Thực hành ESG giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn

ESG tác động đến cả vốn vay và vốn cổ phần

Dòng vốn toàn cầu đang tái cơ cấu theo hướng bền vững. Khả năng huy động vốn giá rẻ không còn phụ thuộc đơn thuần vào thế chấp tài sản hay chỉ số tài chính truyền thống, mà ngày càng gắn chặt với năng lực thực hành ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị).

Trao đổi với Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam, chuyên gia Phạm Hoài Trung – Cố vấn trưởng SBBTi Việt Nam, nhà sáng lập Công ty Azitech & GreenGo cho rằng, ESG không chỉ là bước tiến về quản trị, mà còn là đòn bẩy giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn, mở rộng tiếp cận các nguồn vốn chiến lược. Khi chi phí vốn giảm – cả vốn vay lẫn cổ phần – doanh nghiệp sẽ có thêm dư địa đầu tư, đổi mới và tăng trưởng bền vững.

Thứ nhất, doanh nghiệp có ESG bài bản thường có hệ thống kiểm soát rủi ro rõ ràng hơn, được đánh giá tín nhiệm cao hơn bởi ngân hàng và tổ chức tín dụng, dẫn đến mức lãi suất vay thấp hơn. Ví dụ, BIDV hiện áp dụng lãi suất ưu đãi cho các doanh nghiệp có báo cáo ESG chuẩn và dự án xanh.

Thứ hai, ESG mở cánh cửa tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi từ các định chế tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) hay Quỹ Khí hậu Xanh (GCF)…, vốn chỉ giải ngân cho các dự án có KPI ESG rõ ràng. IFC từng tài trợ 75 triệu USD cho một nhà máy giấy tại Việt Nam nhờ triển khai ESG toàn diện từ xử lý nước thải, tái chế đến công bố ESG theo chuẩn quốc tế.

Thứ ba, ESG giúp doanh nghiệp củng cố niềm tin với nhà đầu tư cổ phần. Các doanh nghiệp có công bố ESG minh bạch thường được các quỹ như Dragon Capital, VinaCapital hay SSI ESG Fund lựa chọn đầu tư dài hạn, với mức yêu cầu tỷ suất sinh lời thấp hơn, từ đó giảm chi phí vốn cổ phần.

Thứ tư, thực hành ESG góp phần nâng định giá doanh nghiệp. Khi được thị trường đánh giá cao về minh bạch quản trị và triển vọng dài hạn, doanh nghiệp có thể huy động vốn với tỷ lệ pha loãng thấp, giảm áp lực vay nợ và hạ chi phí vốn.

Thứ năm, ESG còn là yếu tố quyết định trong việc thu hút nhà đầu tư chiến lược và các quỹ toàn cầu. Nhiều quỹ đầu tư chỉ rót vốn vào các doanh nghiệp công bố ESG theo chuẩn GRI, TCFD hoặc CSRD của châu Âu. Tập đoàn IKEA yêu cầu toàn bộ chuỗi cung ứng công bố báo cáo khí hậu theo 3 phạm vi (Scope 1, 2, 3); doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu này không chỉ giữ được vị trí trong chuỗi mà còn được hỗ trợ đầu tư từ chính đối tác.

Thứ sáu, ESG giúp doanh nghiệp được xếp hạng tín nhiệm cao hơn. Các tổ chức như Moody’s, S&P hay FiinRatings đã tích hợp ESG vào mô hình đánh giá tín nhiệm. Doanh nghiệp có kế hoạch giảm phát thải, chính sách ESG rõ ràng sẽ được vay vốn hoặc phát hành trái phiếu với chi phí thấp hơn.

Chi phí vốn giảm, lợi thế tài chính tăng

Thực tế, doanh nghiệp không có ESG thường phải vay vốn với lãi suất 8–10%, chi phí vốn cổ phần 15–18%. Trong khi đó, doanh nghiệp thực hành ESG tốt có thể tiếp cận vốn vay với lãi suất 5–7%, chi phí vốn cổ phần 10–12%, đặc biệt được ưu tiên tiếp cận vốn xanh, tín dụng ưu đãi từ các tổ chức phát triển. Nhờ đó, chi phí vốn trung bình (WACC) giảm từ 10–12% xuống còn khoảng 6–8%.

Mối quan hệ giữa ESG – chi phí vốn – lợi thế tài chính có thể khái quát như sau: khi doanh nghiệp thực hiện ESG hiệu quả, bao gồm công bố báo cáo ESG theo Bộ tiêu chuẩn sáng kiến báo cáo toàn cầu (GRI), Lực lượng đặc nhiệm công bố thông tin tài chính liên quan đến biến đổi khí hậu (TCFD) hay Chỉ thị Báo cáo Phát triển Bền vững Doanh nghiệp (CSRD) của Liên minh châu Âu; kiểm kê phát thải khí nhà kính (Scope 1, 2, 3); lập kế hoạch Net Zero, chính sách lao động – quản trị minh bạch – tuân thủ môi trường xã hội… cũng đồng nghĩa họ đang chủ động kiểm soát rủi ro.

Các rủi ro này bao gồm rủi ro pháp lý, rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng, rủi ro tài chính từ biến động nguyên liệu, rủi ro thị trường do không đạt yêu cầu xanh… Khi những rủi ro này được kiểm soát tốt, doanh nghiệp trở nên đáng tin cậy hơn trong mắt các tổ chức tín dụng và nhà đầu tư.

Kết quả là khả năng tiếp cận vốn tăng, chi phí sử dụng vốn giảm. Doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu xanh, huy động cổ phần, vay vốn ODA với điều kiện tốt hơn. WACC thấp giúp doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh trong đấu thầu, mở rộng quy mô, IPO và đổi mới công nghệ.

Về dài hạn, doanh nghiệp có ESG bài bản không chỉ tiếp cận nguồn vốn rẻ mà còn duy trì được dòng tiền bền vững, khả năng sinh lời cao hơn. Đây chính là nền tảng để họ tái đầu tư vào các sáng kiến môi trường – xã hội – năng suất, xây dựng một mô hình tài chính ổn định, linh hoạt, chống chịu tốt trong bối cảnh kinh doanh ngày càng biến động.