Đánh giá TAM: Một cách mới để tiếp cận nền kinh tế sáng tạo

Thị trường công cụ dành cho người sáng tạo âm nhạc đang trải qua những thay đổi mạnh mẽ. Văn hóa sáng tạo bùng nổ đã thúc đẩy mức độ đầu tư và sự quan tâm của các nhà đầu tư theo cách chưa từng có. Tuy nhiên, vì không gian công cụ dành cho người sáng tạo âm nhạc là một tập hợp các sản phẩm và dịch vụ đa dạng, thách thức cơ bản là làm thế nào để xác định chính xác TAM là gì.

TAM, viết tắt của cụm từ “Total Addressable Market”, là tổng thị trường khả dụng, tổng nhu cầu của cả thị trường mà doanh nghiệp nhắm tới cho một sản phẩm hoặc dịch vụ. TAM còn có nghĩa là toàn bộ giá trị tiềm năng của thị trường. Bên cạnh khái niệm TAM, các nhà đầu tư còn quan tâm đến SAM và SOM.

SAM, viết tắt của cụm từ “Serviceable Addressable Market”, nghĩa là thị trường có thể phục vụ, phân phối. Chẳng hạn, khi khởi sự kinh doanh, với nguồn lực hạn chế, dự kiến trong 2-3 năm tiếp theo, doanh nghiệp chỉ có thể phục vụ được thị trường miền Bắc. SAM là phân khúc trong TAM được doanh nghiệp nhắm mục tiêu phục vụ các sản phẩm, dịch vụ trong một phạm vi địa lý nhất định.

Còn SOM, viết tắt của cụm từ “Shares on Market” hay “Serviceable Obtainable Market” - nghĩa là thị phần mà doanh nghiệp muốn chiếm lĩnh hay thị trường có thể nắm giữ (thị phần). SOM là một phần của SAM. Các nhà đầu tư công cụ sáng tạo âm nhạc đều quan tâm đến TAM, SAM và SOM.

Minh họa về các khái niệm TAM, SAM, SOM trong kinh doanh, trong đó TAM bao trùm cả SAM và SOM.

Hãng nghiên cứu MiDiA đã tạo ra một loạt các mô hình TAM của công cụ sáng tạo, cho phép các nhà đầu tư đo lường chính xác cơ hội thị trường đối với sự phát triển của các loại công ty công cụ tạo khác nhau.

MiDiA cho biết họ đã dành nhiều tháng để tổng hợp dữ liệu từ các nguồn thông tin trong ngành âm nhạc, từ các nguồn tài chính công ty, phỏng vấn giám đốc điều hành và dữ liệu khảo sát MIDiA độc quyền để xây dựng mô hình và báo cáo.

Theo báo cáo, số lượng nhạc sĩ mới, những người bắt đầu học hoặc chơi nhạc trong thời kỳ đại dịch, gia tăng mạnh mẽ. Điều đó thể hiện sự khởi nguồn của làn sóng cơ hội thứ hai cho các công cụ tạo nhạc. Làn sóng đầu tiên chính là khi người tiêu dùng mua nhạc cụ và tạo nhạc bằng phần mềm.

Sự phát triển nhanh chóng của các nhà sáng tạo âm nhạc mới đi cùng với một giai đoạn chuyển đổi chưa từng có trong không gian công cụ dành cho người sáng tạo. Diễn biến này khiến công việc đánh giá cơ hội thị trường trở nên phức tạp hơn. Thực tế, mọi thứ còn phức tạp hơn nữa do sự phát triển này dẫn đến sự ra đời của toàn bộ một loạt thị trường phụ hiện thuộc danh mục rộng rãi là các “công cụ dành cho người sáng tạo”.

Đây là lý do tại sao phải xác định cơ hội thị trường công cụ sáng tạo âm nhạc thông qua TAM, SAM và SOM. Trong đó:TAM cốt lõi: TAM cốt lõi là số lượng người chơi nhạc cụ, bao gồm nhiều nhạc sĩ khác nhau, từ những người đam mê chơi guitar cho đến các thành viên của các ban hòa tấu cổ điển.

Meta TAM: Đây là TAM cốt lõi cộng với những người tiêu dùng có ý định học nhạc cụ. Sự kết hợp giữa hiệu ứng xúc tác của đại dịch đối với khả năng nghe nhạc và sự gia tăng của các công cụ học tập trực tuyến - đặc biệt là các hướng dẫn trên YouTube và các công cụ như ứng dụng tab guitar - đang làm tăng số lượng người trở thành nhạc sĩ.

Sản xuất hoặc ghi âm nhạc: Những người này ghi âm hoặc sản xuất âm nhạc của riêng họ thông qua sự kết hợp của các công cụ tương tự và nền tảng kỹ thuật số, mặc dù với sự chuyển đổi kỹ thuật số rất mạnh mẽ. Ý nghĩa văn hóa của quá trình này là bằng cách sử dụng các công cụ như máy trạm âm thanh kỹ thuật số (DAW), quy trình làm việc sáng tạo của họ đang được định hình bằng kỹ thuật âm thanh chứ không phải là nhạc sĩ thuần túy.

