Chuyên gia dịch tễ học: Không thể loại bỏ nguy cơ xuất hiện siêu biến thể kháng vaccine COVID-19

Đại dịch sẽ không kết thúc sớm, giữa bối cảnh chỉ có một tỷ lệ nhỏ dân số trên thế giới được tiêm vaccine ngừa COVID-19, Larry Brilliant - chuyên gia bệnh truyền nhiễm, người từng là một phần trong đội ngũ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) giúp xóa sổ dịch bệnh đậu mùa, nhận định với CNBC.

Theo chuyên gia này, biến thể Delta "có lẽ là virus dễ lây nhiễm nhất" từng thấy.

Trong những tháng gần đây, Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc cũng như các quốc gia khác ở châu Âu, châu Phi và châu Á đều đang phải cố gắng dễ lây nhiễm.

WHO tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu hồi tháng 3/2020, sau khi dịch bệnh này lan rộng ra toàn thế giới.

Tin tốt là các loại vaccine vẫn có hiệu quả trong việc đối phó với biến thể Delta. Tuy nhiên, chỉ có 15% dân số được tiêm vaccine trong khi vẫn còn hơn 100 quốc gia có tỷ lệ dân số được chủng ngừa ở mức dưới 5%, chuyên gia Brilliant cho hay.

"Tôi nghĩ chúng ta tiến gần vạch xuất phát hơn là mốc kết thúc đại dịch và điều đó không phải bởi các biến thể chúng ta đang xem xét hiện nay sẽ kéo dài như vậy. Trừ khi, chúng ta tiêm chủng được cho mọi người ở hơn 200 quốc gia, nếu không thì vẫn sẽ còn những biến thể mới xuất hiện”, ông Brilliant, hiện là người sáng lập và CEO của tổ chức tham vấn phản ứng dịch bệnh Pandefense Advisory đánh giá.

Chuyên gia này dự đoán virus SARS-CoV-2 sẽ trở thành một "virus vĩnh viễn" như virus gây nên bệnh cúm.

Nguy cơ xuất hiện "siêu biến thể"

Nhà dịch tễ học Brilliant cho biết các mô hình của ông về đợt bùng phát dịch bệnh COVID-19ở San Francisco và New York dự đoán, "đường cong dịch bệnh đi theo chữ V ngược". Điều này ám chỉ số ca mắc sẽ tăng rất nhanh chóng nhưng cũng sẽ giảm nhanh chóng.

Nếu dự đoán này đúng, điều đó tức là biến thể Delta sẽ lây lan nhanh chóng tới nỗi về cơ bản, nó sẽ lây nhiễm cho tới khi hầu như không còn vật chủ để lây nhiễm nữa, chuyên gia này giải thích.

Dường như đây là kiểu bùng phát dịch bệnh đã diễn ra ở Anh và Ấn Độ, nơi mà sự lây lan của biến thể Delta chỉ bắt đầu giảm khi tăng cao kỷ lục.

Số ca mắc hàng ngày được ghi nhận ở Anh đã giảm sau khi đạt đỉnh vào khoảng 47.700 ca ngày 21/7 xuống còn 26.000 ca hôm 5/8.

Còn tại Ấn Độ, số ca trung bình hàng ngày ở mức dưới 50.000 ca vào cuối tháng 6 sau khi đạt đỉnh với hơn 390.000 ca/ngày hồi tháng 5.

"Điều đó có lẽ cho thấy đây là hiện tượng 6 tháng ở một quốc gia thay vì hiện tượng 2 năm. Nhưng tôi cũng muốn cảnh báo mọi người rằng, đây là biến thể Delta và chúng ta vẫn chưa hết những ký tự Hy Lạp cho những biến thể mới sẽ xuất hiện".

Nhà dịch tễ này cho rằng, có một khả năng thấp về sự xuất hiện của "siêu biến thể" mà vaccine không có tác dụng với nó. Trong khi khó có thể dự đoán những điều như vậy thì ông Brilliant nhận định, đây không phải là điều không thể xảy ra và vì thế không thể loại bỏ kịch bản này.

"Nếu điều đó xảy ra, nó sẽ trở thành một sự kiện khủng khiếp. Do đó, chúng ta phải làm mọi thứ có thể để ngăn chặn viễn cảnh này. Điều đó cũng tức là mọi người phải được tiêm vaccine, không chỉ là những người hàng xóm của bạn, những người trong gia đình của bạn hay đất nước của bạn mà là cả thế giới".

Mũi tiêm tăng cường

Một số quốc gia có tỷ lệ tiêm vaccine tương đối cao như Mỹ và Israel đang lên kế hoạch triển khai mũi tiêm tăng cường cho người dân. Trong khi đó, ở những quốc gia như Haiti, gần đây họ mới nhận được lô vaccine đầu tiên.

WHO kêu gọi các nước giàu hoãn việc triển khai mũi tiêm tăng cường để các nước thu nhập thấp có cơ hội tiêm vaccine cho người dân của họ.

Ngoài việc thúc đẩy chiến dịch tiêm vaccine ở những quốc gia có tỷ lệ chủng ngừa thấp, ông Brilliant cho rằng nhóm người cần được tiêm mũi tiêm tăng cường "ngay lập tức" là những người từ 65 tuổi trở lên và những người đã được tiêm vaccine đầy đủ cách đây 6 tháng nhưng có hệ miễn dịch yếu.

"Đây là nhóm người đang tạo nên nhiều đột biến khi virus xâm nhập vào cơ thể họ", chuyên gia này nhận định.

"Vì thế, theo tôi, những người này cần mũi vaccine thứ ba ngay lập tức và việc này cũng cần triển khai nhanh chóng như việc phân phối vaccine tới những nước không có khả năng mua hoặc tiếp cận vaccine. Tôi cho rằng 2 việc này đều có quan trọng như nhau", nhà dịch tế học Brilliant cho hay.