Xuất khẩu trực tuyến cần được coi là trụ cột tăng trưởng mới

Mảnh ghép không thể thiếu trong kinh tế số

Phát biểu tại diễn đàn thương mại điện tử xuyên biên giới 2025 với chủ đề "Đưa xuất khẩu trực tuyến thành điểm sáng của thương mại điện tử" sáng 18/12,bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) khẳng định, trong năm 2025, bất chấp những khó khăn và thách thức chung của bối cảnh kinh tế toàn cầu cũng như trong nước, thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng ấn tượng trên 25%. Quy mô thị trường TMĐT bán lẻ đã cán mốc 30 tỷ USD, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Với đà tăng trưởng mạnh mẽ này, Việt Nam tiếp tục duy trì vị thế vững chắc trên bản đồ TMĐT quốc tế. Cụ thể, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT nhanh nhất thế giới, đồng thời là một trong 3 thị trường có quy mô hàng đầu tại khu vực Đông Nam Á.

Trong năm qua, Bộ Công Thương đã nỗ lực hoàn thiện hai văn bản đóng vai trò nền móng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Đó là Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT giai đoạn 2026 - 2030 ban hành vào tháng 6/2025 và Luật Thương mại điện tử - bộ luật đầu tiên chuyên biệt về lĩnh vực này vừa được Quốc hội thông qua ngày 10/12 vừa qua.

"Đây là khuôn khổ chính sách và pháp lý quan trọng, tạo hành lang để thúc đẩy TMĐT phát triển lành mạnh và an toàn trong thời gian tới. Trong đó, vai trò của TMĐT xuyên biên giới được đặc biệt nêu bật như một trụ cột chiến lược để tạo đà tăng trưởng mới cho nền kinh tế", bà Lại Việt Anh nhấn mạnh.

Theo báo cáo xuất nhập khẩu năm 2024, tổng giá trị xuất nhập khẩu qua TMĐT của Việt Nam đạt 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu chiếm 1,7 tỷ USD. Tuy nhiên, bước sang năm 2025, ước tính xuất khẩu qua kênh này đã tăng trưởng 18%, đạt mốc 2 tỷ USD, góp phần nâng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua TMĐT Việt Nam lên con số 4,45 tỷ USD.

Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số nhìn nhận: "Đây là tín hiệu tích cực cho thấy nhu cầu quốc tế đối với sản phẩm Việt Nam qua các kênh tiếp thị số vẫn tiếp tục tăng trưởng. Các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, đang ngày càng nhạy bén trong việc khai thác hiệu quả các nền tảng số cùng công cụ quảng bá, phân phối xuyên biên giới".

Cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của lĩnh vực này, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng, xuất nhập khẩu trực tuyến là yếu tố quan trọng được nhấn mạnh xuyên suốt trong Chiến lược xuất nhập khẩu quốc gia, Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử, và sắp tới là chiến lược "Go Global" (đưa doanh nghiệp vươn ra thế giới) của Chính phủ. Xuất nhập khẩu trực tuyến sẽ là một mảnh ghép không thể thiếu trong nền kinh tế số, hướng đến việc xây dựng một hệ sinh thái số bền vững trong tương lai.

Dưới góc độ hiệp hội, ông Bùi Trung Kiên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) nhận định, năm 2025 chính là năm bản lề đối với xuất khẩu trực tuyến. Đây là thời điểm lĩnh vực này chuyển mình từ giai đoạn khởi động, thăm dò sang giai đoạn mới mang tính chất quyết định – giai đoạn tăng tốc.

“Trong Chiến lược phát triển TMĐT giai đoạn 2026 – 2030, câu chuyện TMĐT sẽ không chỉ dừng lại ở thị trường nội địa. Xuất khẩu trực tuyến được đánh giá là giai đoạn then chốt để Việt Nam từng bước hiện thực hóa mục tiêu tham vọng: Trở thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử của khu vực”, ông Kiên nêu.

Trong bối cảnh đó, xuất khẩu trực tuyến không chỉ đơn thuần là một kênh bổ trợ cho xuất khẩu truyền thống, mà cần được xác định là một trụ cột tăng trưởng mới. Kênh này góp phần quan trọng trong việc nâng cao giá trị gia tăng cho hàng hóa Việt Nam, mở rộng thị trường tiêu thụ và đặc biệt là tăng sức chống chịu, sự linh hoạt của doanh nghiệp trước những biến động khó lường của kinh tế toàn cầu.

Thực tiễn đã chứng minh, TMĐT xuyên biên giới đang mở ra những cơ hội chưa từng có cho doanh nghiệp Việt, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực. Thông qua các nền tảng số, doanh nghiệp có thể "đi tắt đón đầu", tiếp cận trực tiếp với người tiêu dùng quốc tế mà không cần qua nhiều khâu trung gian, từ đó giảm chi phí vận hành và nhanh chóng thử nghiệm, điều chỉnh sản phẩm tại nhiều thị trường khác nhau.

Gỡ khó để vươn xa

Dù vậy, ông Kiên cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, đi cùng với cơ hội là không ít thách thức đang đặt ra cho doanh nghiệp Việt. Những rào cản này đến từ khuôn khổ pháp lý chưa hoàn toàn đồng bộ, bài toán chi phí logistics còn cao, các vấn đề trong thanh toán quốc tế, yêu cầu khắt khe về tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, cho đến năng lực vận hành và câu chuyện xây dựng thương hiệu bền vững trên thị trường toàn cầu.

Để giải quyết bài toán này, Phó Chủ tịch VECOM nhấn mạnh tầm quan trọng của sự liên kết "ba nhà".

"Để xuất khẩu trực tuyến thực sự trở thành điểm sáng và động lực của TMĐT, cần có sự đồng thuận và đồng hành chặt chẽ của Nhà nước, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp", ông Kiên nêu.

Trong đó, Nhà nước sẽ đóng vai trò kiến tạo chính sách, xây dựng hành lang pháp lý thông thoáng và an toàn. Các hiệp hội sẽ đóng vai trò là cầu nối, hỗ trợ thông tin thị trường, đào tạo nhân lực và kết nối giao thương. Trong khi đó, doanh nghiệp là chủ thể trung tâm, cần chủ động, trực tiếp đổi mới mô hình kinh doanh, nâng cao năng lực nội tại để chinh phục thị trường quốc tế.

Tại diễn đàn, để hiện thực hóa mục tiêu đưa xuất khẩu trực tuyến thành điểm sáng, các đại biểu đề xuất có thêm các chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, thủ tục hải quan... cho doanh nghiệp tham gia xuất khẩu trực tuyến. Tăng cường đào tạo, tập huấn kiến thức, kỹ năng về TMĐT xuyên biên giới cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Cùng đó, đầu tư phát triển hệ thống kho bãi, vận chuyển chuyên nghiệp, hiện đại, đáp ứng nhu cầu giao nhận hàng hóa nhanh chóng, an toàn và tiết kiệm chi phí. Tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp Việt với các sàn TMĐT quốc tế uy tín…