CPTPP mãi mãi chỉ là cơ hội nếu…

Ông Nguyễn Tôn Quyền, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản VN:

Được đánh giá là một trong những ngành sẽ hưởng lợi nhiều nhất khi CPTPP chính thức có hiệu lực, thuế quan vào các thị trường lớn của ngành gỗ như Nhật Bản giảm mạnh, cũng như cơ hội khai thác những thị trường mới như Canada, Chile, Peru… vì các thị trường này cũng từng bước giảm thuế. Song cho tới nay chúng tôi cũng chưa có một đánh giá tổng quát nào liên quan đến việc CPTPP có hiệu lực thì ngành gỗ sẽ tăng trưởng ra sao.

Đã nửa năm trôi qua từ thời điểm ngày 14-1-2019, nhưng nhiều DN chế biến, xuất khẩu gỗ của Việt Nam vẫn chưa hiểu rõ về CPTPP, chưa có nhận thức sâu sắc về những cam kết của Việt Nam với những nước thành viên. Hiện chúng tôi vẫn đang tự mình tìm hiểu thông tin, phổ biến với các hội viên và khuyến khích hội viên tự tìm hiểu thêm. Hiệp hội cũng kỳ vọng từ nay đến cuối năm sẽ tổ chức được nhiều chương trình phổ biến thêm thông tin cho hội viên, đồng thời có kế hoạch tận dụng tốt hơn trong những năm tiếp theo.

Trên thực tế để có thể thực sự hưởng lợi từ CPTPP DN cần vượt qua một vài thách thức lớn. Thứ nhất, khai thác thị trường mới nói thì dễ nhưng thực hiện không hề đơn giản. Muốn tìm được đối tác phải hiểu thị trường đó như thế nào, thị hiếu ra làm sao… mà đã tìm hiểu thì không thể trong một sớm một chiều.

Thứ hai chính là sức ép từ nguyên liệu, các quốc gia trong CPTPP đều đòi hỏi rất cao về tính pháp lý của nguồn gốc gỗ nguyên liệu cũng như chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Nếu không thận trọng chúng ta cũng khó để hưởng lợi. Song cũng có một tín hiệu vui là một số nước trong CPTPP có tiềm năng lâm nghiệp lớn, nên DN Việt Nam có thể khai thác nhập khẩu nguyên liệu đảm bảo chất lượng và tính hợp pháp để phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu.

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TPHCM:

Việc Việt Nam và EU ký kết hiệp định thương mại tự do (EVFTA) cũng là một bước quan trọng để từng bước thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam, trong đó có mặt hàng dệt may. EU là thị trường lớn thứ 2 của ngành với mức tăng trưởng hàng năm 7-10%, chỉ đứng sau Mỹ. Năm 2018, dệt may Việt Nam đã xuất khẩu hơn 4 tỷ USD sang thị trường EU. Tuy nhiên, việc gia tăng xuất khẩu sang EU sẽ khó đến nhanh vì các hiệp định thương mại tự do thường có độ trễ, đồng thời cam kết giảm thuế của EU sẽ từ 5-7 năm.

Bên cạnh đó, để hưởng được những ưu đãi về thuế DN Việt Nam phải đáp ứng yêu cầu về xuất xứ. Tuy những quy định về quy tắc xuất xứ để dệt may được hưởng ưu đãi thuế trong Hiệp định EVFTA dễ thở hơn nhiều so với quy định trong CPTPP (nếu CPTPP quy định quy tắc xuất xứ phải từ công đoạn “từ sợi trở đi” mới được ưu đãi, thì EVFTA bắt đầu từ công đoạn vải trở đi), nhưng hiện nay chúng ta cũng chưa đáp ứng được nhiều.

Nguyên nhân là do các nhà đầu tư trong nước lâu nay chưa quan tâm đến sản xuất vải, do chưa có nguồn đầu ra tốt nên nếu không cẩn trọng trong đầu tư có thể bị lỗ. Thêm vào đó, các nhà nhập khẩu trước đây cũng chưa quan tâm đến việc khai thác các nguồn nguyên liệu đáp ứng nhu cầu của châu Âu, chẳng hạn như vải sản xuất áo gió hiện nay chủ yếu vẫn nhập từ Trung Quốc. Trước thách thức này sẽ có 2 hướng giải quyết, một là hướng các đối tác nhập khẩu từ châu Âu quan tâm đến các loại vải khác có xuất xứ từ Việt Nam, hoặc từ các nước có FTA với châu Âu như Hàn Quốc. Hai là chúng ta cũng có thể kỳ vọng vào việc tăng đầu tư vào sản xuất vải của các nhà đầu tư đến từ Trung Quốc và Đài Loan khi EVFTA được ký kết.