Chiêm ngưỡng làng đá cổ nơi biên cương xứ Lạng

Thạch Khuyên hiện có 115 hộ dân với 532 nhân khẩu, dân cư chủ yếu là đồng bào Nùng, chiếm 60% số dân của cả thôn. Khoảng 20% ngôi nhà ở đây còn giữ nhà trình tường (nhà đất), nhưng gần như hầu hết các nhà đều có tường đá xếp bọc vây quanh.

Những ngôi nhà với bức tường rào bằng đá nhuốm màu thời gian

Bao quanh làng là hệ thống tường đá kiên cố cao 5m, dày 1,5m - 2m, để bảo vệ dân làng trước nạn giặc giã và thổ phỉ vùng biên giới.Phủ quanh làng là một bức tường đá to, dài nhất, bao bọc các ngôi nhà trong làng. Điều kỳ lạ, những bức tường đá này chỉ là những viên đá đặt chồng lên nhau, không hề có vật liệu kết dính.

Theo các cụ cao niên kể lại, nơi đây từ thế kỷ XIX đã từng được mệnh danh là “vương quốc của đá” với những ngôi nhà trình tường bằng đất cùng nét văn hóa dân gian độc đáo và đặc biệt, tiêu biểu cho ý chí của đồng bào biên giới chống lại thổ phỉ và chống thực dân Pháp xâm lược giữa thế kỷ XX. Làng Thạch Khuyên là một trong 9 điểm thuộckhu du kích Ba Sơn.

Quanh những con đường với những bờ tường bằng đá vẫn kiên cố

Toàn thôn hiện còn 18 ngôi nhà trình tường và một số đoạn tường rào bằng đá người dân vẫn đang sử dụng. Hằng năm, chính quyền xã Xuất Lễ tổ chức tuyên truyền động viên đến người dân về việc gìn giữ vệ sinh môi trường, vận động các gia đình xếp những viên đá mới thay thế viên cũ hỏng để góp phần gìn giữ lâu dài vẻ đẹp của làng đá.

Hàng rào đá đã trở thành nét đặc trưng tại nhiều nếp nhà ở Thạch Khuyên

Huyện Cao Lộc cũng đã giới thiệu kết nối làng đá Thạch Khuyên với các điểm du lịch khác trong huyện (tuyến: trung tâm huyện Cao Lộc – xã Hải Yến (mô hình dệt thổ cẩm, múa sư tử mèo) -xã Cao lâu – xã Xuất Lễ (làng đá Thạch Khuyên) – Khu du lịch Mẫu Sơn). Giai đoạn 2020 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030, địa phương nàyhình thành ý tưởng xây dựng kế hoạch về bảo tồn và phát huy “Làng phòng thủ, nhà pháo đài – Làng đá Thạch Khuyên”.