Chim khổng lồ cao bằng người, chuyên săn cá sấu, sống hơn 35 năm và đang bên bờ tuyệt chủng

Ảnh minh họa.

Loài chim đặc hữu này sinh sống tại khu vực Đông và Trung Phi, xuất hiện nhiều ở Uganda, South Sudan, Zambia, Tanzania và một số vùng lân cận.

Cò mỏ giày có thể cao từ 1,1 đến 1,4 m, nặng 4-7 kg, với sải cánh rộng khoảng 2,3-2,6 m. Điểm đặc trưng nhất là chiếc mỏ to, bè như hình chiếc giày, dài khoảng 18-25 cm, giúp chúng trở thành một trong ba loài chim có mỏ lớn nhất thế giới. Chính đặc điểm này, cùng đôi chân dài, gân guốc, biến chúng thành hung thần đầm lầy, có khả năng hạ gục con mồi chỉ trong một cú đớp.

Theo nghiên cứu công bố năm 2015 trên tạp chí African Ornithology, cá trê chiếm khoảng 71% khẩu phần ăn của cò mỏ giày. Tuy nhiên, chúng cũng săn lươn, rắn, vịt, thằn lằn lớn, thậm chí cả cá sấu con khi bắt gặp cơ hội. Với cú lao nhanh như chớp và chiếc mỏ khỏe, nhọn, một khi cò mỏ giày tóm được con mồi, gần như không loài nào thoát nổi.

Không chỉ là kẻ săn mồi hung dữ, cò mỏ giày còn là bậc thầy kiên nhẫn. Chúng có thể đứng bất động hàng giờ liền giữa đầm lầy, chờ con mồi tiến đến trong tầm tấn công. Khi thời điểm thích hợp đến, cú đớp chính xác và mạnh mẽ sẽ kết liễu con mồi ngay lập tức.

Cò mỏ giày có thể sống hơn 35 năm trong tự nhiên. Đây là loài sống đơn độc, nhưng ghép đôi trọn đời, mỗi lần đẻ 2-3 trứng. Tuy nhiên, chỉ một con non thường sống sót do sự cạnh tranh khốc liệt trong tổ. Con đầu tiên nở ra thường lớn hơn, giành hết thức ăn và đôi khi tấn công các em nhỏ. Hành vi này từng được ghi lại trong chương trình Africa của nhà tự nhiên học David Attenborough, khi con non đầu cắn chết em mình mà chim mẹ vẫn thản nhiên đứng nhìn.

Cò con phải mất hơn hai tháng mới có thể tự đứng và di chuyển. Đến ba tháng tuổi, chúng mới bắt đầu tập đi kiếm ăn dưới sự giám sát của bố mẹ. Khi đói, cò non thường phát ra âm thanh giống như tiếng nấc để cầu cứu chim mẹ.

Dù có thể bay, loài chim này chỉ vỗ cánh khoảng 150 lần mỗi phút - tốc độ chậm nhất trong thế giới loài chim. Chúng thường chỉ bay quãng ngắn, từ 100 đến 500 m, trước khi dừng lại nghỉ.

Theo thống kê, hiện chỉ còn khoảng 5.000-8.000 cá thể cò mỏ giày trên toàn cầu. Sách đỏ thế giới xếp loài này vào nhóm “dễ bị tổn thương” (Vulnerable) do số lượng ngày càng giảm, chủ yếu vì mất môi trường sống, săn bắt và buôn bán trái phép.

Tại một số vùng châu Phi, người dân còn gắn với loài chim này nhiều truyền thuyết mê tín. Ngư dân tin rằng, nếu gặp cò mỏ giày khi ra khơi, họ sẽ gặp xui xẻo, khiến loài chim quý bị săn lùng và ngày càng trở nên hiếm hoi hơn.