Bí ẩn dòng họ lâu đời nhất Việt Nam, có từ thời Vua Hùng: Tên rất lạ, gắn liền với loạt huyền tích

Họ Ma đến nay đã trải qua 79 đời. Tộc trưởng gần nhất của họ là ông Ma Ngọc Bảo (1937 – 2018), sống ở Việt Trì, Phú Thọ. Cụ tổ của dòng họ Ma là ông Ma Khê – con Hùng Nghị Vương thứ 3 năm 354 TCN, thuộc đời Hùng Vương thứ 17.

Ảnh minh họa

Người họ Ma đa số là dân tộc Tày, định cư tại vùng núi Đọi, ven sông Thao, hiện là đất Cẩm Khê, Phú Thọ. Cụ tổ Ma Khê trong sách vở miêu tả là người văn võ song toàn, có công lớn trong công cuộc dựng nước, giữ nước của Vua Hùng thứ 18 – Hùng Duệ Vương. Ông được vua yêu quý và phong cho chức tước rất cao.

Đời sau cụ tổ Ma Khê, họ Ma dần lùi về sống ẩn dật, chỉ làm nông. Đến đời thứ 43, ông Ma Xuân Trường (930 – 966) mới giúp dòng họ quay trở lại những trang sử sách nước nhà. Cũng từ đó mà dòng họ Ma được mệnh danh là Ma Tộc Thần Tướng. Ma Xuân Trường trở thành nhân vật được nhân dân thờ phụng, đền thờ ông hiện đặt tại làng Trù Mật, Phú Thọ, tại Yên Bái cũng còn di tích đền thờ ông.

Trên thực tế, họ Ma không phải họ duy nhất có từ thời Vua Hùng. Thời đó còn có 3 vị tướng nổi tiếng khác là Cao Sơn, Quý Minh, Nguyễn Tuấn. Tuy nhiên, tất cả các dòng họ này đều chưa tìm thấy gia phả trên danh nghĩa như họ Ma.

Chia sẻ về chuyện đó, ông Ma Ngọc Bảo tự hào: “Sau nhiều nghiên cứu và trải qua các cuộc hội thảo được thẩm định bởi nhiều nhà sử học nổi tiếng trong nước đã công bố thì đến năm 2015, nếu như không có dòng họ nào tìm được ngọc phả, dòng họ Ma là dòng họ duy nhất được công nhận là đã tồn tại từ thời vua Hùng. Đây là một vinh dự lớn cho dòng họ Ma ở Việt Nam”.

Ông Ma Ngọc Bảo tiết lộ, để đề phòng chuyện thất lạc, mất gia phả, ông đã dịch tất cả các thông tin sang chữ quốc ngữ rồi in thành nhiều cuốn, phát cho các chi nhánh dòng họ trên cả nước.

Thời kỳ cực thịnh, họ Ma thời Vua Hùng thậm chí còn xây Ma Thành. Di tích này hiện vẫn tồn tại, là một quãng dài gần 1km ở Phú Thọ.

Sau này, một số người quan niệm từ “Ma” không được may mắn nên đổi thành Mè. Đó là lý do xuất hiện làng Mè, chợ Mè, sông Mè… Một số người cho rằng họ Ma xui xẻo nên đổi thành họ Mai. Chuyện này khiến ông Ma Ngọc Bảo phiền lòng. Ông mong người mang họ Ma đừng quay lưng với niềm tự hào của mình như vậy.

Nhà sử học Đào Duy Anh gọi thông tin về họ Ma và cụ tổ Ma Khê có từ thời Vua Hùng thuộc là truyền thuyết khuyết sử (khuyết thiếu trong lịch sử). Không chỉ ý nghĩa với con cháu họ Ma, đó còn là điều thiêng liêng, niềm tự hào của người dân Việt Nam.