Đây có thể là tảng đá cổ nhất Trái Đất và nó đến từ... Mặt Trăng?

Các nhà khoa học có thể vừa phát hiên tảng đá có "xuất xứ" từ Trái đất còn nguyên vẹn và được cho là có niên đại lâu đời nhất trên ... Mặt trăng.

Một nghiên cứu được công bố hôm 25/1 trên tạp chí Earth and Planetary Science Letters nói đến trường hợp một trong những tảng đá được các phi hành gia từ tàu Apollo 14 thu thập năm 1971 chứa một vật thể như "mảnh từ vỏ trái đất cổ xưa", có niên đại tới 4,011 tỷ năm.

Hòn đá được tìm thấy trên Mặt trăng từ năm 1971 được bảo quản để nghiên cứu(Nguồn ảnh: www.msn.com)

Có khả năng tảng đá này là những dung thể magma nóng chảy được đưa lên từ những phần sâu hơn trong lõi Mặt trăng.

Nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng nó giống như tảng đá hình thành bên trong lớp vỏ hành tinh của chúng ta và bị văng lên Mặt trăng từ một sự kiện mà "mưa thiên thạch" ngoài không gian rơi xuống Trái đất, khiến một phần lớp vỏ Trái đất bắn lên vũ trụ, trong đó có nhưng "mảnh vụn" bị văn lên mặt trăng.

Nếu vậy, mảnh vỡ là một trong những tảng đá cổ nhất của Trái đất từng được tìm thấy. Các khoáng chất từ đá lâu đời nhất từng được tìm thấy trên Trái đất là từ khu vực đồi Jack Hills (thuộc miền tây của Australia) có tuổi thọ lên tới 4,4 tỷ năm.

Nhưng những số liệu về thời gian vẫn đang còn trong vòng tranh cãi, và ngay cả khi chúng thực sự có nên đại lâu như vậy, chúng vẫn chỉ là những mảnh vụn còn sót lại từ những tảng đá nguyên khối đã vỡ từ lâu. Ngược lại, tảng đá mà Apollo 14 đem về có tính nguyên vẹn cũng như kích thước lớn hơn nhiều.

Phát hiện này đã bổ sung thêm thành tựu khoa học hàng thập kỷ nay của các sứ mệnh Apollo, và nó tiếp tục chứng minh Mặt trăng là lưu trữ hàng đầu những bí ẩn của trái đất trong Hệ mặt trời.

Do Mặt trăng có tuổi thọ cũng rất cao, không có không khí, không có hoạt động về mặt địa chất, bề mặt của nó có thể là minh chứng ghi lại lịch sử các chấn động lớn trong Hệ mặt trời thuở sơ khai, nhiều khả năng chứa đựng cả các mảnh vỡ từ các vật thể đến từ ngoài vũ trụ.

Người ta nghĩ rằng có 0,5% vụn đá trên bề mặt Mặt trăng được hình thành từ bụi cũng như các mảnh vỡ từ các loại đất đá tồn tại đầu tiên trên Trái đất, thậm chí có cả các vụn đá và bụi của các hành tinh khác, như Sao Kim hoặc Sao Hỏa, vật thể từ các hành tinh đó cũng có thể tạo thành những "bãi rác" trên Mặt trăng.

Nếu tảng đá từ Apollo 14 được xác nhận là có nguồn gốc từ Trái đất, nó sẽ là tảng đá đầu tiên và lớn nhất thuộc loại chất rắn đang "lưu vong" từ Mặt trăng trở về với vòng tay của các nhà khoa học.

"Nếu điều này chính xác, thì đây là một phát hiện khá hấp dẫn". Cornelia Rasmussen nói, ông là một nhà nghiên cứu tại Đại học Texas ở Austin, đang nghiên cứu các chất hóa học từ các miệng hố hình thành do những lần va chạm của Trái đất.

Chúng tôi không thực sự có một manh mối rõ ràng về việc điều gì đã xảy ra vào khoảng thời gian đó trên Trái đất (ý nói thời điểm 4,011 tỷ năm trước), điều đó có nghĩa là phát hiện này mở cho chúng tôi lối đi mới trong việc nghiên cứu những dạng vật chất tồn tại trên trái đất lúc ấy.

