2 kịch bản dự báo kinh tế Việt Nam 2023

Tại hội thảo công bố báo cáo “Kinh tế Việt Nam năm 2022 và triển vọng năm 2023: Đổi mới nhằm cải thiện chất lượng tăng trưởng” sáng 12/1 tại Hà Nội, ông Nguyễn Anh Dương - Trưởng Ban Nghiên cứu tổng hợp của CIEM cho biết, trong năm 2022, việc triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội được thực hiện quyết liệt. Chính phủ đã có những hành động quyết liệt để duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát. Các giải pháp tháo gỡ khó khăn về nguồn cung xăng dầu trong nước, giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu đã được thực hiện khẩn trương, hiệu quả nhằm giảm chi phí sử dụng xăng dầu cho doanh nghiệp và người dân.

Việt Nam đã tiếp tục cải cách thể chế kinh tế nhằm tạo không gian kinh tế lớn hơn, thuận lợi hơn cho khu vực kinh tế tư nhân. Nhiều nội dung mới, đột phá về chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, phát triển vùng…

Theo đó, xuất nhập khẩu giữ đà tăng trưởng dương, dù có khó khăn trong quý IV/2022. Cán cân thương mại đạt thặng dư, ghi dấu ấn xuất siêu 7 năm liên tiếp. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm 2022 tăng 3,15%, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu Quốc hội đề ra. Hoạt động đầu tư đã có sự phục hồi tích cực. Tổng đầu tư phát triển toàn xã hội năm 2022 ước đạt hơn 3,2 triệu tỷ đồng, tăng 11,2% so với năm 2021, cao hơn so với tốc độ tăng đầu tư trước dịch COVID-19...

Kinh tế Việt Nam tiếp tục đà phục hồi tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm 2022. Tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng 13,67% trong quý III/2022, và 5,92% trong quý IV/2022. Tính chung cả năm 2022, tốc độ tăng GDP đạt 8,02%, cao hơn đáng kể so với mục tiêu đề ra (6-6,5%).

Tăng trưởng GDP thực tế của Việt Nam đã vượt đáng kể so với tiềm năng trong quý II/2022 và quý III/2022, tăng trưởng GDP có xu hướng giảm dần liên tục kể từ 2016 đến hết năm 2022. Qua đó phản ánh các cải cách về phía cung (chất lượng tăng trưởng) chưa tương xứng lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên. Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên là 52,1 triệu người trong năm 2022, tăng 1,4 triệu người so với năm 2021. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động năm 2022 ước đạt 68,5%, tăng 0,9 điểm phần trăm so với năm 2021.

Báo cáo cũng phân tích thực trạng thương mại không giấy tờ xuyên biên giới ở Việt Nam. Trong bối cảnh phải đối mặt với vấn đề về tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm dần trong dài hạn, Việt Nam cũng đang tìm kiếm động lực tăng trưởng mới, trong đó bao gồm phát triển kinh tế số. Chính phủ Việt Nam đã triển khai những

giải pháp mạnh mẽ để hỗ trợ sự phát triển của nền kinh tế số cũng như số hóa trong cung cấp dịch vụ công.

Những nỗ lực thúc đẩy thương mại không giấy tờ cũng nổi lên, đáng chú ý nhất là Hiệp định khung Tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại không giấy tờ xuyên biên giới ở châu Á và Thái Bình Dương (CPTA) của Liên hợp quốc. Các quốc gia thành viên ASEAN cũng đã thúc đẩy phát triển Cơ chế một cửa ASEAN, và đang cân nhắc, nỗ lực hợp tác rộng hơn, chẳng hạn như trong CPTA.

Theo Trưởng Ban nghiên cứu tổng hợp của CIEM, so với các năm trước, triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2023 có thể chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như khả năng kiểm soát sự lây lan của các biến thể virus corona và các dịch bệnh mới; mức độ thắt chặt tiền tệ ở các nền kinh tế chủ chốt nhằm xử lý áp lực lạm phát. Các nền kinh tế chủ chốt sẽ gia tăng cạnh tranh địa chính trị, xung đột Nga-Ukraine có thể kéo dài, nhưng giữa các nhóm nền kinh tế “cùng chí hướng” có thể sẽ gia tăng hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Tiến độ thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội sẽ tác động đến triển vọng kinh tế. Nếu duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, Việt Nam có thể tiếp tục cải cách và thúc đẩy các biện pháp tài khóa, tiền tệ giúp phục hồi tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, tăng trưởng kinh tế sẽ phụ thuộc đáng kể vào khả năng đa dạng hóa các thị trường xuất khẩu, gắn với tận dụng cơ hội từ các FTA và xử lý các rủi ro gắn với đối đầu thương mại-công nghệ giữa các siêu cường, xu hướng giảm giá của các đồng tiền ở khu vực so với USD...

Từ triển vọng này, CIEM đưa ra 2 kịch bản cập nhật dự báo kinh tế Việt Nam 2023. Theo kịch bản 1, tăng trưởng kinh tế năm 2023 có thể đạt mức 6,47%, còn kịch bản 2 là 6,83%. Xuất khẩu cả năm dự báo tăng 7,21% trong kịch bản 1 và tăng 8,43% trong kịch bản 2. Thặng dư thương mại dự báo tương ứng ở các mức 5,64 tỷ USD và 8,15 tỷ USD. Lạm phát bình quân năm 2023 dự báo lần lượt ở mức 4,08% và 3,69%.

TS Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định, dù có nhiều khó khăn, các nền kinh tế đã và đang nỗ lực mở cửa trở lại, và tăng cường thúc đẩy hợp tác, đối thoại trên nhiều lĩnh vực. Bối cảnh đó đòi hỏi Việt Nam phải không ngừng theo dõi, cập nhật các đánh giá và kiến nghị nhằm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tạo dựng môi trường thuận lợi cho cải cách, phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Thời điểm đầu năm 2023 chính là thời điểm “chín muồi” cho tổng lực thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội".

Trong bối cảnh kinh tế thế giới nhiều biến động, cơ quan quản lý cần cần tiếp tục tập trung vào cải thiện nền tảng kinh tế vi mô và đổi mới hệ thống thể chế kinh tế theo hướng thân thiện hơn với đổi mới sáng tạo và môi trường, gắn với xử lý hiệu quả những rủi ro trong môi trường kinh tế quốc tế đầy biến động.

Dù đã có nhiều kinh nghiệm, Việt Nam không nên và không thể chỉ dựa vào nghệ thuật điều hành chính sách kinh tế vĩ mô để “ứng phó” với các bất định, rủi ro ở bối cảnh kinh tế quốc tế và trong nước. Thay vào đó, Việt Nam càng phải kiên định với định hướng nâng cao năng lực nội tại, mức độ độc lập, tự chủ của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.