Những động lực và yếu tố kìm hãm trên thị trường âm nhạc

Như với tất cả các thị trường, không gian công cụ tạo âm nhạc phải đối mặt với sự kết hợp của cả động lực và những hạn chế. Các động lực chính, thứ nhất là số lượng người sáng tạo âm nhạc phát triển nhanh chóng; thứ hai là phát nhạc trực tuyến đã mở rộng khả năng tiếp cận khán giả toàn cầu; động lực thứ ba là sản xuất âm nhạc trên máy tính ngày càng phổ biến trên nhiều thể loại hơn. Trong khi đó, những yếu tố kìm hãm chính, thứ nhất là việc học các kỹ năng rất khó khăn, phức tạp chứ không hề dễ dàng; thứ hai, các nghệ sĩ phải nỗ lực, vất vả vượt qua khó khăn và kiếm thu nhập; và thứ ba, thị trường ngày càng cạnh tranh.

Với những điều kiện thuận lợi và khó khăn này, triển vọng của không gian công cụ sáng tạo âm nhạc rất tốt, nhưng các thành phần phụ của nó sẽ phát triển với tốc độ rất khác nhau, phần lớn do quy mô của các thị trường xác định, ngoài ra cũng có liên quan đến các mức độ mà người chơi sẵn sàng đón nhận các xu hướng định hình thị trường mới, chẳng hạn như khi nhu cầu ngày càng tăng, nhiều nền tảng cộng đồng người sáng tạo ra đời và bước chuyển đổi sang mô hình kinh tế đăng ký/thuê bao trả phí hàng tháng.

Thị trường sản xuất sản phẩm âm nhạc đang ở vào thời điểm mấu chốt, có nhiều đổi thay. Ảnh minh họa

Theo các nhà nghiên cứu dự báo, tổng doanh thu của thị trường âm nhạc sẽ đạt 1,86 tỷ USD vào năm 2027, sau khi dịch COVID-19 qua đi. Mặc dù phần mềm âm nhạc vẫn là danh mục công cụ sáng tạo được các nghệ sỹ độc lập áp dụng rộng rãi nhất, song âm thanh và dịch vụ cũng sẽ là hai động lực lớn nhất cho sự tăng trưởng trong tương lai.

Các mô hình đăng ký (subscription) cũng sẽ là chìa khóa tăng trưởng quan trọng, với các mô hình mới, nhiều công cụ tự cung cấp hơn và sự gia tăng của các dịch vụ SAAS khiến mô hình đăng ký chiếm đa số trên thị trường vào năm 2026, với dịch vụ đăng ký dự đoán đạt 870 triệu USD vào năm 2027, tăng 477% so với 151 triệu USD vào năm 2019.

Sự thay đổi từ việc bán phần mềm đến các mô hình SAAS có nghĩa là các công ty này đang thu thập dữ liệu quan trọng của người sáng tạo trước khi họ tiến đến giai đoạn phân phối hoặc phát hành, mang lại cho các công ty này khả năng xác định lượt truy cập trước khi họ tham gia vào các dịch vụ phát trực tuyến. Đây là đầu phễu mới của ngành công nghiệp âm nhạc. Trong khi đó, ở đầu kia của kênh, Apple (Garage Band, Logic) và Spotify (SoundBetter, Soundtrap) ở vào vị trí thuận lợi để đẩy mạnh kênh, với nền tảng là hãng thu âm của ngày mai.

Dòng công cụ mới dành cho người sáng tạo cũng đang thúc đẩy sự sáng tạo trong cộng đồng và một số trường hợp là cả khán giả - MIDiA dự đoán công cụ sáng tạo sẽ trở thành trụ cột trong bối cảnh sản xuất âm nhạc tương lai khi thế hệ Z (người sinh từ cuối những năm 1990 đến năm 2010) và thế hệ trẻ hơn trưởng thành về khả năng sản xuất của họ.

Cuộc cách mạng sáng tạo trong âm nhạc cũng giống như TikTok làm video nghiệp dư và một số nhà sáng tạo dần trở thành nhà sản xuất video chính thống; hay như Instagram đã làm với nhiếp ảnh. Thế hệ ứng dụng và trò chơi mới này đang hướng tới điều tương tự với âm nhạc.

Cách tiếp cận mới sẽ thay đổi tương lai về cách tạo ra âm nhạc. Chiến lược sản xuất sản phẩm âm nhạc đang ở vào thời điểm mấu chốt, nơi một loạt các đề xuất mới dựa trên trải nghiệm người dùng sẽ trở nên nổi bật. Các dịch vụ thông minh đã cho phép người dùng đi từ 0 đến 100 nhanh hơn bao giờ hết, và sẽ phát triển các dịch vụ của họ phù hợp với cơ sở người dùng ngày càng tăng của họ. Kinh doanh âm nhạc luôn định hình văn hóa âm nhạc, cuộc cách mạng công cụ sáng tạo sẽ định hình tương lai ý nghĩa của việc trở thành một người hâm mộ, một nghệ sĩ và một công ty âm nhạc. Trong thị trường này, doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ rất quan tâm đến các khái niệm về TAM trong âm nhạc.