Hòn đá được mang số hiệu 14321 (Nguồn ảnh: www.msn.com)

Manh mối từ khoáng chất

Được thu thập bởi phi hành gia Alan Shepard vào ngày 6/2/1971, tảng đá mang mảnh đất nghi ngờ của Trái đất có số hiệu chính thức 14321, là một trong những thành thích lớn nhất mà các sứ mệnh Apollo mang về từ Mặt trăng.

Tảng đá có kích thước bằng quả bóng rổ nặng gần 20 pound. Đó là một loại đá thuộc dòng đá có tên Breccia (loại đá trầm tích kiến tạo có thành phần là mảnh vụn của các đá khác). Hoạt động của miệng núi lửa Imbrium ( một miệng núi lửa trên mặt trăng), có khả năng đã giúp đưa tảng đá này đến gần khu vực bãi đáp Apollo 14.

Hầu hết các thành phần của nó là chất Clasts, có màu tối. Nhưng một phần của nó thì nổi bật với màu sáng khá kỳ lạ, một lớp vỏ bên ngoài tương tự như loại đá Granit bạn có thể tìm thấy trên Trái đất. Để tìm ra nơi mà tảng đá mang số hiệu 14321 xuất phát từ nơi này, nhóm nghiên cứu đã lấy mẫu lại tảng đá và tập trung chú ý vào các khoáng chất trong nó được gọi là Zircons.

"Zircons là một loại khoáng chất cự mạnh, cực tốt và hợp lý để bắt đầu cho việc nghiên cứu về nguồn gốc của tảng đá"

David Kring, một nhà khoa học nhân sự cao cấp tại Viện nghiên cứu hiện tượng Nguyệt thực và Địa cầu cho biết.Ông nói thêm: "Nếu bạn đang tìm kiếm một chứng tích của các quá trình biến đổi địa chất cổ đại, Zircon là một khoáng chất rất tốt để bắt đầu".

Khi nhóm nghiên cứu phân tích khoáng chất Zircons này và phần thạch anh xung quanh, họ phát hiện ra rằng khối đá này hình thành trong điều kiện thực sự kỳ lạ trên Mặt trăng vào thời điểm đó. Các phần khoán chất này được hình thành trong điều kiện các đá magma lạnh hơn, giàu oxy hơn so với trạng thái thường của Mặt trăng

Bên cạnh đó, các chất Clast (thành phần chủ yếu của tảng đá như đã nói ở trên) thường được hình thành ở bên dưới bề mặt Mặt trăng 100 dặm. Tuy nhiên, từ các tác động mà các nhà địa chất nghĩ hòn đá số14321 này có lẽ không sâu hơn 45 dặm dưới Mặt trăng. Đó là điều mâu thuẫn mà các nhà khoa học thắc mắc.

Bề mặt mặt trăng có thể là nơi lưu giữ "chứng tích" do trái đất cổ xưa gửi tới (Nguồn ảnh: www.msn.com)

 

Cần tìm kiếm thêm manh mối từ các mẫu vật mà chúng ta có

Cũng có thể có những tảng đá khác mà "xuất thân" của chúng là từ Trái đất hiện vẫn đang ở trên Mặt trăng.

"Tôi chắc chắn sẽ có gắng tìm kiếm thêm các mẫu vật giống như các vật chất hình thành nên hòn đá, dù không công khai nhưng tôi nghĩ nhiều người trong cộng đồng nghiên cứu cũng sẽ làm như tôi", ông David Kring chia sẻ.

Các mẫu vật mới từ Mặt trăng mà giúp ích cho các quá trình nghiên cứu cũng có thể sẽ sớm được ra mắt. Ví dụ, các mẫu vật mà tàu vũ Hằng Nga 5 của Trung Quốc đã từng thu thập cũng sẽ được công bố. Hiện tại, nghiên cứu những gì có được từ các sứ mệnh Apollo thực hiện trong quá khứ vẫn là căn cứ cơ bản.