Chùa Bút Tháp, Bắc Ninh: Chạm khắc những nét kiến trúc độc đáo

Chùa Bút Tháp.

Chùa Bút Tháp tọa lạc ven bờ đê sông Đuống, phía tây thôn Bút Tháp, xã Đình Tổ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Chùa được xây dựng từ thời Hậu Lê (thế kỷ XVII) theo lịch sử bà Trịnh Thị Ngọc Trúc (Vợ vua Lê Thánh Tông cùng 2 nhà sư người Việt gốc Hoa thiết kế). Chùa có tên chữ là “Ninh Phúc Thiên Tự” được xây dựng theo kiểu nội công ngoại quốc. Ngoài cùng là tam quan tiếp đến là gác chuông rồi đến thiền đường.

Đi vào sâu là thượng điện được bao quanh bởi những hàng lan can bằng đá xanh. Chạm khắc các hình động vật và điểm khuyết thêm mây trời hoa lá rất hữu tình. Bên trong có bày các pho tượng Tam thế, Tam thân, và tượng Phật bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay. Những kiến trúc gợi lên một vẻ hoang sơ độc đáo mà hấp dẫn một nét rêu phong. Tượng Quan Âm có kích thước lớn cao 3,7 m, có 11 đầu, có 42 bàn tay lớn, 958 bàn tay nhỏ. Điều kỳ lạ là mỗi bàn tay có 1 mặt để nhìn thấu nhân sinh. Độc đáo hơn là nhịp điệu mỗi cánh tay không giống nhau. Tượng được đặt trên tòa sen rồng. Sau là ánh hào quang tỏa sáng bên dưới là các hình trang trí sóng nước sống động nhìn như một thủy cung.

Nối giữa thượng điện và tích điện là chiếc cầu đá cong. Ta ngồi ở đó có thể ngắm nhìn những nét đẹp riêng của cảnh chùa. Cầu đó chạm khắc rất công phu, tinh xảo và bố trí rất hợp lý. Đầu cầu là 2 con sư tử và thành cầu là những kiểu trạm trổ quen thuộc rất hài hòa. Đặc biệt “Cửu phẩm liên hoa” làm bằng gỗ có 9 tầng, có khắc tượng Phật xung quanh. Tháp có thể quay được không phát ra tiếng kêu dù làm được qua mấy thế kỷ.

Chùa Bút Tháp là điểm du lịch nghiên cứu nhân văn. Trong chùa có nhiều cổ vật quý, có nhiều tháp to nhỏ rất đẹp, là nơi đặt xá lị của các thiền sư nổi danh kinh bắc khi nền Phật giáo hưng thịnh nhất. Tháp bảo nghiêm công trình kiến trúc tuyệt mỹ có 8 mặt 5 tầng cao 13 m, là nơi đặt xá lị của 2 thiền sư Chuyết Chuyết và tháp Tôn Đức 5 tầng là nơi đặt xá lị Minh Hoàng của chùa. Đến nay chùa Bút Tháp vẫn giữ trong mình những giá trị đặc sắc được tích tụ trong mỗi quá trình tôn tạo của mình. Trải trường các kỳ lịch sử chùa Bút Tháp luôn được bảo vệ, gìn giữ, tu bổ và tôn tạo ngày càng khang trang. Với những giá trị tiêu biểu lịch sử và nghệ thuật trên. Chùa Bút Tháp đã được Bộ Văn hóa xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia số 313-VH/VP cấp ngày 28/4/1962.