Bùng nổ xu hướng thương mại điện tử mới và bài toán phát triển bền vững

Từ AI Commerce đến giao hàng 30 phút

Trong những tuần cuối tháng 9/2025, bức tranh TMĐT toàn cầu chứng kiến những bước ngoặt quan trọng. OpenAI chính thức khởi động kỷ nguyên "AI Commerce" khi cho phép người dùng mua sắm trực tiếp trong cuộc hội thoại với GPTPro, tạo ra một đối thủ cạnh tranh đáng gờm cho TikTok Shop, Amazon và Meta.

Trong khi đó, TikTok Shop đang thử nghiệm mô hình kết hợp video ngắn và livestream tại Nhật Bản – thị trường TMĐT lớn thứ 4 thế giới, một bước đi chiến lược để thâm nhập sâu hơn vào các quốc gia phát triển.

Tại Trung Quốc, các "ông lớn" như Meituan, Pinduoduo đang đẩy mạnh mô hình TMĐT tức thời (Instant Commerce), cam kết giao hàng thiết yếu chỉ trong 30 phút – một xu hướng được dự báo sẽ sớm lan tới Việt Nam.

Hòa cùng dòng chảy thế giới, TMĐT Việt Nam cũng ghi nhận những con số ấn tượng. Bộ Công Thương đã nâng dự báo tăng trưởng TMĐT B2C năm 2025 lên mức 25,5%, với tổng giá trị giao dịch đạt 26–28 tỷ USD. Sự bứt phá này chủ yếu đến từ các nền tảng lớn như Shopee, TikTok Shop và Lazada, nhờ vào sức hút mạnh mẽ của xu hướng mua sắm qua video.

Tuy nhiên, thị trường cũng đang phải đối mặt với áp lực lớn. Dự thảo Luật TMĐT mới siết chặt quản lý bằng việc yêu cầu định danh người bán qua VNeID và tăng trách nhiệm của các sàn trong việc kiểm soát hàng giả. Theo số liệu từ Metric, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, khoảng 80.000 gian hàng đã phải rời sàn do chi phí tăng cao và cạnh tranh khốc liệt. Đề xuất bỏ miễn thuế cho đơn hàng dưới 1 triệu đồng của Bộ Tài chính cũng đang tạo thêm áp lực nhưng hứa hẹn một sân chơi công bằng hơn.

Trước những biến động đó, Chính phủ và Bộ Công Thương đã xác định thúc đẩy TMĐT xuyên biên giới là một chiến lược quốc gia giai đoạn 2026-2030, đặt mục tiêu biến Việt Nam thành một trung tâm xuất khẩu dịch vụ số tương tự Ấn Độ.

Hướng đi nào bền vững cho Việt Nam?

Thị trường nội địa đang là sân khấu của cuộc cạnh tranh gay gắt giữa Shopee, TikTok Shop và sự trỗi dậy của các nền tảng video khác như Facebook, YouTube. TikTok Shop đã nhanh chóng chiếm tới gần 39% thị phần, rút ngắn đáng kể khoảng cách với Shopee. Trong khi đó, YouTube và Facebook cũng không đứng ngoài cuộc khi bắt tay với Shopee để triển khai các mô hình affiliate và YouTube Shopping, tạo thêm áp lực cạnh tranh trực tiếp.

Trong bối cảnh tăng trưởng nóng đi cùng với nhiều thách thức và nguồn nhân lực còn hạn chế, việc tìm ra hướng đi bền vững là yêu cầu cấp thiết. Để giải quyết bài toán này, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX) thuộc Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã xây dựng và triển khai bộ giải pháp "4 Go". Đây được xem là "chìa khóa" giúp các doanh nghiệp và hộ kinh doanh nâng cao năng lực, thích ứng nhanh với xu thế mới.

Bộ giải pháp "4 Go" bao gồm:

GoRight: Phổ biến kiến thức pháp lý, giúp doanh nghiệp vận hành đúng luật và giảm thiểu rủi ro.

GoOnline: Nâng cao kỹ năng bán hàng trực tuyến, đặc biệt là kỹ năng livestream và quảng bá sản phẩm.

GoExport: Mở ra cánh cửa TMĐT xuyên biên giới, trang bị kiến thức để đưa sản phẩm Việt lên các sàn quốc tế.

GoAI: Hỗ trợ ứng dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu, tối ưu hóa quy trình, nâng cao trải nghiệm khách hàng và giám sát hoạt động kinh doanh.

Theo ông Nguyễn Hữu Tuấn - Giám đốc eComDX, việc triển khai đồng bộ giải pháp "4 Go" không chỉ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn mà còn tạo dựng một hệ sinh thái TMĐT vững mạnh, khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam. Đây chính là nền tảng quan trọng giúp TMĐT Việt Nam phát triển bền vững, tiến xa hơn trên bản đồ kinh tế số khu vực và thế giới.