sẽ đưa Việt Nam vào một chu kỳ tăng trưởng kinh tế mới và bền vững trong khi đa số các đối thủ cạnh tranh đang bước vào chu kỳ suy giảm. 

Bất lợi cho doanh nghiệp Việt Nam

Theo BSC, sự kiện đồng RMB phá giá sẽ càng kích thích hàng hóa từ Trung Quốc tràn vào Việt Nam, từ nguyên nhiên vật liệu, máy móc công cụ phục vục sản xuất đến hàng tiêu dùng, khiến cho sức cạnh tranh của hàng nội địa càng suy yếu trên chính thị trường trong nước. Tại chiều ngược lại, xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc có xu hướng giảm do nhu cầu tiêu dùng nội địa Trung Quốc, đặc biệt là các mặt hàng nông lâm thủy sản, nguyên vật liệu thô vốn là các mặt hàng tiêu thụ từ tại Trung Quốc. 

Cũng theo BSC, RMB phá giá sẽ làm hoạt động thương mại đối với các thị trường xuất khẩu của Việt Nam sẽ gánh chịu áp lực đáng kể do hàng hóa Việt Nam xuất đi có đặc tính khá tương đồng với hàng hóa Trung Quốc. Ngoài sản phẩm điện tử, linh kiện, các mũi nhọn xuất khẩu của Việt Nam như dệt may, da giày, nông lâm thủy hải sản, là những mặt hàng xuất khẩu chịu tác động đầu tiên. 

Bên cạnh đó, một khả năng đáng lưu ý (có thể xảy ra) là việc các nước xuất khẩu khác trong khu vực có thể điều chỉnh chính sách tiền tệ của mình theo nhằm bảo vệ sức cạnh tranh xuất khẩu của họ. Nếu trường hợp này xảy ra, xuất khẩu Việt Nam tất yếu sẽ tiếp tục chịu sự cạnh tranh mạnh thêm từ các quốc gia khác. 

Cũng theo BSC, xét về những ngành hàng Xuất khẩu của Việt Nam, việc Trung Quốc hạ tỷ giá có tác động Tiêu cực. Với ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn là Dệt may, mặc dù được hưởng lợi từ chi phí đầu vào (~40% nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc) nhưng tính cạnh tranh ở các thị trường xuất khẩu chủ lực là Mỹ và EU tăng lên đáng kể, đồng tiền mất giá góp phần giúp Trung Quốc củng cố vị trí số 1 của ngành Dệt may Thế giới. 

Tương tự, như ngành Dệt may, các doanh nghiệp xuất khẩu Thủy sản cũng sẽ phải đối mặt với nỗi lo hàng Trung Quốc rẻ hơn, có thể cạnh tranh mạnh hơn với thủy sản xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam. 

Xét về những ngành hàng Nhập khẩu của Việt Nam, các doanh nghiệp trong nước sẽ phải chịu sức ép nhiều hơn từ hàng Trung Quốc. Trung Quốc có lợi thế về chi phí sản xuất, quy mô do vậy giá bán rẻ, khi đồng tiền RMB mất giá sẽ càng khiến giá thành các sản phẩm Trung Quốc tăng tính cạnh tranh với hàng hóa trong nước. 

Những ngành hàng có tỷ trọng nhập khẩu thành phẩm lớn từ Trung Quốc như Sắt Thép, Hóa chất - Phân bón, Nhựa,... sẽ chịu áp lực lớn. Ngoài ra, do vị trí địa lý giáp ranh với Trung Quốc, nên sản lượng hàng chính ngạch và nhập lậu tiểu ngạch sang Việt Nam có thể sẽ tăng lên trong thời gian tới. 

Đồng RMB mất giá cũng sẽ tác động Tiêu cực lên giá hàng hóa cơ bản. Do Trung Quốc là thị trường tiêu thụ hàng hóa cơ bản lớn nhất (11,4% tổng nhu cầu Dầu thô và ~ 50% tổng nhu cầu Quặng sắt toàn Thế giới) nên việc đồng tiền mất giá cùng với tình trạng suy yếu của nền kinh tế như hiện nay cho thấy tín hiệu về nguy cơ tiếp tục đà giảm của các loại hàng hóa trong thời gian tới như Dầu thô, Quặng kim loại, Cao su,...

Cụ thể giá đồng giảm thấp nhất trong 4 năm, giá Dầu thô xuống thấp nhất từ tháng 3 năm 2015,. Riêng Dầu thô và Cao su là những mặt hàng Việt Nam có tỷ trọng xuất khẩu cao sang Trung Quốc (lần lượt là 17% và 43% trên tổng giá trị xuất khẩu), do đó sẽ chịu ảnh hưởng Tiêu cực từ việc giảm giá này. 

Nhóm nhập khẩu nguyên vật liệu và thương mại có khả năng được hưởng lợi. RMB giảm giá không phải hoàn toàn tiêu cực, mà sẽ khiến các hàng hóa nhập từ Trung Quốc rẻ hơn. Điều này sẽ tác dộng tích cực tới các doanh nghiệp/ngành nhập nguyên vât liệu đâu vào từ Trung Quốc (VD: Dệt may, da giầy, linh kiện, máy móc, hóa chất). Thêm vào đó nhóm thương mại cũng có giá vốn thấp hơn (VD: điện thoại, máy tính, thiết bị điện tử...)