Nguyên tắc xây dựng bữa ăn lành mạnh cho cả gia đình

Bữa ăn lành mạnh giúp bảo vệ sức khoẻ gia đình. Nguồn ảnh: Internet

Nấu nhiều bữa ăn ở nhà rất tốt cho sức khỏe và túi tiền của bạn. Bạn có thể lên kế hoạch bữa cơm cả tuần cho cả gia đình để tiết kiệm thời gian bằng cách sau liệt kê các món ăn cụ thể cho tuần tiếp theo.

Chọn công thức nấu ăn dễ dàng

Các món ăn vừa có công thức đơn giản vừa đảm bảo dinh dưỡng sẽ là lựa chọn tốt nhất cho mỗi bữa ăn. Khi bạn tìm thấy một công thức phù hợp, hãy lưu nó vào một vị trí dễ tìm thấy.

Bữa ǎn gia đình nên đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm

Nhóm thức ǎn giàu chất đạm (chiếm khoảng 14% năng lượng khẩu phần): Cung cấp các axit amin cần thiết mà cơ thể người không thể tự tổng hợp được. Các chất đạm động vật (tôm, thịt, cá, trứng, sữa. . .) thường là có đủ các axit amin cần thiết ở tỷ lệ cân đối. Việc thiếu một axit amin này sẽ ảnh hưởng đến sự hấp thu của nhiều axit amin khác. Trong bữa ǎn, chất đạm của thịt làm tǎng giá trị chất đạm của gạo, ngô; chất đạm của vừng có tác dụng làm tǎng giá trị dinh dưỡng của chất đạm trong thịt. Ngoài ra, các thức ǎn thực vật như đậu đỗ, vừng, lạc cũng là nguồn cung cấp chất đạm quan trọng cho bữa ǎn.

Nhóm thức ǎn giàu chất béo (chiếm khoảng 20% năng lượng khẩu phần): dầu ǎn, mỡ, lạc, vừng… là nguồn cung cấp nǎng lượng và các axit béo cần thiết cho cơ thể. Dầu thực vật chứa nhiều các axit béo không no cần thiết rất cần để phòng tránh bệnh tim mạch cho người lớn tuổi và để xây dựng màng tế bào thần kinh cho trẻ em từ sơ sinh đến 4 tuổi. Một số gia đình có xu hướng thay thế mỡ động vật hoàn toàn bằng dầu thực vật là chưa hợp lý, bởi vì các axit béo chưa no có nhiều trong giàu thực vật khi chuyển hóa không hoàn toàn sẽ tạo thành các sản phẩm trung gian ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe. Nên giữ chất béo động vật chiếm khoảng 60% tổng số chất béo của khẩu phần.

Nhóm thức ǎn giàu chất bột: ngũ cốc thường được dùng làm thức ǎn cơ bản và là nguồn cung cấp nǎng lượng chủ yếu của khẩu phần (khoảng 66% nǎng lượng của khẩu phần là do ngũ cốc cung cấp). Ngoài ra, ngũ cốc còn là nguồn cung cấp nhiều vitamin nhóm B, nhất là vitamin B1. Vitamin B1 thường nằm ở lớp vỏ ngoài của hạt gạo, nếu gạo xay sát quá kỹ sẽ làm vitamin này bị giảm đi đáng kể.

Nhóm thức ǎn cung cấp Vitamin và chất khoáng

Rau xanh, quả chín là nguồn cung cấp chủ yếu vitamin và chất khoáng trong bữa ǎn, nhất là vitmin C và caroten như rau ngót, rau muống, rau giền, rau đay, cà rốt, rau giền đỏ, bưởi, đu đủ, cam, xoài… Đặc biệt vitamin C trong quả chín không bị phá hủy khi quả dập nát nhưng lượng vitamin này sẽ bị mất mát nhiều khi rau bị dập nát. Vì thế dùng rau tươi, tránh làm rau bị dập nát trong khi vận chuyển, thái rau xong nấu ngay và nấu xong ǎn ngay là cách tốt nhất để hạn chế mất mát các vitamin có trong rau. Rau và quả còn là nguồn chất xơ quí, có tác dụng chống táo bón và đề phòng vữa xơ động mạch.

Nếu bữa ǎn chỉ gồm nhiều thịt cá mà ít hoặc không có rau xanh, quả chín thì không có lợi cho sức khỏe vì hiện tượng nhiễm toan có thể xảy ra, ảnh hưởng không thuận lợi cho nhiều quá trình chuyển hóa trong cơ thể, vì vậy cần thực hiện dinh dưỡng hợp lý bữa ǎn đa dạng đảm bảo tính cân đối giữa các thực phẩm và cần chú ý đến vai trò cua rau.

Từ các điểm trên cho thấy không có loại thức ǎn nào là toàn diện cả. Khẩu phần có giá trị cao chỉ khi trong thành phần có đủ mặt các nhóm thức ǎn ở tỷ lệ thích hợp. Đó là nguyên tắc cơ bản của dinh dưỡng hợp lý. Mỗi loại thức ǎn có chứa một số chất dinh dưỡng với tỷ lệ khác nhau. Khi ǎn hỗn hợp, chất thừa ở loại thức ǎn này có thể bổ sung cho chất thiếu ở thức ǎn khác, do đó mà giá trị sử dụng của thức ǎn được tǎng lên. Đây là cách ǎn tiết kiệm, tận dụng được nhiều chất bổ.

Bữa ăn lành mạnh nên tránh mỡ thừa

Dùng nước thịt hoặc nước sốt đậm đặc sẽ làm tăng thêm chất béo và năng lượng không cần thiết vào các món ăn của bạn. Bông cải xanh hấp có thể dùng làm salad hoặc món chính rất tốt, nhưng tránh phủ sốt mayonaise hay dầu mè lên trên.

Bạn có thể thử các lựa chọn khác, ví dụ như rắc sốt phô mai ít béo hoặc một ít chanh vắt thay thế.

Thử món ăn mới

Hãy biến việc ăn uống trở nên thú vị bằng cách thử các món ăn mới mà bạn chưa từng nếm qua như xoài xanh trộn, đậu lăng hấp tẩm muối hay cải xoăn. Có khi bạn sẽ thích đấy!

Ngoài ra, việc cùng bạn bè trao đổi công thức nấu ăn ngon mà bạn sáng chế hay tìm được trên mạng cũng có thể mang mọi người đến gần nhau hơn.