Cuộc đời khó tin của điệp viên công nghệ nổi tiếng Liên Xô

Trong suốt 30 năm, điệp viên lừng danh Manfred Emil Rots đã chuyển cho tình báo Liên Xô những thông tin công nghệ cao cực kì có giá trị, giúp Moscow tiết kiệm được hàng tỉ USD trong việc nghiên cứu phát triển vũ khí trang bị, cũng như thúc đẩy ngành hàng không vũ trụ.

Tốt nghiệp loại ưu Khoa Chế tạo máy bay, Đại học Kĩ thuật cao Dresden năm 1953, đoàn viên Liên đoàn Tự do Đức M. Rots được nhận vào làm việc tại Nhà máy “cơ khí” Dessau, một cơ sở công nghiệp của Nhà nước CHDC Đức non trẻ được quyền lắp ráp một số loại máy bay tiêm kích theo bản quyền của Liên Xô. Tại đây, anh được tuyển mộ, huấn luyện và trở thành “Điệp viên ngủ” (tạm thời chưa hoạt động) của Liên Xô.

Tháng 5/1954, Rots được bố trí chạy sang CHLB Đức xin “tị nạn”. Nhờ có bình phong tốt, chỉ một thời gian ngắn sau đó Rots đã tìm được việc làm tại công ty Heikel ở Stutgart và tham gia vào việc hiện đại hoá máy bay Fuga-Magister của Pháp.

Những bản vẽ về loại máy bay này gửi sang Đông Berlin chính là thành tích hoạt động tình báo đầu tiên của Rots. Điều đặc biệt là các thông tin tình báo được viết bằng loại mực mật do chính Rots tự chế tạo từ hỗn hợp các loại thuốc vitamin và chất amoniac.

Năm 1959, Rots làm việc tại Văn phòng thử nghiệm Phương Nam (Munich), nơi thử nghiệm loại máy bay cất hạ cánh thẳng đứng VJ-101 của CHLB Đức. Năm 1964, ông chuyển đến công ty chế tạo máy Yanker, tham gia dự án chế tạo các vệ tinh nghiên cứu Geos & Dial và bóng thám không dùng năng lượng mặt trời Helios.

Máy bay cất hạ cánh thẳng đứng VJ-101 của CHLB Đức. Ảnh: Wikipedia

Năm 1969, các nhà máy của công ty Yanker sáp nhập vào Tổ hợp Công nghiệp vũ khí Messerschmitt Belkow Blohlm (MBB), lớn nhất Tây Đức. Tại đây, Rots được chỉ định làm người đứng đầu ban E-285 chịu trách nhiệm nghiên cứu phần thân của loại máy bay chiến đấu đa năng Tornado.

Nhờ thông tin do Rots cung cấp, công nghiệp quốc phòng Liên Xô đã chế tạo được thiết bị dùng xung vô tuyến mạnh vô hiệu hoá hệ thống điện tử rất nhạy của loại máy bay này. Người ta thậm chí cho rằng, các vụ “tai nạn” xảy ra với máy bay Tornado là xuất phát từ nguyên nhân hệ thống điện tử của nó bị “ai đó” làm tê liệt.

Do được quyền tiếp cận các loại tài liệu mật để “phối hợp công việc”, Rots còn nắm được phần mô tả kĩ thuật của tên lửa tiến công Cormoran, tên lửa chống tăng HOT và Milan, trực thăng VK-117 và VO-105, máy bay vận tải Transal, tên lửa Arian và phòng thí nghiệm đặt trên vũ trụ Space Lab.

Rots cũng nắm được kế hoạch nghiên cứu chế tạo loại “máy bay chiến đấu tương lai” F-90 – sản phẩm của một dự án liên kết của các nước Tây Âu trị giá 15 tỉ DM. F-90 chính là loại máy bay tiêm kích tiên tiến có thể cất cánh từ những đường băng nhỏ, có khả năng phát hiện và tiêu diệt mục tiêu từ cự li 90km, được xác định là thành phần chủ yếu trong lực lượng không quân các nước phương Tây 10 năm tiếp đó.

Tuy nhiên, những vụ “tai nạn” liên tiếp xảy ra với máy bay Tornado đã khiến các đối tác tham gia chương trình là Không quân Anh và Không quân Italy nghi ngờ về khả năng rò rỉ thông tin mật từ chính Tập đoàn MBB, do vậy, dự án F-90 đã phải bỏ dở giữa chừng. Điều thú vị là Rots không hề bị nghi ngờ, thậm chí, ông còn gia nhập Liên minh Xã hội - Cơ đốc giáo và được bầu vào Hội đồng điều hành của MBB.

Đầu năm 1981, tình báo viên Liên Xô có bí danh Farewel đào tẩu sang Pháp và tiết lộ rằng “Xô-viết biết rất nhiều về các dự án hàng không vũ trụ của Tây Âu nhờ có điệp viên cài cắm tại Tập đoàn MBB”. Thông tin này lập tức được phía Pháp thông báo cho tình báo CHLB Đức.

Dưới sự trợ giúp về mặt nghiệp vụ của BvF (Cơ quan Phản gián CHLB Đức), tháng 6/1983, MBB bắt đầu rà soát lại từng nhân viên của họ. Một năm sau, các chứng cứ có vẻ như cáo buộc nhằm vào kĩ sư Rots. Tuy vậy, việc theo dõi Rots cũng phải kéo dài thêm 3 tháng nữa và cũng chỉ thành công nhờ một sai sót của ông.

Vấn đề là ở chỗ Rots không nhận ra mình đang bị theo dõi và do vậy đã nhặt từ đống rác bên đường một chiếc ống bơ. Việc làm này quả là khác thường với một người tử tế như kĩ sư cao cấp của MBB, nó khiến cho các nhân viên phản gián (vốn đã chán nản sau 3 tháng theo dõi mà không có kết quả và đang định bỏ cuộc) phải nghi ngờ.

Kiểm tra chiếc ống bơ, người ta không mấy khó khăn tìm ra cuộn vi phim chụp các bản vẽ của một thiết bị máy bay đang được Tập đoàn MBB bí mật triển khai nghiên cứu.

Việc khám xét nhà riêng Rots được tiến hành ngay sau đó với kết quả vượt mọi sự trông đợi của BvF. Bàn làm việc của Rots đầy những tài liệu về các hệ thống trang bị của máy bay Tornado, máy bay tiêm kích F-90, máy bay tiêm kích F-15, xe tăng chủ chiến Leopard, máy bay tàng hình không người lái..

Manfred Emil Rots bị kết án 8 năm 6 tháng tù giam. Tuy nhiên, đến tháng 8/1987, ông được trả tự do để đổi lấy việc phía CHDC Đức thả một điệp viên của CHLB Đức. Phần đời còn lại, M. Rots sống bình yên với khoản lương hưu khiêm tốn và việc chăm sóc vườn cây cảnh cùng vườn cà chua luôn xanh tốt của mình.