Vỡ mộng đổi đời

Quê nghèo chẳng kế sinh nhai ngoài mấy sào ruộng, bà Võ Thị Oanh (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh) mang sổ đỏ căn nhà đang ở đi cầm cố chạy gần 100 triệu đồng để con trai sang Belarus với mong mỏi gia đình bớt khổ cực.

Tám tháng trôi qua, con chưa gửi được đồng nào về quê, bà lại phải tất tả chạy vạy để kiếm tiền gửi ngược qua để con về nước. Tối 11-9, anh Lê Văn Phong (20 tuổi), con trai bà Oanh, thở phào nhẹ nhõm khi về tới TP.HCM, bỏ lại những ngày cùng cực nơi đất khách quê người.

Cầm hộ chiếu lấy tiền sống qua ngày

20 tuổi, cái tuổi lẽ ra vẫn đang ngồi giảng đường nhưng học xong lớp 12, Phong phải nghỉ học đi làm phụ giúp gia đình rồi bôn ba xứ người. “Em làm cho Công ty Mobile Center (MC), lương hợp đồng là 500 USD/tháng. Em nhẩm tính mình đi làm khoảng một năm thì hoàn vốn, trả được nợ ngân hàng, lấy được sổ đỏ về nhưng tám tháng sau vẫn chưa gỡ gạc được đồng nào” - Phong ngậm ngùi kể.

Nhiều người lao động VN làm tại MC cho biết hầu như chẳng tháng nào họ được trả đủ 500 USD. Riêng Phong bắt đầu làm từ cuối tháng 1-2014, lương tháng 2 bị giữ lại để thanh toán vé máy bay lượt về nên đến cuối tháng 3 mới nhận được 365 USD, chỉ đủ góp tiền mua nồi niêu, tiêu vặt.

Từ tháng 4 đến hết tháng 6-2014, MC thậm chí không trả lương mà chỉ ứng tiền ăn, hẹn lần hẹn lữa sẽ trả nợ lương. “Nói là ứng tiền ăn mà mỗi tháng có 500 tiền Belarus, ăn được vài ngày là hết”, một lao động sang Belarus từ tháng 6-2013 cho biết.

Sau nhiều tháng chịu đựng, đến 12-7, hơn 100 lao động VN đang làm việc tại MC đồng loạt nghỉ việc. Không tiền, họ sống tằn tiện, đói khát, mỏi mòn chờ công ty bên VN sang giải quyết, đến những khu chợ người Việt nhờ giúp đỡ, xin tiền, xin gạo, xin xương gà... Ít ngày sau khi nghỉ việc, nhóm của Phong lại bị chủ trọ đuổi đi vì đã nhiều tháng công ty không đóng tiền. Họ gom vào ở chung với nhóm lao động sang trước, cứ 20 người chen chúc trong căn phòng vỏn vẹn 14m².

“Sống khổ lắm. Suốt hai tháng trời, ngày ăn qua loa, tối đi hái rau, hái ngô trộm. Đông người chen chúc nhau mà ở, điện yếu, cơm bữa sống bữa chín. Người bán điện thoại, người đi cầm hộ chiếu để có tiền sống” - Phong kể. Chính Phong cũng phải cầm hộ chiếu cho một người Việt để lấy 6 triệu đồng.

Theo phản ảnh của người lao động, đến ngày 31-7, hai công ty VN đưa họ sang Belarus mới cử người sang viện trợ “mỗi người 9 lạng gạo và sáu quả trứng”.

Họ đưa ra hai phương án: thanh lý hợp đồng về VN, hoặc chuyển sang một công ty khác, còn tiền nợ lương công ty sẽ cố gắng đòi nhưng nhiều công nhân không đồng ý. Không lâu sau đó chín công nhân VN đã bị cảnh sát bắt giam và bị trục xuất về nước vì họ kiên quyết đứng trước đại sứ quán yêu cầu giải quyết quyền lợi.

Bị trục xuất cũng có nghĩa là đã vi phạm hợp đồng với công ty VN. Những cái hợp đồng mà họ đã bỏ bao nhiêu tiền ra để có được giờ chỉ còn là tờ giấy lộn.

Chán nản, thất vọng, nhiều người lao động, trong đó có Phong, đăng ký về nước. Nhưng riêng Phong phải chờ đợi thêm cả tuần vì cầm hộ chiếu, không có tiền chuộc nên phải chờ mẹ gửi tiền sang.

Từ hồi Phong đi, tháng nào mẹ Phong cũng tằn tiện, gom góp đóng lãi ngân hàng hơn 1 triệu đồng/tháng. Cha của Phong liệt đã lâu, bị chèn dây thần kinh, đau nhức liên miên nên ra vào viện liên tục.

Bà mẹ quê hiền lành chẳng một lời oán thán nhưng giọng nghe đau xót: “Hắn còn hai đứa em, đứa lớp 8, đứa mới xong lớp 12 vào miền Tây làm bưng bê hơn tháng nay. Tháng rồi em hắn phải xin ứng trước 3 triệu đồng để gửi về lo cho đứa út vào năm học mới. Không có tiền thì cũng phải cố vay mượn để gửi sang cho hắn được về nhà”.

Bà chẳng dám nghĩ tới căn nhà nương náu của cả nhà đã đem cầm mà hạn trả nợ ngân hàng chẳng còn bao lâu.