An ninh mạng và cơ chế giám sát: 'Chìa khóa' vận hành thị trường tài sản số an toàn

Quang cảnh tọa đàm.

Ngày 18/12/2025, tại Hà Nội, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) và Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) đã phối hợp tổ chức Hội thảo chuyên sâu “Vận hành và giám sát thị trường tài sản số”. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong thời hạn 5 năm.

Việc ban hành Nghị quyết này được xem là bước đi bản lề, mở ra khuôn khổ thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho thị trường tài sản số tại Việt Nam.

"Tài sản số hiện nay không chỉ là một kênh đầu tư tài chính mới mà đã trở thành cấu phần quan trọng của hạ tầng kinh tế số toàn cầu" - ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng NCA nói.

Công nghệ blockchain với các đặc tính minh bạch, xác thực tức thời và giảm chi phí trung gian đang tạo ra làn sóng đổi mới trong nhiều lĩnh vực như logistics, dịch vụ công và quản lý tài sản. Ông Hiền nhấn mạnh: "Việc Việt Nam chủ động thí điểm vận hành thị trường tài sản mã hóa được xem là bước đi cần thiết để không bị tụt lại trong làn sóng đổi mới tài chính trên thế giới". Nếu vận hành đúng chuẩn, thị trường này sẽ mở rộng không gian tăng trưởng và thu hút đầu tư công nghệ mạnh mẽ cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, cơ hội luôn song hành với rủi ro. Thực tiễn thế giới cho thấy, nhiều sàn giao dịch tài sản số lớn đã từng bị tấn công mạng, khai thác lỗ hổng kỹ thuật hoặc gặp sai sót vận hành nghiêm trọng. Những sự cố này không chỉ gây thiệt hại lớn về tài sản mà còn làm suy giảm niềm tin của thị trường.

Do đó, vấn đề đảm bảo an toàn hệ thống và bảo vệ người dùng được đặt lên hàng đầu trong giai đoạn thí điểm này. Bà Vũ Trần Ái Tâm, Giám đốc phát triển kinh doanh OKX Global, chia sẻ tại hội thảo rằng dù mô hình quản lý ở mỗi quốc gia có thể khác nhau, nhưng điểm chung của một thị trường khỏe mạnh vẫn phải là "an toàn, minh bạch và có trách nhiệm".

Ba trụ cột đảm bảo an ninh cho thị trường tài sản số

Để giải quyết bài toán rủi ro và đảm bảo sự phát triển bền vững theo tinh thần Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, ông Vũ Duy Hiền đã đưa ra 3 yêu cầu then chốt cần được ưu tiên thực hiện.

Thứ nhất, bảo đảm an ninh mạng toàn trình. Việc bảo mật không chỉ dừng lại ở lớp ngoài cùng mà phải bao phủ toàn bộ chuỗi vận hành. Điều này bao gồm an ninh cho nền tảng giao dịch, hệ thống lưu ký, quy trình quản lý khóa, quản trị rủi ro và đặc biệt là bảo vệ dữ liệu người dùng...

Thứ hai, xây dựng cơ chế giám sát minh bạch và phản ứng nhanh. Hệ thống giám sát cần có khả năng theo dõi dòng tiền theo thời gian thực, đánh giá "sức khỏe" của hệ thống, nhận diện sớm các rủi ro thanh lý và phát hiện kịp thời các hành vi giao dịch bất thường. Đây là yếu tố sống còn để ngăn chặn các hành vi thao túng hoặc rửa tiền.

Thứ ba, tăng cường hợp tác đa phương. Thúc đẩy hợp tác cả trong nước và quốc tế để học hỏi kinh nghiệm quản lý, chia sẻ các mô hình vận hành hiệu quả và áp dụng linh hoạt phù hợp với điều kiện đặc thù của Việt Nam.

Thông qua cơ chế thí điểm, Nhà nước có thể giới hạn phạm vi triển khai ở mức an toàn để thu thập dữ liệu thực tiễn, từ đó hoàn thiện chính sách pháp lý. Các hoạt động chuyên môn của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cũng nhằm mục đích nâng cao nhận thức xã hội, xem an ninh tài sản số là một hợp phần quan trọng của "hạ tầng niềm tin số quốc gia".

Việc tiếp cận các kinh nghiệm quốc tế về kiến trúc kỹ thuật và quản trị rủi ro từ các tổ chức như OKX và Tether tại hội thảo cũng là một phần trong nỗ lực hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam phát triển các sàn giao dịch an toàn và tuân thủ pháp luật.