Vô sinh, hiếm muộn từ những nguyên nhân không ngờ

Theo BS Hồ Sỹ Hùng, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Quốc gia (Bệnh viện Phụ sản Trung ương), nguyên nhân gây vô sinh hàng đầu với nữ giới là do viêm nhiễm, tắc vòi trứng… Một số nguyên nhân khác làm giảm dự trữ buồng trứng như lớn tuổi, lạc nội mạc tử cung trong buồng trứng khiến số lượng trứng ít đi, hoặc ngược lại là buồng trứng đa nang… gọi chung là rối loạn phóng noãn. Ngoài ra, một số nguyên nhân có thể gặp như các bất thường từ khối u (u xơ tử cung, polip buồng tử cung), hay dính buồng tử cung, thậm chí không có tử cung.

Ở nam giới, nguyên nhân thường do bất thường về tinh dịch đồ ở mức độ khác nhau. Mức độ nhẹ là số lượng, chất lượng tinh trùng giảm đi; nặng có thể gần như có rất ít tinh trùng hoặc đa số tinh trùng bị bất thường.

Một tình trạng chung khiến tỉ lệ vô sinh, hiếm muộn tăng là do yếu tố xã hội, xã hội đang phát triển khi ngày càng nhiều người ngại lập gia đình, phấn đấu sự nghiệp nên sinh con muộn. Tới khi tính có con thì khả năng sinh sản đã giảm. Có trường hợp sinh con đầu tiên, rồi tới cả chục năm mới tính tiếp tục mang bầu lại lâm vào tình trạng vô sinh thứ phát. Tình trạng béo phì gia tăng ở cả nam lẫn nữ cũng gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Theo BSCKI Nguyễn Thị Nhã - Trưởng Trung tâm Hỗ trợ sinh sản (Bệnh viện Bưu điện), mặc dù chưa thể khẳng định chắc chắn tỷ lệ chính xác cho các trường hợp vô sinh hiếm muộn, nhưng các huyên gia tin rằng môi trường độc hại, ô nhiễm là một trong những nguyên nhân chính. Thuốc trừ sâu được chứng minh là có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản. Trong khi lượng thực phẩm bị nhiễm loại hóa chất độc hại này đang ngày ngày đầu độc bữa ăn của con người khiến nhiều người trong cơ thể có lượng tồn dư thuốc trừ sâu, thì đến sức khỏe còn không đảm bảo được nói gì đến việc sinh sản.

Các độc tố khác có thể góp phần vào sự gia tăng vô sinh bao gồm các hóa chất được giải phóng bởi một số loại nhựa, những hóa chất có trong dung dịch làm sạch, làm khô và một số hóa mỹ phẩm...

Hệ lụy từ lối sống

Ngoài những nguyên nhân trên, theo BS Hồ Sỹ Hùng, đa số vô sinh do lối sống của cả 2 giới. Uống nhiều bia rượu, hút thuốc lá cùng chế độ ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh như thức khuya nhiều và các yếu tố tác động từ môi trường đã làm giảm số lượng tinh trùng và khiến tinh trùng bị bất thường ở nam giới. Còn ở nữ giới, việc viêm nhiễm phần phụ chủ yếu do vệ sinh cơ quan sinh dục không tốt, nạo hút thai nhiều, sử dụng các biện pháp tránh thai không hợp lý đã dẫn tới vô sinh.

BS Nguyễn Khắc Lợi - Giám đốc Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn cũng nhấn mạnh: Thói quen sinh hoạt, lối sống không lành mạnh, nạo hút thai, quan hệ tình dục không an toàn là lý do phổ biến dẫn tới các rối loạn về tình dục và khả năng sinh sản. Nam giới thủ dâm liên tục, quan hệ bừa bãi với nhiều người, nhiều thời điểm sẽ làm hoang phí tinh trùng và khả năng sinh dục. Theo BS Lợi, một số người có lối sống phản khoa học, vui chơi quá đà, sử dụng các chất kích thích, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá cũng khiến tinh trùng suy giảm. Nghiêm trọng hơn, chúng còn làm xơ ống sinh tinh hay tế bào sinh tinh, dễ dẫn đến vô sinh. Ở nữ giới, việc quan hệ tình dục không an toàn còn kéo theo hệ lụy mang thai ngoài ý muốn, sau đó là phá thai. Khi phá thai nhiều lần, niêm mạc tử cung bị mỏng hóa, buồng trứng không phát triển, ảnh hưởng trực tiếp tới việc có con sau này.

Trước tình thế không thể mang thai tự nhiên, rất nhiều các cặp vợ chồng hiếm muộn trông chờ vào giải pháp thụ tinh ống nghiệm, thuê người mang thai hộ. Tuy nhiên, đó là một trong những giải pháp khó thực hiện của nhiều cặp vợ chồng, nhất là những người khó khăn. Hiện nay chi phí cho một ca thụ tinh ống nghiệm tại Việt Nam đang ở mức khá cao, từ 60 - 80 triệu đồng. Tuy mức phí này được coi là thấp so với mặt bằng chung các nước trong khu vực, nhưng ở Việt Nam, đây là gánh nặng với những gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Kể cả đối với những gia đình có điều kiện, không nói thụ tinh ống nghiệm mà thậm chí có khả năng đài thọ cho người đẻ thuê thì cũng chưa phải là hoàn toàn không có mặt trái. Tình trạng tranh chấp con sau khi sinh hay ảnh hưởng về đạo đức cũng khiến nhiều người phải đau đầu.

Do vậy, ngoài việc ngăn chặn những nguyên nhân chủ quan cùng hạn chế tối đa nguyên nhân khách quan, theo BS Nguyễn Khắc Lợi, các cặp vợ chồng hiếm muộn cần nhận thức sớm tình trạng của mình, thăm khám sớm và chia sẻ cởi mở với bác sĩ, giúp tăng khả năng điều trị thành công, giảm chi phí, giảm tốn kém trong việc mang thai, sinh nở của mình.