"Cảnh giác" với lạm phát, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp để thúc đẩy tăng trưởng

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 5 diễn ra mới đây, ông Andrew Jeffries - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam cho biết, hoạt động hiệu quả trên các lĩnh vực đã thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng 8,8% trong 3 quý đầu năm 2022. Hoạt động kinh tế phục hồi sau khi dỡ bỏ các hạn chế về COVID-19 và đạt được tỷ lệ bao phủ vaccine trên toàn quốc.

Sự bùng nổ xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục nhờ nhu cầu toàn cầu phục hồi và giá hàng hóa toàn cầu tăng. Xuất khẩu tăng 13% so với cùng kỳ và nhập khẩu tăng 10% so với cùng kỳ, dẫn đến thặng dư thương mại 10,6 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm. Giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng 7,8% so với cùng kỳ, ước đạt 7,7 tỷ USD, mức giải ngân cao nhất trong 5 năm. Tiêu dùng nội địa tháng 11 tăng 2,6% so với tháng trước và tăng 17,5% so với cùng kỳ năm trước. Di chuyển bình thường hóa đã thúc đẩy du lịch nội địa, đạt gần 100 triệu lượt khách nội địa trong 11 tháng đầu năm 2022, cao hơn so với giai đoạn trước COVID-19.

"Chúng tôi cũng đã thấy sự trở lại của khách du lịch quốc tế trong năm nay. Với những diễn biến tích cực này, chúng tôi dự báo tăng trưởng năm 2022 của Việt Nam được điều chỉnh lên 7,5%", ông Andrew Jeffries nói.

Tuy nhiên, những "cơn gió ngược" đang mạnh lên trong quý IV/2022. Các chỉ số kinh tế chính cho thấy nhu cầu toàn cầu đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam đang suy yếu. Chỉ số quản lý mua hàng sản xuất (PMI) giảm xuống 47,4 điểm trong tháng 11 từ 50,6 điểm trong tháng 10. Cách tính chỉ số này, một con số dưới 50 báo hiệu sự co lại.

Việc làm cũng giảm do các hoạt động kinh tế suy giảm. Việc thắt chặt tiền tệ gần đây, những bất thường trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và giải ngân đầu tư công chậm đã thắt chặt thanh khoản để phục hồi kinh tế.

Lạm phát cao ở Mỹ và các nền kinh tế tiên tiến khác, mặc dù giảm nhẹ vào tháng 11 năm 2022, nhưng có thể kéo dài chu kỳ thắt chặt tiền tệ hiện tại. Đồng USD tăng giá do FED thắt chặt tiền tệ có thể tiếp tục gây áp lực giảm giá đối với đồng tiền Việt Nam, tạo áp lực lạm phát và gây áp lực lên dự trữ ngoại hối. Tăng trưởng giảm tốc ở Trung Quôc cũng ảnh hưởng đến triển vọng kinh tế của Việt Nam vào năm 2023. Tình hình xấu đi ở Liên bang Nga và Ukraine có thể làm tăng giá hàng hóa, tiếp tục gây ra lạm phát toàn cầu và khiến thắt chặt tiền tệ hơn nữa.

Do đó, dự báo tăng trưởng của ADB cho Việt Nam năm 2023 được điều chỉnh giảm từ 6,7% xuống 6,3%.

Với bối cảnh trên, theo ông Andrew Jeffries, các phản ứng chính sách đối với Việt Nam cần hướng tới sự cân bằng giữa kiềm chế lạm phát và duy trì tăng trưởng kinh tế, đồng thời đảm bảo sự ổn định của khu vực tài chính.

Với chính sách tiền tệ, trước hết cần duy trì sự ổn định giá cả phải là trọng tâm chính của chính sách tiền tệ. Việt Nam đã hai lần tăng lãi suất kịp thời và dứt khoát vào tháng 10/2022 để ngăn chặn việc đồng nội tệ mất giá có thể gây ra lạm phát do nhập khẩu.

Tuy nhiên, lạm phát toàn cầu vẫn chưa chắc chắn, mặc dù nó đã ổn định vào tháng 11 và tháng 12. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng do căng thẳng địa chính trị và nhu cầu năng lượng gia tăng từ việc nới lỏng các hạn chế di chuyển của Trung Quốc có thể đẩy giá hàng hóa toàn cầu tăng cao.

Do đó, quan điểm tiền tệ của Việt Nam nên tiếp tục cảnh giác với lạm phát vào năm 2023 và các đợt tăng lãi suất chính sách tiếp theo có thể vẫn được đảm bảo vào năm 2023 nếu lạm phát tăng lên.

Với chính sách tài khóa, cần có sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả hơn giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ. Trong khi các biện pháp tiền tệ được thắt chặt để ngăn chặn lạm phát nhập khẩu, hỗ trợ tài chính có mục tiêu trở nên cần thiết để hỗ trợ các doanh nghiệp và tăng cường bảo trợ xã hội, do tác động ngày càng tăng đối với lực lượng lao động do suy thoái kinh tế toàn cầu.

Trong khi đó, đầu tư công nằm trong gói kích cầu mới nhất đầu năm 2022 cần được triển khai đúng kế hoạch và nỗ lực đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Về hệ thống tài chính, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam nhận định, tại thời điểm này, ADB không có bất kỳ lo ngại hệ thống cơ bản nào về sự an toàn và lành mạnh của hệ thống tài chính.

Tuy nhiên, có những lo ngại về tính thanh khoản của thị trường trái phiếu doanh nghiệp và niềm tin của nhà đầu tư. Để giảm thiểu rủi ro đối với sự ổn định, điều quan trọng là Chính phủ phải tiếp tục thực hiện các cải cách như thúc đẩy xếp hạng tín dụng công, phát triển các quỹ trái phiếu doanh nghiệp và quỹ hưu trí. Đồng thời thắt chặt các yêu cầu để trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp.

"Chúng tôi tin rằng, với nền tảng kinh tế lành mạnh và khả năng lãnh đạo mạnh mẽ, Việt Nam sẽ có thể đương đầu với những "cơn gió ngược" vào năm 2023. Triển vọng kinh tế của Việt Nam trong trung và dài hạn vẫn rất tích cực. Chúng tôi lưu ý rằng, sự quan tâm mạnh mẽ tiếp tục đến Việt Nam cũng như một điểm đến FDI là một lá phiếu tín nhiệm dài hạn. ADB, với tư cách là một đối tác phát triển, sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam khi cần thiết", ông Andrew Jeffries chia sẻ.