Bọ hung cũng biết định hướng theo... thiên văn

Mặc dù sở hữu bộ não tí hon nhưng bọ hung là những hoa tiêu cừ khôi, có thể đi thẳng đường trong lúc lăn các cục phân thu thập được về tổ. Một nghiên cứu đã phát hiện, loài côn trùng này còn tài năng hơn thế: giống như những người đi biển xa xưa, chúng có thể nhìn sao trên trời và ánh sáng từ dải Ngân hà để định hướng.

Ảnh lạ: Trứng côn trùng dưới kính hiển vi / Con người sẽ ăn côn trùng trong tương lai?

Các nhà nghiên cứu phát hiện, bọ hung có thể nhìn các vì sao trên dải Ngân hà để định hướng đi thích hợp. Ảnh: Live Science

Marie Dacke, nhà sinh vật học đứng đầu nghiên cứu đến từ trường Đại học Lund (Thụy Điển), tuyên bố: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến động vật dùng dải Ngân hà để định hướng. Đây cũng là trường hợp côn trùng đầu tiên được ghi nhận có thể nhìn sao trên trời để tìm đường đi thích hợp”.

Sau khi xác định vị trí của một đống phân tươi, bọ hung thường sẽ thu thập và lăn các cục phân tròn về nơi tập kết của chúng.

Bà Dacke và các cộng sự từng phát hiện, bọ hung luôn trèo lên các cục phân và nhảy nhót vòng tròn trên đó trước khi lăn các cục phân đi. Tuy nhiên, màn nhảy nhót này không phải thể hiện sự sung sướng, mà là cách bọ hung quan sát bầu trời để xác định phương hướng của chúng.

Theo nhà nghiên cứu Dacke, phần phía trên của mắt bọ hung rất đặc biệt, có khả năng phân tích hướng của sự phân cực ánh sáng (hướng xảy ra sự rung động ánh sáng. Do đó, khi một con bọ hung nhìn lên trên, nó đang quan sát Mặt Trời, Mặt Trăng và các kiểu ánh sáng phân cực xung quanh. Những dấu hiệu thiên văn này giúp bọ hung tránh lăn các cục phân trở lại nguồn ban đầu, nơi các cá thể cùng loài khác có thể cố gắng đánh cắp thức ăn của nó.

Ngoài khám phá trên, nhóm của bà Dacke đã hoài nghi liệu bọ hung có thể nhìn sao trên trời để định hướng giống như con người, chim và hải cẩu hay không. Để tìm ra đáp án cho câu hỏi trên, họ đã tiến hành các thí nghiệm với loài bọ hung Scarabaeus satyrus ở châu Phi.

Kết quả các thí nghiệm ban đầu cho thấy, bọ hung gặp khó khăn khi di chuyển theo đường thẳng và mất nhiều thời gian hơn để vượt qua khu vực định sẵn nếu bị tấm bìa các–tông che mắt hoặc các đám mây che khuất tầm nhìn bầu trời của chúng.

Các con côn trùng này sẽ di chuyển thẳng đường và mất thời gian tương đương nhau khi vượt qua khu vực định sẵn dưới bầu trời sáng trăng hoặc bầu trời không trăng nhưng đầy sao.

Nhóm nghiên cứu hiện đang cố gắng xác định mức độ quan trọng của mỗi dấu hiệu thiên văn khác nhau đối với việc định hướng của bọ hung. Cụ thể là, nếu tồn tại cả 3 yếu tố, Mặt trăng, ánh sáng phân cực và dải Ngân hà (trời đầy sao) thì bọ hung có sử dụng tất cả chúng như nhau để tìm đường đi hay không.