Giải mã lời dạy của người xưa: 'Ăn tránh ba, đũa tránh năm, tiệc tránh sáu'

Ảnh minh họa.

1. "Ăn tránh ba" – Vì sao không nên bày ba món?

Người xưa quan niệm rằng số ba gắn liền với nghi thức tế tự. Trong các lễ cúng, đồ lễ thường được bày theo số lẻ, đặc biệt là ba món. Nếu tiếp đãi khách mà chỉ dọn ba món ăn, điều này có thể khiến người được mời cảm thấy như mình đang bị... cúng tế – một điều kiêng kỵ trong văn hóa truyền thống.

Ngoài ra, trong tiếng Hán, số ba đồng âm với từ "tán" – mang nghĩa chia ly, tan rã. Khi tổ chức tiệc tùng, ai lại muốn cuộc vui chóng tàn? Để tránh mang điềm xui xẻo, người xưa kiêng kỵ việc bày ba món ăn lên bàn tiệc.

Bên cạnh đó, nguyên tắc "hài hòa, đủ đôi" cũng rất quan trọng. Số lẻ bị cho là khuyết thiếu, không tròn vẹn, trái ngược với quan niệm về sự sung túc, viên mãn trong đời sống.

2. "Đũa tránh năm" – Quy tắc tưởng nhỏ mà không hề nhỏ

Câu nói "Đũa tránh năm" không có nghĩa là không được dùng năm đôi đũa, mà thực chất nhấn mạnh đến sự đồng đều và chuẩn chỉnh của dụng cụ ăn uống.

Theo quan niệm cổ xưa, khi khách và chủ cùng ngồi chung bàn, bát đũa phải giống nhau, không phân biệt sang hèn. Nếu đũa dài ngắn không đồng đều, người dùng có thể cảm thấy bị xem nhẹ hoặc thiếu tôn trọng.

Hơn nữa, đũa luôn đi theo đôi, nếu tổng số đũa trên bàn là số lẻ, điều đó mang ý nghĩa thiếu sót, không trọn vẹn. Chưa kể, trong dân gian còn có một quan niệm rằng đũa không đồng bộ là điềm xấu, có thể báo hiệu sự xáo trộn hoặc bất ổn trong gia đình.

3. "Tiệc tránh sáu" – Vì sao kiêng ngồi sáu người một bàn?

Một điểm thú vị trong phong tục ăn uống của người xưa là hạn chế sắp xếp bàn tiệc có sáu người. Lý do nằm ở hình dạng bàn ăn truyền thống:

Ngày trước, bàn ăn thường có dạng tròn, bầu dục hoặc bàn Bát Quái tám cạnh. Khi sáu người ngồi vào, họ vô tình tạo thành hình dáng con rùa với đầu, đuôi và bốn chân. Điều này không may mắn, bởi hình ảnh rùa trong bối cảnh này thường mang ý nghĩa tiêu cực.

Ngoài ra, bố trí bàn ăn theo số sáu có thể dẫn đến sự lãng phí. Trong các buổi tiệc lớn, người xưa thường sắp xếp bàn tám chỗ (bàn bát tiên) để đảm bảo đầy đủ suất ăn và sự cân đối. Nếu quá nhiều bàn ăn chỉ có sáu người, sẽ dễ gây ra tình trạng trống chỗ, ảnh hưởng đến sự hài hòa của bữa tiệc.

Những quy tắc trên không đơn thuần chỉ là tập tục dân gian, mà còn thể hiện tinh thần trọng lễ nghĩa và sự tinh tế trong ứng xử. Ngày nay, tuy nhiều phong tục đã giản lược, nhưng việc hiểu rõ và tôn trọng những nguyên tắc truyền thống sẽ giúp mỗi người trở nên tinh tế hơn trong giao tiếp, đồng thời giữ gìn những giá trị văn hóa lâu đời.

* Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.