Chuyển biến sau hơn 6 năm gỡ "thẻ vàng" IUU

Đã hơn 6 năm Việt Nam nhận cảnh báo "thẻ vàng' thủy sản từ Ủy ban châu Âu. Bên cạnh những thua thiệt, khó khăn, sụt giảm trong xuất khẩu thủy sản... thì quãng thời gian này cũng là cú hích cho nghề cá từ chỗ khai thác truyền thống, quy mô nhỏ, số lượng tàu lớn, nay đã vươn tầm và chuyển mình mạnh mẽ. Trong đó có thể thấy sự chuyển biến tích cực ở mỗi ngư dân, 28 địa phương ven biển và toàn ngành thủy sản Việt Nam mà trước đó chưa có được. Nghề cá của Việt Nam đã và đang có những bước đi ngày một bền vững và có trách nhiệm.

Tàu cá của ông Võ Văn Chất vừa cập cảng Hòn Rớ, tỉnh Khánh Hòa sau chuyến biển hơn 20 ngày. Công việc đầu tiên khi lên bờ của ông là đến ngay Văn phòng thanh tra, kiểm soát nghề cá để trình nhật ký khai thác. Khai thác vùng biển nào, ngày nào, sản lượng bao nhiêu với những loại cá gì... đều đã được ông Chất ghi chép tỉ mỉ trên biển. Những công việc này hơn 6 năm trước, ông và nhiều ngư dân còn bỡ ngỡ thì nay đã thuộc nằm lòng.

"Đi đánh bắt mình phải tuân thủ, bật giám sát hành trình suốt. Ở cảng kiểm tra đầy đủ", ông Võ Văn Chất nói.

Ông Nguyễn Đức Thắng - Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá phường Vĩnh Phước, TP Nha Trang, Khánh Hòa cho hay: "Ngư dân của chúng tôi lúc đầu hơi bỡ ngỡ, giờ quen rồi, chiếc nào cũng như chiếc đó".

Để có nếp quen này, trước mỗi chuyến biển ngư dân đều được lực lượng chức năng vừa kiểm tra các điều kiện của tàu cá trước khi xuất bến, vừa lưu ý về những quy định phải tuân thủ khi khai thác trên biển.

Việt Nam đang nỗ lực cao nhất không chỉ vì gỡ thẻ vàng IUU mà vì một nghề cá bền vững và có trách nhiệm. Ảnh minh họa.

Hơn 6 năm qua, số vụ tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài của Việt Nam cũng đã giảm đáng kể. Các tàu cá từ chỗ hoạt động đơn lẻ nay cơ bản đã kiểm soát được số lượng tàu cá, số hoá trên cơ sở dữ liệu quốc gia. 98% tàu khai thác xa bờ đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. So với các nước khác trong khu vực, Việt Nam là quốc gia triển khai nhanh và đạt được kết quả tốt trong kiểm soát tàu cá.

Ông Nguyễn Quang Hùng - Cục trưởng Cục Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: "Trước đây việc kiểm soát nguyên liệu qua các cảng cá, kiểm soát nguyên liệu nhập khẩu cảng biển còn hạn chế. Tuy nhiên, đến thời điểm này chúng ta đã cơ bản kiểm soát được để làm sao tất cả hàng xuất khẩu trên thị trường châu Âu và thị trường khác đảm bảo tính pháp lý".

6 năm qua, sự thay đổi diễn ra từ ý thức đến việc dành các nguồn lực để thực hiện nghiêm quy định. Các lực lượng thực thi pháp luật đều có quy chế phối hợp, ra quân đồng loạt trên cả nước, qua góp phần giảm thiểu tối đa hành vi khai thác bất hợp pháp của bà con ngư dân. Việt Nam đang nỗ lực cao nhất không chỉ vì gỡ "thẻ vàng" IUU mà vì một nghề cá bền vững và có trách nhiệm.

Dự kiến tháng 5 đoàn của EC sẽ sang Việt Nam thực hiện cuộc thanh kiểm tra về việc chống khai thác IUU - đây là lần kiểm tra thứ 5. Với những nỗ lực của cả hệ thống chính trị trong suốt hơn 6 năm qua, Việt Nam tự tin đã và đang đi đúng hướng bởi thẻ vàng không chỉ là vấn đề của ngành thủy sản, mà là uy tín, vị thế của quốc gia trên trường quốc tế.