Formosa, Hoà Phát đề nghị điều tra chống bán phá giá thép Trung Quốc

Mới đây, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết đã tiếp nhận hồ sơ về yêu cầu điều tra chống bán phá giá với thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc. Hai doanh nghiệp (DN) có đơn yêu cầu điều tra chống bán phá giá là Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh và Tập đoàn Hòa Phát.

Một trong những lý do cho đề xuất này là sản lượng nhập khẩu thép tăng đột biến trong 2 tháng đầu năm 2023 cũng như giá thép HRC từ Trung Quốc giảm mạnh.

Cụ thể, số liệu từ Tổng Cục hải quan cho thấy, trong 2 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã nhập 1,89 triệu tấn HRC với giá trị nhập khẩu trên 1 tỷ USD. Trong đó, nguồn thép từ Trung Quốc là 1,4 triệu tấn, chiếm 74,2%. Từ quý 1/2023 đến nay, giá HRC của Trung Quốc đã giảm từ 618 USD/tấn xuống còn khoảng 520-560 USD/tấn tùy loại.

Theo ông Nguyễn Việt Thắng – Tổng giám đốc của CTCP Tập đoàn Hòa Phát, việc nộp đơn khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm HRC từ Trung Quốc là biện pháp tự vệ chính đáng, nhằm bảo vệ nền sản xuất trong nước.

Bản đề xuất của Hoà Phát cung cấp đầy đủ thông tin dữ liệu từ phạm vi sản phẩm điều tra, tình hình nhập khẩu thép từ các thị trường vào Việt Nam trong giai đoạn điều tra cũng như tình hình sản xuất nội địa.

Tuy nhiên, động thái của Hoà Phát và Formosa vấp phải ý kiến trái chiều và phản ứng lo ngại từ nhiều DN trong ngành. 7 DN sản xuất tôn thép trong nước đã có văn bản hỏa tốc đến Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương nêu quan điểm về đề xuất điều tra chống bán phá giá đối với mặt hàng thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc.

7 DN này gồm: Tập đoàn Hoa Sen, Công ty CP Thép TVP, Công ty CP Tôn Đông Á, Công ty CP Thép Nam Kim, Công ty Tôn Phương Nam, Công ty CP Tôn Pomina, Công ty CP sản xuất thép Vinh OOne.

Trong văn bản gửi đến các cơ quan chức năng, 7 DN trên cho biết, HRC là nguyên liệu chính để sản xuất các sản phẩm tôn thép mạ kẽm, mạ lạnh, mạ màu, ống thép, thép kết cấu và các sản phẩm thép khác được sử dụng trong nhiều ứng dụng của ngành xây dựng, cơ khí và các ngành công nghiệp khác.

Theo số liệu từ Báo cáo Hiệp hội thép Việt Nam, nhu cầu tiêu thụ HRC của toàn Việt Nam hiện đang nằm trong khoảng 10 – hơn 13 triệu tấn/năm, vừa phục vụ cho việc sản xuất thành phẩm, vừa dự trữ lượng hàng tồn kho cần thiết cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Tại Việt Nam, sản phẩm HRC chỉ được sản xuất bởi 2 doanh nghiệp, bao gồm Tập đoàn Hòa Phát và Công ty TNHH Gang Thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh. Tổng công suất thiết kế sản xuất HRC của 2 đơn vị này khoảng 8,2 triệu tấn/năm. Trong trường hợp cả Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh chạy tối đa công suất và chỉ bán nội địa, không xuất khẩu thì vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ HRC tại Việt Nam.

Báo cáo của Hiệp hội thép Việt Nam tháng 12/2023 cũng cho thấy, sản lượng thép cán nóng Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh bán nội địa trong năm 2023 chỉ đạt 3,4 triệu tấn, được phân bổ cho các công ty sản xuất tôn mạ và ống thép. Vậy, cung trong nước chỉ đáp ứng được 30% nhu cầu. Hiện nay, các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép phải nhập khẩu HRC từ các quốc gia khác nhau để đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng.

Ngoài ra, trên thực tế các nhà sản xuất HRC Việt Nam không sản xuất hoặc sản xuất với lượng hạn chế một số mác thép như thép cán nóng hợp kim thấp cường độ cao thường được sử dụng trong các ứng dụng kết cấu, hay tại Việt Nam hiện chỉ có Formosa Hà Tĩnh cung cấp sản phẩm HRC mác thép SAE1017. Do đó, các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ và ống thép phải mua nhập khẩu khi phát sinh nhu cầu.

Điểm lợi khi dùng thép của nhà sản xuất trong nước là có thể đáp ứng yêu cầu đặc biệt về nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu dùng để sản xuất hàng xuất khẩu sang một số quốc gia.

Tập đoàn Hoa Sen (HSG) cho biết đã thu thập các dữ liệu trong bản phản biện bao gồm giá bán nội địa của sản phẩm HRC tại thị trường Trung Quốc từ S&P Global từ ngày 1/1 – 31/12/2023; đơn giá xuất khẩu trung bình HRC từ Trung Quốc vào Việt Nam theo điều khoản CFR và ước tính giá xuất khẩu sau khi điều chỉnh về giá xuất khẩu tại xưởng.

Theo tính toán của Hoa Sen, biên độ phá giá chỉ 1,26% và đơn vị này cho rằng sản phẩm HRC từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam đang không bán phá giá.

Phía Hoa Sen cũng cho biết, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh bán HRC cho các doanh nghiệp tôn mạ và ống thép Việt Nam với giá cao hơn giá Hoa Sen nhập khẩu HRC, từ 10 – 20 USD/tấn, cao điểm có thể chênh lệch tới 40 – 50 USD/tấn. Dù giá bán dù cao như vậy, Hòa Phát và Formosa Hà Tĩnh luôn trong tình trạng không đủ hàng để bán.

Vì vậy, Tập đoàn tôn mạ này cho rằng vì cung HRC trong nước hiện chỉ đáp ứng được 30% so với nhu cầu HRC tại Việt Nam nên không có chuyện thừa cung trong nước, do đó các doanh nghiệp tôn mạ vẫn phải mua nhập khẩu. Hiện tại các doanh nghiệp sản xuất HRC tại Việt Nam không đối mặt với sự thiệt hại nào từ các nhà sản xuất thép Trung Quốc và đề xuất không áp dụng biện pháp chống bán phá giá.

Về vấn đề này, ông Trịnh Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, Cục đang tiến hành thẩm định tính đầy đủ hợp lệ của hồ sơ yêu cầu đề nghị điều tra chống bán phá giá đối với HRC. Kết quả thẩm định hồ sơ sẽ được thông báo cho các bên liên quan theo quy định.